การสื่อสารพุทธธรรมของพระนักเผยแผ่เพื่อการบรรเทาทุกข์ของชาวบ้านในภาวะวิกฤตโรคโควิด-19 : กรณีศึกษาพระนักเผยแผ่ใน อำเภอขามสะแกแสง จังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์ เรื่องการสื่อสารพุทธธรรมของพระนักเผยแผ่เพื่อบรรเทาทุกข์ของชาวบ้านในภาวะวิกฤตโรคโควิด-19: กรณีศึกษาพระนักเผยแผ่ อำเภอขามสะแกแสง จังหวัดนครราชสีมา มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1. เพื่อศึกษาบทบาทของพระนักเผยแผ่ ในการบรรเทาความทุกข์ของชาวบ้านในภาวะวิกฤตโรคโควิด-19  2. เพื่อศึกษาวิธีการสื่อสารและพุทธธรรมของพระนักเผยแผ่และความรู้สึกที่มีต่อการสื่อสารที่ทำให้ชาวบ้านบรรเทาจากความทุกข์ได้ 3. เพื่อนำเสนอแนวทางการพัฒนา การสื่อสารพุทธธรรมของพระนักเผยแผ่ในการบรรเทาความทุกข์ของชาวบ้านในภาวะวิกฤตโรคโควิด-19 เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพแบบการสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ ผู้เชี่ยวชาญด้านการเผยแผ่พุทธธรรม 3 รูป/คน พระนักเผยแผ่ในอำเภอขามสะแกแสง 7 รูป และประชาชนในอำเภอขามสะแกแสง 7 คน นำมาวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาและนำเสนอข้อมูลเชิงพรรณนา

              ผลการวิจัยพบว่า การสื่อสารพุทธธรรมของพระนักเผยแผ่เพื่อการบรรเทาทุกข์ของชาวบ้านในภาวะวิกฤตโรคโควิด-19 ของพระนักเผยแผ่อำเภอขามสะแกแสง จังหวัดนครราชสีมานั้น พระนักเผยแผ่มีบทบาทในการบรรเทาความทุกข์ของชาวบ้านในภาวะวิกฤตโรคโควิด-19 คือ 1. บทบาทด้านการเยียวยาทางด้านจิตใจ 2. บทบาททางด้านสาธารณสงเคราะห์ บทบาทหน้าที่ของพระนักเผยแผ่ที่ได้กล่าวมาในข้างต้นทั้งสองด้านเป็นบทบาทหน้าที่ที่มีความเชื่อมโยงและมีความเกื้อหนุนกันอย่างเห็นได้ชัด ในภาวะวิกฤตโรคโควิด-19 ผู้คนในสังคมต่างได้รับผลกระทบทั้งด้านร่างกายและจิตใจ ทำให้พระภิกษุสงฆ์ได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการช่วยเหลือบรรเทาทุกข์ของชาวบ้าน การนำเอาพุทธธรรมมาใช้ในการบรรเทาความทุกข์ของชาวบ้าน ถือว่าเป็นบทบาทหน้าที่หลักของพระนักเผยแผ่ในการช่วยเหลือทางด้านสาธารณสงเคราะห์ ที่พระนักเผยแผ่ได้เข้ามามีส่วนร่วมในการช่วยเหลือ ได้ส่งผลอนุเคราะห์ให้การทำหน้าที่ในส่วนการเผยแผ่พุทธธรรมนั้นมีประสิทธิภาพและได้รับการยอมรับมากยิ่งขึ้น

              วิธีการสื่อสารและพุทธธรรมของพระนักเผยแผ่และความรู้สึกที่มีต่อการสื่อสาร ที่ทำให้ชาวบ้านบรรเทาจากความทุกข์ได้นั้น พบว่า พระนักเผยแผ่ที่ทำหน้าที่ในการเผยแผ่พุทธธรรม ต้องมีความเข้าใจในกระบวนการสื่อสารตามทฤษฎีการสื่อสารแบบตะวันตก และพุทธวิธีการสื่อสารพุทธธรรมของพระพุทธเจ้า แล้วนำมาประยุกต์ปรับใช้เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด ต่อการบรรเทาทุกข์ของชาวบ้าน โดยยึดเอาองค์ประกอบของกระบวนการสื่อสารเป็นหลัก คือ 1.)  ผู้ส่งสารที่ดีด้วยมีสัปปุริสธรรม 7  2) เนื้อหาสาระของสาร ต้องมีคุณลักษณะ สัจะ ตถตา กาล ปิยะ อัตถะ ในหัวข้อธรรมคือ อริยสัจ 4 สังคหวัตถุ 4 และพละ 4  3) ช่องทางในการสื่อสารที่ถูกต้องเหมาะสมกับสถานการณ์ โดยเลือกใช้แอพพลิเคชั่น ที่เรียกว่า ไลน์ และเฟชบุ๊ก เป็นต้น 4) กลุ่มผู้รับสารที่มีความพร้อมในการรับข้อมูล เป็นผู้ที่มีทักษะการสื่อสารที่ดี มีความเข้าใจในหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาเป็นพื้นฐาน มีทัศนคติที่ดีต่อพระนักเผยแผ่ และมีพื้นฐานทางสังคมและวัฒนธรรมที่เหมือนกันกับพระนักเผยแผ่

              สำหรับแนวทางการพัฒนาการสื่อสารพุทธธรรมของพระนักเผยแผ่ในการบรรเทาทุกข์ของชาวบ้านในภาวะวิกฤตโรคโควิด- 19 มีองค์ประกอบของกระบวนการสื่อสารข้างต้นมีความสำคัญอย่างยิ่งในการสื่อสารที่พระนักเผยแผ่จะต้องคำนึงถึงและนำมาใช้ในการออกแบบกระบวนการสื่อสารให้ตรงตามวัตถุประสงค์ของการสื่อสาร เพื่อให้เกิดแนวทางในการพัฒนาการสื่อสารพุทธธรรมของพระนักเผยแผ่ในการบรรเทาทุกข์ของชาวบ้านในภาวะวิกฤตโรคโควิด-19 ที่สามารถนำไปใช้ได้จริงในสังคม เพื่อจะเป็นการช่วยเหลือบรรเทาทุกข์ให้กับชาวบ้าน และยังเป็นการสืบทอดอายุของพระพุทธศาสนาอันเป็นหน้าที่หลักของพระนักเผยแผ่สืบไป