การสื่อสารเนื้อหาเกี่ยวกับโรคซึมเศร้าที่สะท้อนผ่านไวรัลคลิปในประเทศไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้เป็นการวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแก่นประเด็นเนื้อหา ภาพลักษณ์ และวิธีนำเสนอเนื้อหาเชิงสร้างสรรค์เกี่ยวกับโรคซึมเศร้า แนวคิดและทฤษฎีที่ใช้ในการศึกษาได้แก่ การสื่อสารสุขภาพ โรคซึมเศร้า ระบบนิเวศ ภาพลักษณ์ สื่อดิจิทัล หน้าที่สื่อมวลชน โดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา (Thematic Analysis) และการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) ซึ่งประกอบด้วยแหล่งข้อมูลดังนี้ ไวรัลคลิป จำนวน 25 เรื่อง และนักวิชาการด้านสื่อ นักจิตวิทยา จำนวน 8 ท่าน ทำการคัดแยกเนื้อหาผ่านแบบคัดแยกเนื้อหา และแบบสัมภาษณ์ โดยการวิเคราะห์เนื้อหาไวรัลคลิป ใช้วิธีการพรรณนาวิเคราะห์ (Descriptive Analysis) ผลวิจัยดังนี้ แก่นประเด็นเนื้อหาของโรคซึมเศร้าที่สะท้อนผ่านไวรัลคลิป พบแก่นประเด็นเนื้อหา 3 ประเด็น ได้แก่ 1) สาเหตุของโรคซึมเศร้า 2) อาการโรคซึมเศร้า 3) การรักษาโรคซึมเศร้า ด้านภาพลักษณ์ของผู้ป่วยโรคซึมเศร้า ประกอบด้วย 1) ภาพลักษณ์ที่ถูกรังแกจากสมาชิกในสังคม 2) ภาพลักษณ์ผู้ที่มีความจำเป็นต้องมีผู้อภิบาล 3) ภาพลักษณ์ผู้ที่มีความเป็นผู้แปลกแยกทางสังคม และ 4) ภาพลักษณ์ของผู้ที่เป็นผู้พึ่งพาเทคโนโลยีสื่อสังคมในระดับสูง ด้านวิธีการสร้างสรรค์เนื้อหาเกี่ยวกับโรคซึมเศร้า ควรนำเสนอเนื้อหาดังนี้ 1) นำเสนอเนื้อหาตามความจริง 2) เนื้อเรื่องให้เกิดการฉุกคิดตาม 3) เนื้อหาให้ทันต่อกระแสสังคม 4) การเล่าเรื่องจากผู้มีประสบการณ์ร่วม 5) การสร้างสรรค์เนื้อหาเพื่อให้เกิดการมีส่วนร่วมของผู้ชม และ 6) การใช้สีสันสดใส เนื้อหาที่ไม่ควรเผยแพร่ผ่านไวรัลคลิปมีดังนี้ 1) เนื้อหาที่เป็นสาเหตุของการเกิดความรู้สึกเชิงลบ และ 2) เนื้อหาให้เกิดความน่ากลัว ซึ่งสามารถนำผลการวิจัยในครั้งนี้ไปปรับใช้ในการออกแบบเพื่อทำไวรัลคลิปที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับโรคซึมเศร้าในอนาคต