การพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตผู้พิการด้วยพุทธศิลป์ และการท่องเที่ยววิถีพุทธในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตผู้พิการด้วยพุทธศิลป์และการท่องเที่ยววิถีพุทธ สร้างกระบวนการมีส่วนร่วมในการส่งเสริมสุขภาพจิตผู้พิการ และสร้างเครือข่ายวัดต้นแบบการส่งเสริมสุขภาพจิตผู้พิการในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสานวิธี ได้แก่ พระสงฆ์ผู้นำชุมชนที่เข้าร่วมพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตผู้พิการด้วยพุทธศิลป์และการท่องเที่ยววิถีพุทธในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทั้ง 2 พื้นที่ โดยสัมภาษณ์เชิงลึก 30 รูป/คน กลุ่มเป้าหมายเชิงปฏิบัติการ ผู้พิการทางการเคลื่อนไหวในจังหวัดนครราชสีมา จำนวน 10 คน และ ผู้พิการทางการเคลื่อนไหวในจังหวัดขอนแก่น จำนวน 10 คน ผลการวิจัยพบว่า 1. พัฒนาโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตผู้พิการด้วยพุทธศิลป์และการท่องเที่ยววิถีพุทธในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มี 8 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 ชมความงามพุทธศิลป์ให้เกิดการระลึกถึงพระพุทธเจ้าพระรัตนตรัย ขั้นตอนที่ 2 กลุ่มผู้พิการปฏิบัติการรับฟังคำอธิบายงานพุทธศิลป์และแง่คิดตามหลักพุทธธรรม ขั้นตอนที่ 3 กลุ่มผู้พิการปฏิบัติการปรับพฤติกรรมสร้างสุขภาพจิตดำเนินกิจกรรมประจำวันตามหลักไตรสิกขา  เป็นผู้มีศีล 5 ฝึกจิตให้เกิดสมาธิมีสติและปัญญาระหว่างดำเนินกิจกรรมประจำวัน ขั้นตอนที่ 4 ให้ความรู้ทางด้านพุทธศิลป์กับกลุ่มผู้พิการทางการเคลื่อนไหว ขั้นตอนที่ 5 ให้ความรู้ทางการวาดภาพประกอบสร้างแรงบันดาลใจจากพุทธศิลป์