รวมใจจิตอาสา สานต่อพุทธศิลป์ “เรือพระ” ประเพณีวัฒนธรรมชาวใต้ของวัดควนสุบรรณ ตำบลควนสุบรรณ อำเภอนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการเรื่องนี้นำเสนอข้อค้นพบเรื่องรวมใจจิตอาสา สานต่อพุทธศิลป์ “เรือพระ” ประเพณีวัฒนธรรมชาวใต้ของวัดควนสุบรรณ ตำบลควนสุบรรณ อำเภอนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี เรือพระวัดควนสุบรรณแสดงให้เห็นถึงเอกลักษณ์วัฒนธรรมท้องถิ่นภาคใต้ ที่นำศิลปกรรม จิตรกรรมมาสะท้อนถึงภูมิปัญญาและการถ่ายทอดเชิงพุทธศิลป์ที่สื่อถึงประวัติความเป็นมาของพระพุทธศาสนา มีพระสงฆ์เป็นผู้นำทางศาสนา จิตวิญญาณ และเป็นศูนย์รวมใจของพุทธศาสนิกชน โดยอาศัยศรัทธา (ความเชื่อ) ปสาทะ (ความเลื่อมใส) และสัปปายะ (เกื้อหนุน) ในการสืบทอดและสืบสานการทำเรือพระ ในการประดิษฐ์สร้างสรรค์ผสมผสานระหว่าง “ศิลปะกับวัฒนธรรม” และนำ“พุทธศิลป์” เชื่อมโยงพระพุทธศาสนา หรือเรียกว่า “มรดกมุขปาฐะกับความเชื่อเชิงมายาคติของประวัติศาสตร์ทางพระพุทธศาสนา” โดยนำ “พุทธธรรม” มาประกอบสร้างด้านพิธีกรรมที่แสดงถึงการบูชาด้วยความตั้งใจ และความบริสุทธิ์ต่อตัวแทนพระพุทธองค์ ทั้งนี้เรือพนมพระถือเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่รวมจิตวิญญาณของคนใต้ เป็นปรากฎการณ์ให้เห็นถึงความเจริญงอกงามทั้งทางกาย สติปัญญา อารมณ์ สังคม สุนทรียะ และพลวัตทางศิลปะวิทยาการในการสรรค์สร้างจากมรดกทางภูมิปัญญาเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่มีคุณค่าควรค่าแก่การอนุรักษ์ สืบสานปณิธาน และเผยแพร่มรดกทางวัฒนธรรมให้เป็นเอกลักษณ์ของคนใต้ให้คงดำรงอยู่ ดังที่วัดควนสุบรรณใช้จุดเริ่มต้น “บวร” รวม “พลตนลากเรือพระ” เหล่าขุนพลที่มีความศรัทธารวมใจจิตอาสาในการขับเคลื่อนเรือพระ เป็นการส่งต่อมรดกภูมิปัญญาทางประเพณีและวัฒนธรรมระหว่าง “ชุมชน” “วัด” “โรงเรียน” ที่มีการพึ่งพาอาศัย ความผูกพัน ความเชื่อมโยงสัมพันธ์ และความศรัทธา
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
เครื่องแกงแม่พร. (2565). ขนมต้มกับประเพณีชักเรือพระสุราษฎร์ธานี. เรียกใช้เมื่อ 9 ตุลาคม 2565 จาก https://sites.google.com/site/tianchamaiz/home/prapheni-lak-reux-phra
ณัฐฐ์วัฒน์ สุทธิโยธิน. (2565). การสืบทอดทางวัฒนธรรม (Cultural inheritance) ที่ประสบความสำเร็จ. เรียกใช้เมื่อ 9 ตุลาคม 2565 จาก http://nattawats.blogspot.com/2013/04/cultural-inheritance.html
บุญชู ยืนยงสกุล. (2547). ใต้...หรอย มีลุย: บอกเล่าเรื่องราวความเชื่อ ศิลปวัฒนธรรม ความเป็นอยู่ของภาคใต้. สงขลา: ธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคใต้.
ประภาพรรณ ภูเก้าล้วน. (2556). ผลงานสร้างสรรค์ชุดเรือพระ. วารสารปาริชาด มหาวิทยาลัยทักษิณ, 26(3), 181-187.
พยงค์ พรหมชาติ. (2549). ลานวัฒนธรรม: พนมพระ ภาวะแห่งการสร้างสรรค์ทางศิลปะและวัฒนธรรม. วารสารรูมิแล มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี, 27(3), 31-34.
พระครูพิสัยปริยัติกิจ (แก่น อคฺควณฺโณ) และสมชาย เบ็ญจวรรณ. (2564). จิตอาสาพลังบวก: ชุมชนคุณธรรมกระบวนการในการขับเคลื่อน ด้วยพลังบวรรูปแบบการสร้างความเข้มแข็งมั่นคงมั่งคั่งยั่งยืน ภายใต้สถานการณ์ภาวะวิกฤติการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019. วารสารวิจัยธรรมศึกษา ศูนย์วิจัยธรรมศึกษา สำนักเรียนวัดอาวุธวิกสิตาราม, 4(2), 115-124.
พระมหาฐิติพงศ์ ชูจิตต์. (2561). บทบาทของพระสงฆ์ต่อการมีส่วนร่วมในการสงวนรักษา ประเพณีชักพระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารงานวัฒนธรรม. วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
พระอธิการโสภณ ปิยธมฺโม (กิ่งแก้ว) และคณะ. (2564). พลัง บวร: พลังหลักของชุมชนคุณธรรม. วารสารปัญญาปณิธาน, 5(1), 69-80.
พูนชัย ปันธิยะ. (2559). พุทธศิลป์พุทธธรรมในการสืบทอดประเพณีไทยและอาเซียน. ใน สารนิพนธ์พุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศิลปกรรม. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
วิจิตรา อุตมะมุณีย์ และคณะ. (2555). กระบวนการมีส่วนร่วมในการสืบทอดภูมิปัญญาขบวนแห่เรือ พระชุมชนบ้านเขาแก้ว จังหวัดสงขลา. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่, 4(2), 50-64.
วิโรจน์ คงจันทร์. (2565). แห่เรือพนมพระตามคตินิยมของภาคใต้. เรียกใช้เมื่อ 9 ตุลาคม 2565 จาก https://intrend.trueid.net/article/trueidintrend_120514
ศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน). (2562). องค์ความรู้ “10 ปรากฏการณ์ คุณธรรม จริยธรรมในสังคมไทย”. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน).
สาริณี อินทร์ขำ และคณะ. (2558). ลากพระ: การเปลี่ยนแปลงท่ามกลางกระแสทันสมัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย.
สาริณี อินทร์ขำ และคณะ. (2559). การจัดการศูนย์การเรียนรู้เรือนเรือพระของชุมชนวัดแช่มอุทิศ. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 35(5), 146-157.
สำนักงานไกด์อุบลดอทคอม. (2565). รถพนมพระจากบ้านควนสุบรรณ สุราษฎร์ธานี ถึงอุบลฯ พร้อมร่วมงานแห่เทียน. เรียกใช้เมื่อ 19 ตุลาคม 2565 จาก https://www.guideubon.com/2.0/candlefestival/panompra
สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (2565). ประเพณีสมโภชเรือพระ. เรียกใช้เมื่อ 9 ตุลาคม 2565 จาก http://www.changkwa.go.th/html/photo-main.asp?action=2&id=160
สิทธิโชค โทนจินดา. (2564). เรือพนมพระจำลองวัดควนสุบรรณ. สุราษฎร์ธานี: โรงเรียนมัธยมพัชรกิติยาภา 3 สุราษฎร์ธานี.
สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์. (2542). “เรือพระ” . สารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้, 14(1), 6632-6637.
อุดม เชยกีวงศ์. (2545). ประเพณีพิธีกรรมท้องถิ่นไทย. กรุงเทพมหานคร: สุขภาพใจ.