วารสารนิติศาสตร์ศรีปทุม

การพัฒนากฎหมายการริบทรัพย์สินในคดียาเสพติดภายใต้กรอบประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564

ธนิชพนธ์ ธนศักดิ์สุธี — 2025-08-10

บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาเพื่อพัฒนากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับ การป้องกันและปราบปรามยาเสพติดและการริบทรัพย์สินของผู้เกี่ยวข้องซึ่งปัญหายาเสพติดเป็นภัยคุกคามที่ส่งผลกระทบต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ นโยบายทางกฎหมายที่ใช้ในการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด จึงมีความสำคัญโดยเฉพาะมาตรการเกี่ยวกับการริบทรัพย์สินของผู้กระทำความผิดและผู้ที่เกี่ยวข้องกับการกระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด ซึ่งเป็นแนวทางหนึ่งในการลดแรงจูงใจในการกระทำผิด และตัดวงจรการฟอกเงินจากธุรกิจผิดกฎหมายรวมถึงข้อจำกัดในกระบวนการยึด อายัดทรัพย์สินและริบทรัพย์ทั้งในประเทศและต่างประเทศ ซึ่งเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการดำเนินคดีและการป้องกันการหลีกเลี่ยงกฎหมายของผู้กระทำความผิด โดยวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคในการบังคับใช้กฎหมายตามประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 ผลการศึกษาพบว่า แม้ว่าประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 จะมีบทบัญญัติว่าด้วยการริบทรัพย์สินที่เกี่ยวข้องกับการกระทำความผิด แต่ยังมีข้อบกพร่องในหลาย ๆ ประการโดยเฉพาะการบังคับใช้มาตรการริบทรัพย์สิน เช่น การริบทรัพย์สินที่เป็นทรัพย์สินดิจิทัลที่ใช้ในการฟอกเงินจากยาเสพติด ระยะเวลาในการยื่น คำร้องขอให้ริบทรัพย์สิน ข้อจำกัดในการยึดทรัพย์สินที่อยู่ในต่างประเทศ และการริบทรัพย์สินตามมูลค่า ซึ่งยังไม่มีหลักเกณฑ์ที่ชัดเจนและเป็นธรรมเพียงพอ นอกจากนี้กฎหมายที่มีอยู่ยังขาดกลไกที่มีประสิทธิภาพในการตรวจสอบและติดตามทรัพย์สินที่ถูกโอนไปยังบุคคลที่สามเพื่อหลีกเลี่ยงการถูกริบทรัพย์สิน

จากการศึกษาขอเสนอแนะในการพัฒนากฎหมายการริบทรัพย์สินในคดียาเสพติด ภายใต้กรอบประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 ได้แก่ ควรเพิ่มบัญญัติเกี่ยวกับคำนิยามทรัพย์สินที่เกี่ยวเนื่องกับการกระทำความผิดร้ายแรงเกี่ยวกับยาเสพติดให้ครอบคลุมถึงทรัพย์สินที่เป็นทรัพย์สินดิจิทัลและทรัพย์สินที่ได้มาโดยมิชอบ การปรับปรุงบทบัญญัติเกี่ยวกับระยะเวลาในการยื่นคำร้องให้ริบทรัพย์สิน การกำหนดกลไกทางกฎหมายที่รองรับการยึดทรัพย์สินในต่างประเทศภายใต้ความร่วมมือระหว่างประเทศ และการกำหนดหลักเกณฑ์ที่ชัดเจนเกี่ยวกับการริบทรัพย์สินตามมูลค่าเพื่อลดช่องว่างทางกฎหมายและป้องกันการใช้มาตรการริบทรัพย์สินโดยไม่เป็นธรรม

ปัญหาเกี่ยวกับการป้องกันและปราบปรามการข่มเหงรังแกในที่ทำงาน

เอื้ออังกูร ขำนาท — 2025-08-10

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเกี่ยวกับการข่มเหงในที่ทำงาน ที่เป็นพฤติกรรมที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องและเป็นระบบ โดยมีลักษณะการใช้อำนาจหรืออิทธิพลในทางที่มิชอบ เพื่อทำร้ายทางจิตใจหรือสังคมของลูกจ้างหรือลูกน้องในองค์กร อันส่งผลกระทบต่อสิทธิในการทำงานอย่างปลอดภัยและมีศักดิ์ศรีตามหลักสิทธิมนุษยชน วิเคราะห์ปัญหาทางกฎหมายที่เกี่ยวกับการป้องกันและปราบปรามการข่มเหงในที่ทำงาน โดยเปรียบเทียบกับกฎหมายต่างประเทศที่มีการบัญญัติเรื่อง Power Harassment หรือ Workplace Bullying ไว้อย่างชัดเจน เช่น ญี่ปุ่น ซึ่งมีกฎหมายเฉพาะที่กำหนดนิยาม ขอบเขต และกลไกบังคับใช้ที่มีประสิทธิภาพมากกว่า ผลการศึกษาพบว่าแม้ประเทศไทยจะมีบทบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เช่น ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 397 และกฎหมายคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 แต่การบังคับใช้กลับมีข้อจำกัดในทางปฏิบัติ ทั้งในด้านความชัดเจนขององค์ประกอบความผิด การพิสูจน์ความเสียหายทางจิตใจ และกลไกการรับเรื่องร้องเรียนที่ไม่เป็นอิสระเพียงพอ จึงเสนอแนวทางในการปรับปรุงกฎหมายไทย ไม่ว่าจะเป็นการตรากฎหมายเฉพาะ การแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายแรงงานหรืออาญา หรือการจัดตั้งกลไกรับเรื่องร้องเรียนและเยียวยาที่มีอิสระและเป็นธรรม เพื่อส่งเสริมสิทธิแรงงานและสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่ปลอดภัยจากการใช้อำนาจโดยมิชอบ

แนวทางการพัฒนากฎหมายเพื่อคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องสงสัย ในกระบวนการสอบสวนคดีอาญา

นพรัตน์ นาเมืองรักษ์ — 2025-08-10

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนากฎหมายเพื่อคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องสงสัยในกระบวนการสอบสวนคดีอาญา โดยกระบวนการยุติธรรมทางอาญามีบทบาทสำคัญในการรักษาความสงบเรียบร้อยของสังคมและสร้างความเชื่อมั่นในหลักนิติรัฐ อย่างไรก็ตามปัญหาการละเมิดสิทธิของผู้ต้องสงสัยในกระบวนการสอบสวนคดีอาญายังคงเกิดขึ้นในประเทศไทย เช่น การบังคับให้รับสารภาพ การควบคุมตัวเกินระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด และการปฏิเสธสิทธิในการเข้าถึงทนายความ ปัญหาเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงความไม่สมดุลระหว่างการบังคับใช้กฎหมายกับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน บทความนี้มุ่งเน้นการศึกษาพัฒนากฎหมายเพื่อคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องสงสัยในกระบวนการสอบสวนคดีอาญา โดยศึกษากฎหมายในประเทศต่าง ๆ อาทิ ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ค.ศ. 1948(พ.ศ. 2491) กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง ค.ศ. 1966(พ.ศ. 2509) และแนวปฏิบัติจากประเทศที่มีระบบกฎหมายเข้มแข็ง เช่น สหราชอาณาจักร สหรัฐอเมริกา สาธารณรัฐฝรั่งเศส และสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยรวบรวมข้อมูลจากหนังสือ บทความ วิทยานิพนธ์ รายงานการวิจัย และเอกสารที่เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการพัฒนากฎหมายเพื่อคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องสงสัยในกระบวนการสอบสวนคดีอาญา ประกอบด้วย 4 แนวทาง ได้แก่ (1) การแจ้งสิทธิของผู้ต้องสงสัยตั้งแต่เริ่มกระบวนการสอบสวน (2) การบันทึกวิดีโอและเสียงในการสอบปากคำ (3) การรับรองสิทธิในการเข้าถึงทนายความ และ (4) การจัดตั้งกลไกตรวจสอบและถ่วงดุลเพื่อป้องกันการใช้อำนาจโดยมิชอบ ซึ่งสะท้อนถึงความจำเป็นในการปฏิรูปกระบวนการยุติธรรมของไทยให้สอดคล้องกับหลักนิติรัฐและสิทธิมนุษยชน เพื่อสร้างความยุติธรรมและความโปร่งใสในกระบวนการสอบสวนคดีอาญา

การพัฒนามาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับความผิดฐานทอดทิ้งเด็ก

พงศกร สุขศิริ — 2025-08-10

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์ปัญหาข้อกฎหมาย และอุปสรรคในการบังคับใช้มาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวกับความผิดฐานทอดทิ้งเด็กตามประมวลกฎหมายอาญา ศึกษากฎหมายไทยเปรียบเทียบกับกฎหมายต่างประเทศ และเสนอแนวทางในการแก้ไขปัญหา โดยศึกษาประกอบกับกฎหมายฉบับอื่น ๆ ของไทยที่เกี่ยวข้องและศึกษาถึงแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวที่ปรากฏอยู่ในกฎหมายของประเทศต่าง ๆ อันได้แก่ รัฐเท็กซัสแห่งสหรัฐอเมริกา รัฐแคลิฟอร์เนียแห่งสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร และสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี รวมถึงประเทศญี่ปุ่น เพื่อให้ทราบถึงแนวทางในการพัฒนามาตรการทางกฎหมายของประเทศไทยให้สามารถคุ้มครองเด็กจากการถูกทอดทิ้งได้ดียิ่งขึ้น ผลการวิจัยพบว่า กฎหมายของประเทศไทยในเรื่องการทอดทิ้งเด็กตามประมวลกฎหมายอาญานั้น ในปัจจุบันไม่สามารถคุ้มครองเด็กที่มีอายุเกินกว่า 9 ปี จากการถูกทอดทิ้งได้ และไม่ปรากฏถึงการกำหนดเกณฑ์อายุของผู้กระทำความผิดไว้ รวมถึงบทฉกรรจ์ก็คงมีแต่เพียงผลฉกรรจ์โดยไม่ปรากฏถึงเหตุฉกรรจ์สำหรับความผิดฐานทอดทิ้งเด็กเลย จึงสมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 306 โดยการปรับเพิ่มเกณฑ์อายุของเด็กซึ่งเป็นผู้เสียหายในความผิดฐานทอดทิ้งเด็กให้สูงยิ่งขึ้น และเสนอให้มีการกำหนดเกณฑ์อายุของผู้กระทำความผิดในความผิดฐานทอดทิ้งเด็ก รวมถึงให้มีการกำหนดเหตุฉกรรจ์ของความผิดฐานดังกล่าวด้วย เพื่อให้สามารถคุ้มครองเด็กจากการถูกทอดทิ้งได้อย่างเหมาะสม

ปัญหากฎหมายแรงงานในอุตสาหกรรมอีสปอร์ตไทย

ธนกฤษฏ์ เอกโยคยะ — 2025-08-24

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์สภาพปัญหากฎหมายแรงงานในอุตสาหกรรมอีสปอร์ตไทย ซึ่งพบว่ากฎหมายที่มีอยู่ไม่ครอบคลุมและไม่ทันสมัย รวมถึงการไม่มีกฎหมายเฉพาะที่บัญญัติไว้สำหรับอาชีพนี้ โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงสำรวจและเชิงเปรียบเทียบจากข้อมูลสำรวจเชิงลึกจำนวน 203 ตัวอย่าง เพื่อสังเคราะห์และเปรียบเทียบกับแนวปฏิบัติสากล พร้อมเสนอแนวทางแก้ไขที่สอดคล้องกับบริบทสังคมไทย

ผลการวิจัยพบว่า แม้อุตสาหกรรมอีสปอร์ตจะเป็นหนึ่งในภาคธุรกิจที่เติบโตเร็วที่สุดในยุคดิจิทัล แต่ยังคงเผชิญความท้าทายด้านโครงสร้าง โดยเฉพาะปัญหากฎหมายแรงงานและการคุ้มครองผู้ทำงานในวงการ เช่น นักกีฬาอิสระ นักสร้างคอนเทนต์ และสตรีมเมอร์ มักขาดการคุ้มครองทางกฎหมายที่ชัดเจน ทำให้เสี่ยงต่อสัญญาที่ไม่เป็นธรรม ปัญหาหลักที่ระบุจากการสำรวจ ได้แก่ สัญญาจ้างไม่ชัดเจน ค่าตอบแทนไม่เหมาะสม และขาดสวัสดิการ กฎหมายที่เกี่ยวข้อง อาทิ พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 และพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแรงงานและวิธีพิจารณาคดีแรงงาน พ.ศ.2558 ยังไม่สามารถคุ้มครองแรงงานกลุ่มนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพในระดับสากล องค์กรเช่น ESIC และ FIFA ได้กำหนดมาตรฐานสิทธิผู้เล่นแล้ว แต่ประเทศไทยยังขาดนโยบายที่ชัดเจนเนื่องจากแรงงานขาดความตระหนักรู้ การขาดตัวแทนที่เข้มแข็ง และกฎหมายที่ล้าสมัย บทความนี้จึงเสนอแนวทางการปฏิรูปกฎหมาย เช่น การแก้ไขพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 เพื่อเพิ่มมาตราที่ครอบคลุมแรงงานอีสปอร์ตโดยเฉพาะ การพัฒนาสัญญามาตรฐาน และปรับแนวทางให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล เพื่อสร้างอุตสาหกรรมที่ยั่งยืน เป็นธรรม และส่งเสริมให้เกิดการบังคับใช้กฎหมายอย่างมีประสิทธิภาพ