“ลายศรีภูมิ” กับการกลายเป็นอัตลักษณ์ท้องถิ่น อำภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด ในช่วงทศวรรษ 2510 - ทศวรรษ 2560

Main Article Content

นวพล ภูสุข
ธนกฤต ภูจันหา
สุรบถ ปะกิลาพัง
นราวิทย์ ดาวเรือง

บทคัดย่อ

งานศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ในการอธิบายประเด็นหลักที่สำคัญ 2 ประเด็น  ได้แก่ การอธิบายถึงความเป็นมาของลายศรีภูมิอย่างมีพลวัต นับตั้งแต่ทศวรรษที่ 2510 - 2560  และการอธิบายให้เห็นปรากฏการณ์ที่ทำให้ ลายศรีภูมิเริ่มเป็นที่รู้จักและกลายเป็นอัตลักษณ์ของคนสุวรรณภูมิในมิติต่าง ๆ ผลจากการศึกษาพบว่า ลายศรีภูมินั้นมีต้นกำเนิดมาจากลวดลายที่ปรากฏบนโบราณสถานที่เรียกว่า “กู่” ในพื้นที่ของอำเภอสุวรรณภูมิและอำเภอเกษตรวิสัย เช่น กู่พระโกนา กู่กาสิงห์ โดยมีพัฒนาการและสัมพันธ์กับประเพณีพิธีกรรมของคนอำเภอสุวรรณภูมิมาอย่างต่อเนื่องโดยเฉพาะบุญบั้งไฟ ปัจจุบันลายศรีภูมิถูกพัฒนาและต่อยอดในมิติต่าง ๆ ทั้งในประเพณีพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิต การถ่ายทอดผ่านการเรียนการสอนในโรงเรียน กิจกรรมนันทนาการและการแต่งกาย ทำให้ “ลายศรีภูมิ” ได้กลายเป็นอัตลักษณ์ของคนสุวรรณภูมิในปัจจุบัน

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
ภูสุข น., ภูจันหา ธ., ปะกิลาพัง ส., & ดาวเรือง น. (2024). “ลายศรีภูมิ” กับการกลายเป็นอัตลักษณ์ท้องถิ่น อำภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด ในช่วงทศวรรษ 2510 - ทศวรรษ 2560. วารสารศิลปะและวัฒนธรรมลุ่มแม่น้ำมูล, 13(2), 63–72. https://doi.org/10.14456/acj.2024.12
บท
บทความวิชาการ
Bookmark and Share

References

ชันณรงค์ กุลวงศ์. (2561). ศิลปะขอม ขอม ปราสาทขอม ภาคอีสาน [ออนไลน์]. ค้นเมื่อ 15 พฤศจิกายน 2565, จาก https://www.pinterest.com/pin/669769775810403473.

เติม วิภาคย์พจนกิจ. (2530). ประวัติศาสตร์อีสาน. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ธนกฤต ภูจันหา. (2565). การประชุมในโครงการอัตลักษณ์ศรีภูมิ ผ่านมุมมองประสบการณ์ร่วมผู้ทรงคุณวุฒิแห่งเมืองศรีภูมิ [ภาพถ่าย]. 27 กรกฎาคม 2565. ร้อยเอ็ด : เทศบาลตำบลสุวรรณภูมิ.

ธัญพัชร ศรีมารัตน์. (2558). อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมกับกระบวนการกลายเป็นสินค้า : กรณีศึกษาโรงแรมปิงนครา บูติก โฮเทล แอนด์ สปา เชียงใหม่. การค้นคว้าแบบอิสระ. ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสื่อศิลปะและการออกแบบสื่อ. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

นวพล ภูสุข. (2565ก). ห้องการเรียนรู้ลายศรีภูมิโรงเรียนสุวรรณภูมิวิทยาลัย [ภาพถ่าย]. 14 พฤศจิกายน 2565. ร้อยเอ็ด : โรงเรียนสุวรรณภูมิวิทยาลัย.

นวพล ภูสุข. (2565ข). ผ้าไหมลายศรีภูมิ [ภาพถ่าย]. 14 พฤศจิกายน 2565. ร้อยเอ็ด : บ้านเลขที่ 119 หมู่ 14 ตำบลสระคู อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด.

บุญมา แฉ่งฉายา. (2545). ศิลปะลายไทย. กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น. 255 หน้า

ประศาสตร์ อุ่นใจ. (2548). พัฒนาการของเมืองสุวรรณภูมิ. วิทยานิพนธ์. การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

ปริญ รสจันทร์. (2565). ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเมืองสุวรรณภูมิกับทุนทางวัฒนธรรมในการส่งเสริมการท่องเที่ยว. วิทยานิพนธ์. ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

วิกิวานด์. (2548). บุญบั้งไฟ [ออนไลน์]. ค้นเมื่อ 15 พฤศจิกายน 2565, จาก https://www.wikiwand.com/th/บุญบั้งไฟ.

สายลมที่ผ่านมา. (2555). เส้นทางปราสาทหิน ถิ่นบั้งไฟ กู่กาสิงห์ : กู่โพนเวจ ส้วมโบราณ เอ้บั้งไฟ [ออนไลน์]. ค้นเมื่อ 15 พฤศจิกายน 2565, จาก https://www.oknation.net/post/detail/634f62c90526ab41af2a229d.

สำนักงานเทศบาลตำบลสุวรรณภูมิ. (ม.ป.ป.). “ลายศรีภูมิ” เอกลักษณ์บั้งไฟเมืองสุวรรณภูมิ. ร้อยเอ็ด : สำนักงานเทศบาลตำบลสุวรรณภูมิ.

สุจิตต์ วงษ์เทศ. (2546). ทุ่งกุลาอาณาจักรเกลือ 2,500 ปีจากยุคแรกเริ่มล้าหลังถึงยุคมั่งคั่งข้าวหอม. กรุงเทพฯ : มติชน.

สุวิทย์ ธีรศาศวัตน์. (2557). ประวัติศาสตร์อีสาน 2322 - 2488. ขอนเเก่น : มหาวิทยาลัยขอนเเก่น.

อำคา แสงงาม. (2537). การเอ้บั้งไฟของชาวสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด. ปริญญานิพนธ์. ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาไทยคดีศึกษา. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มหาสารคาม.

อินโนสปริ้นท์. (2565). ศรีภูมิรัน 2021 : สุวรรณภูมิ นครแห่งช้างเผือก [ออนไลน์]. ค้นเมื่อ 15 พฤศจิกายน 2565, จาก https://www.runlah.com/events/spr21.

บุคลานุกรม

คณะคุณครูกลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาสังคมโรงเรียนสุวรรณภูมิวิทยาลัย (ผู้ให้สัมภาษณ์). นวพล ภูสุข, ธนกฤต ภูจันหา, สุรบถ ปะกิลาพัง (ผู้สัมภาษณ์). ที่ โรงเรียนสุวรรณภูมิวิทยาลัย ตำบลสระคู อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด 45130. เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2565.

ล้อม ปราสาร, ประธานกลุ่มทอผ้าไหมย้อมสีธรรมชาติ (ผู้ให้สัมภาษณ์). นวพล ภูสุข, ธนกฤต ภูจันหา, สุรบถ ปะกิลาพัง (ผู้สัมภาษณ์). ที่ บ้านเลขที่ 119 หมู่ 14 ตำบลสระคู อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด 45130. เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2565.

เลียบ แจ้งสนาม, อายุ 76 ปี (ผู้ให้สัมภาษณ์). นวพล ภูสุข, ธนกฤต ภูจันหา, สุรบถ ปะกิลาพัง (ผู้สัมภาษณ์). ที่ บ้านป่ายาง อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด 45150. เมื่อวันที่ 23 กันยายน 2565.