การให้ความช่วยเหลือผู้ประสบอุทกภัยผ่านการจัดสรรงบประมาณตามมาตรการฉุกเฉินงบกลาง รายการเงินสำรองจ่าย เพื่อกรณีฉุกเฉินและจำเป็น และเงินทดรองราชการ เพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ใช้วิธีการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ (Systematic Literature Review) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการดำเนินการให้ความช่วยเหลือผู้ประสบอุทกภัย จากการใช้งบกลาง 2 ประเภท ได้แก่ 1) รายการเงินสำรองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินและจำเป็น ผ่านการอนุมัติมติคณะรัฐมนตรี และ 2) เงินทดรองราชการเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน ซึ่งเป็นเครื่องมือทางการคลังที่ใช้ในสถานการณ์ภาวะฉุกเฉินภายใต้กรอบกฎหมายที่เกี่ยวข้องในบริบทของประเทศไทย ผ่านกรณีศึกษาสถานการณ์อุทกภัย พร้อมทั้งเปรียบเทียบปัญหา อุปสรรค และประสิทธิภาพในการจ่ายเงินทั้ง 2 ประเภทเพื่อนำไปสู่การวิเคราะห์ในเสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาในการปฏิบัติงาน และแนวทางในการลดภาระการใช้จ่ายงบประมาณ ประเภทงบกลางกรณีฉุกเฉิน ผลการศึกษา พบว่า รัฐบาลกลางควรปรับปรุงกระบวนการให้ความช่วยเหลือเพื่อลดความล่าช้าและป้องกันการทุจริต กำหนดหลักเกณฑ์ที่ชัดเจนและโปร่งใส เพื่อให้ประชาชนตรวจสอบสิทธิ์เงินช่วยเหลือผ่านแอปพลิเคชันหรือเว็บไซต์กลาง และใช้ระบบพร้อมเพย์จ่ายเงินช่วยเหลือในประเภทเงินทดรองราชการ แทนการเบิกจ่ายแบบเดิม ในส่วนของแนวทางการลดภาระการใช้จ่ายงบประมาณ ประเภทงบกลางกรณีฉุกเฉินในระยะยาว พบว่า การจัดเก็บภาษีเพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะสำหรับการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย การพัฒนาและส่งเสริมระบบการประกันภัย การกระจายอำนาจด้านการคลังที่จำเป็นและเร่งด่วนสู่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเพื่อป้องกันอุทกภัยอย่างยั่งยืน และการจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติโดยอาศัยชุมชนเป็นฐาน เป็นปัจจัยสำคัญในการลดภาระการจ่ายงบประมาณ ประเภทงบกลางกรณีฉุกเฉินของประเทศ และเป็นการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยอย่างยั่งยืน