องค์ความรู้การจับปลาหมึกสายด้วยเปลือกหอยสังข์จุกพราหมณ์ กรณีศึกษา ชุมชนบ้านท่าสูงบน หมู่ 4 ตำบลท่าศาลา อำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

               บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ความรู้การจับปลาหมึกด้วยเปลือกหอยสังข์จุกพราหมณ์ และแนวทางการสืบทอดองค์ความรู้การจับปลาหมึกสายด้วยเปลือกหอยสังข์จุกพราหมณ์ กรณีศึกษา ชุมชนบ้านท่าสูงบน หมู่ 4 ตำบลท่าศาลา อำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ศึกษาในพื้นที่ชุมชนบ้านท่าสูงบน หมู่ 4 ตำบลท่าศาลา อำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช ผู้ให้ข้อมูล จำนวนทั้งสิ้น 35 คน โดยมีวิธีการเลือกกลุ่มผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจง (Purposive sampling) การวิจัยครั้งนี้ใช้วิธีสัมภาษณ์ในการเก็บรวบรวมข้อมูลตามประเด็นคำถามที่กำหนด โดยใช้แบบสัมภาษณ์ (Interview) ร่วมกับแบบสังเกตการณ์ (Observation) เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลและนำมาวิเคราะห์ในเชิงพรรณนา ผลการวิจัย พบว่า 1) องค์ความรู้การจับปลาหมึกสายด้วยเปลือกหอยสังข์จุกพราหมณ์ พบว่า ชาวประมงพื้นบ้านส่วนใหญ่จับปลาหมึกโดยใช้ “ลอบหมึกสาย” ซึ่งมีขั้นตอนในการทำลอบดักหมึก เริ่มตั้งแต่การเตรียมเปลือกหอยสังข์ เชือก สว่านไฟฟ้า เครื่องเจียรไฟฟ้า เป็นต้น โดยนำเปลือกหอยสังข์ที่ได้มาตัดส่วนหัวออก กรีดข้าง ๆ แล้วเจาะรูร้อยเชือก ซึ่งเตรียมไว้แล้ว ต่อจากนั้นจึงนำลอบดังกล่าวไปหย่อนลงทะเลตามจุดที่มีธงเป็นสัญลักษณ์ ทิ้งไว้ 1 คืนต่อการจับหมึก 1 ครั้ง 2) แนวทางการสืบทอดองค์ความรู้การจับปลาหมึกสายด้วยเปลือกหอยสังข์จุกพราหมณ์ พบว่า 2.1) ควรส่งเสริมให้ใช้เปลือกหอยสังข์ขนาดใหญ่ 2.2) ใส่วัตถุอื่น ๆ ทดแทนเปลือกหอยสังข์จุกพราหมณ์ 2.3) ส่งเสริมให้มีการงดจับหมึกช่วงฤดูวางไข่ 2.4) มีการส่งเสริมจากหน่วยงานภาครัฐ