สารานุกรมวัฒนธรรม (ไทย) ภาคใต้ : ตัวแบบสถาปนาความเป็นคนใต้ในบริบทความเป็นไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และนำเสนอการสถาปนาอารมณ์ความรู้สึกและ ตัวแบบความเป็นคนใต้ของศาสตราจารย์สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์ที่ปรากฏในสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคใต้ โดยศึกษาผ่านสารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้ (พ.ศ. 2529) สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคใต้ (พ.ศ. 2542) และ สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคใต้ (เพิ่มเติม พ.ศ. 2554) ตามระเบียบวิธีวิจัยทางประวัติศาสตร์และนำเสนอในลักษณะของการพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่าการสถาปนาอารมณ์ความรู้สึกและตัวแบบความเป็นคนใต้ของศาสตราจารย์สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์ที่ปรากฏในสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคใต้ แบ่งเป็น 2 ส่วน ได้แก่ 1) ชีวิต ผลงาน บทบาทและเครือข่ายทางวิชาการของศาสตราจารย์สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์ : การก่อตัวของอัตลักษณ์ท้องถิ่นภายใต้ในบริบทของความเป็นไทย 2) จาก“สารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้” สู่ “สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคใต้” : การสถาปนาอารมณ์ความรู้สึกและตัวแบบความเป็นคนใต้ที่สัมพันธ์กับความเป็นไทย ด้วยความมุ่งมั่นและความสำเร็จของศาสตราจารย์สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์ ที่ต้องการนำเสนอคุณค่าและมรดกทางภูมิปัญญาของท้องถิ่นไปสู่ระดับชาติและระดับสากล สารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้ ได้เป็นแรงผลักดันนำไปสู่ สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ทั้ง 4 ภาค (ได้แก่ เหนือ ตะวันออกเฉียงเหนือ กลาง และภาคใต้) และสารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคใต้ได้สร้างมาตรฐานชุดคำอธิบายและความรู้เกี่ยวกับศิลปะ วัฒนธรรม ภาษา ประวัติศาสตร์ การปกครอง สังคม สถานที่สำคัญ อาชีพ ความเชื่อและประเพณี บุคคลสำคัญ ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม ระบบการชั่งตวงวัด กลุ่มชาติพันธุ์และการละเล่นของแต่ละพื้นที่ ผ่านการอธิบายตนเองกับสรรพสิ่งที่อยู่รอบกาย ชุมชนท้องถิ่นภาคใต้ และชาติ ซึ่งได้ก่อให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกและสถาปนาตัวแบบความเป็นคนใต้ที่แสดงออกซึ่งอัตลักษณ์ท้องถิ่นหรือท้องถิ่นนิยมที่สัมพันธ์กับสำนึกถึงความเป็นชาติและความเป็นไทยในเวลาเดียวกัน