การพัฒนากฎหมายการริบทรัพย์สินในคดียาเสพติดภายใต้กรอบประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564

บทคัดย่อ

          บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาเพื่อพัฒนากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับ      การป้องกันและปราบปรามยาเสพติดและการริบทรัพย์สินของผู้เกี่ยวข้องซึ่งปัญหายาเสพติดเป็นภัยคุกคามที่ส่งผลกระทบต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ นโยบายทางกฎหมายที่ใช้ในการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด จึงมีความสำคัญโดยเฉพาะมาตรการเกี่ยวกับการริบทรัพย์สินของผู้กระทำความผิดและผู้ที่เกี่ยวข้องกับการกระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด ซึ่งเป็นแนวทางหนึ่งในการลดแรงจูงใจในการกระทำผิด และตัดวงจรการฟอกเงินจากธุรกิจผิดกฎหมายรวมถึงข้อจำกัดในกระบวนการยึด อายัดทรัพย์สินและริบทรัพย์ทั้งในประเทศและต่างประเทศ ซึ่งเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการดำเนินคดีและการป้องกันการหลีกเลี่ยงกฎหมายของผู้กระทำความผิด โดยวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคในการบังคับใช้กฎหมายตามประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 ผลการศึกษาพบว่า แม้ว่าประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 จะมีบทบัญญัติว่าด้วยการริบทรัพย์สินที่เกี่ยวข้องกับการกระทำความผิด แต่ยังมีข้อบกพร่องในหลาย ๆ ประการโดยเฉพาะการบังคับใช้มาตรการริบทรัพย์สิน เช่น การริบทรัพย์สินที่เป็นทรัพย์สินดิจิทัลที่ใช้ในการฟอกเงินจากยาเสพติด ระยะเวลาในการยื่น   คำร้องขอให้ริบทรัพย์สิน ข้อจำกัดในการยึดทรัพย์สินที่อยู่ในต่างประเทศ และการริบทรัพย์สินตามมูลค่า ซึ่งยังไม่มีหลักเกณฑ์ที่ชัดเจนและเป็นธรรมเพียงพอ นอกจากนี้กฎหมายที่มีอยู่ยังขาดกลไกที่มีประสิทธิภาพในการตรวจสอบและติดตามทรัพย์สินที่ถูกโอนไปยังบุคคลที่สามเพื่อหลีกเลี่ยงการถูกริบทรัพย์สิน

         จากการศึกษาขอเสนอแนะในการพัฒนากฎหมายการริบทรัพย์สินในคดียาเสพติด ภายใต้กรอบประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564 ได้แก่ ควรเพิ่มบัญญัติเกี่ยวกับคำนิยามทรัพย์สินที่เกี่ยวเนื่องกับการกระทำความผิดร้ายแรงเกี่ยวกับยาเสพติดให้ครอบคลุมถึงทรัพย์สินที่เป็นทรัพย์สินดิจิทัลและทรัพย์สินที่ได้มาโดยมิชอบ การปรับปรุงบทบัญญัติเกี่ยวกับระยะเวลาในการยื่นคำร้องให้ริบทรัพย์สิน การกำหนดกลไกทางกฎหมายที่รองรับการยึดทรัพย์สินในต่างประเทศภายใต้ความร่วมมือระหว่างประเทศ และการกำหนดหลักเกณฑ์ที่ชัดเจนเกี่ยวกับการริบทรัพย์สินตามมูลค่าเพื่อลดช่องว่างทางกฎหมายและป้องกันการใช้มาตรการริบทรัพย์สินโดยไม่เป็นธรรม