การพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากปุ๋ยมูลไส้เดือน ของกลุ่มอาชีพบ้านโพธิ์เสด็จ อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากปุ๋ยมูลไส้เดือน ของกลุ่มอาชีพบ้านโพธิ์เสด็จ อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช รวมถึงการนำเสนอแนวทางการพัฒนาที่เหมาะสม ซึ่งดำเนินการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Methods Research) โดยนำผลการศึกษาเชิงปริมาณ มาสนับสนุนผลการศึกษาข้อมูลเชิงคุณภาพเข้าด้วยกัน กลุ่มตัวอย่างเชิงปริมาณเป็นประชาชนในตำบลโพธิ์เสด็จ จำนวน 370 คน โดยกำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างตามตารางของเครจซี่และมอร์แกน ใช้วิธีการสุ่มกลุ่มตัวอย่างอย่างง่าย ส่วนข้อมูลเชิงคุณภาพได้จากผู้ให้ข้อมูลสำคัญที่คัดเลือกแบบเจาะจง จำนวน 20 คน ประกอบด้วย ผู้นำกลุ่มผลิตปุ๋ยมูลไส้เดือน 2 คน สมาชิกกลุ่ม 5 คน ผู้นำชุมชน 3 คน ผู้ใช้ปุ๋ยมูลไส้เดือน 5 คน และนักวิชาการเกษตร 5 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถาม และแบบสัมภาษณ์แบบไม่มีโครงสร้าง โดยเก็บข้อมูลผ่านการสัมภาษณ์และแจกแบบสอบถามด้วยตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่าการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากจากปุ๋ยมูลไส้เดือนมี 4 ด้านหลัก ได้แก่ 1) ด้านการส่งเสริมการตลาดและสร้างรายได้ใหม่ 2) ด้านการเพิ่มผลผลิต 3) ด้านการบริหารจัดการ และ 4) ด้านการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยรวมมีความต้องการพัฒนาในระดับมากที่สุด (ค่าเฉลี่ย 4.57, ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.52) ข้อเสนอแนะในการพัฒนา ได้แก่ 1) ส่งเสริมช่องทางการตลาดและสร้างรายได้ทางเลือก 2) ยกระดับมาตรฐานและพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ 3) วางแผนจัดหาวัตถุดิบและใช้เทคโนโลยีเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต 4) ปรับโครงสร้างการบริหารจัดการให้มีความชัดเจนและใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ และ 5) ส่งเสริมการรวมกลุ่ม แลกเปลี่ยนเรียนรู้ และจัดอบรมอย่างต่อเนื่องเพื่อพัฒนาองค์ความรู้สู่การขยายผลในระดับชุมชน