การจัดการการสื่อสารเพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์พันธุ์ไม้จันทน์กะพ้อ อำเภอเคียนซา จังหวัดสุราษฎร์ธานี
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) กระบวนการจัดการการสื่อสารเพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์พันธุ์ไม้จันทน์กะพ้อ และ 2) รูปแบบการจัดการการสื่อสารเพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์พันธุ์ไม้จันทน์กะพ้อ ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพโดยสัมภาษณ์เชิงลึกผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง จำนวน 20 คน เลือกแบบเจาะจง ได้แก่ เจ้าหน้าที่รัฐ ผู้นำท้องถิ่น ครู ผู้นำศาสนา และประชาชน เครื่องมือการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยการสร้างข้อสรุป ผลการวิจัยพบว่า 1) กระบวนการจัดการการสื่อสาร พบว่ามีองค์ประกอบหลัก 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การกำหนดนโยบายการสื่อสาร เกิดจากภาวะวิกฤติการสูญพันธุ์ของไม้จันทน์กะพ้อ โดยเน้นบทบาทของประชาชนที่มีความรู้ความเข้าใจในบริบทท้องถิ่นให้มีส่วนร่วมในการจัดการ 2) การวางแผนการสื่อสารเชิงกลยุทธ์ที่ชัดเจนด้านผู้ส่งสาร กลุ่มเป้าหมาย เนื้อหา ช่องทางการสื่อสาร และผลลัพธ์ที่คาดหวัง เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างมีทิศทาง 3) การดำเนินการสื่อสาร ใช้ทั้งสื่อบุคคล สื่อออนไลน์ กิจกรรมอบรม และการเรียนรู้ภาคสนามในสถานการณ์จริง เพื่อให้เกิดความเข้าใจลึกซึ้งและใกล้ชิด และ 4) การติดตามและประเมินผลการสื่อสาร ครอบคลุมด้านการรับรู้ ความรู้ ความเข้าใจ ทัศนคติ และพฤติกรรมของกลุ่มเป้าหมาย เพื่อนำผลประเมินมาปรับปรุงให้การสื่อสารเกิดประสิทธิผล 2) รูปแบบการจัดการการสื่อสาร แบ่งเป็นสองลักษณะ ได้แก่ 1) การสื่อสารทางเดียว เพื่อถ่ายทอดความรู้และแนวทางแก้ไขปัญหาจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องสู่ประชาชน และ 2) การสื่อสารสองทางที่เปิดพื้นที่ให้เกิดการมีส่วนร่วมอย่างแท้จริงผ่านกระบวนการร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมลงมือทำ และร่วมติดตามผล ซึ่งส่งผลให้ชุมชนเกิดความเข้าใจและความร่วมมือในการอนุรักษ์พันธุ์ไม้จันทน์กะพ้ออย่างมีประสิทธิภาพ
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กรมป่าไม้. (2564). รายงานสถานการณ์พันธุ์ไม้หายาก. กรุงเทพมหานคร: สำนักวิจัยและพัฒนาการป่าไม้.
จงกลณี รอดลอย. (2561). แนวทางการมีส่วนร่วมของชุมชนในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม, 8(2), 45-62.
ณัฐพงษ์ พระลับรักษา และคณะ. (2560). การพัฒนารูปแบบการพัฒนาสื่อมัลติมีเดียภูมิปัญญาท้องถิ่นโดยการมีส่วนร่วม. วารสารวิชาการครุศาสตร์อุตสาหกรรม พระจอมเกล้าพระนครเหนือ, 8(2), 173-181.
ศูนย์อนุรักษ์พันธุ์กรรมพืช. (2563). รายงานการดำเนินงานโครงการอนุรักษ์พันธุ์ไม้จันทน์กะพ้อ. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช.
สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2565). คู่มือมาตรฐานการปฏิบัติงาน กระบวนการประชาสัมพันธ์ และเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร. เรียกใช้เมื่อ 15 พฤษภาคม 2568 จาก https://www.ops.go.th/en/psdd-km/psdd-job-manual/download/3783/9460/16
สุรสิทธิ์ คำเหมาะ. (2563). การสื่อสารเพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ. วารสารการจัดการภาครัฐและภาคเอกชน, 27(1), 87-104.
Chambers, R. (1997). Whose reality counts? Putting the first last. London: Intermediate Technology Publications.
Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2018). Designing and conducting mixed methods research. (3rd ed.). London: SAGE Publications.
Cutlip, S. M. et al. (2006). Effective Public Relations. (9th ed.). London: Pearson Education.
Figueroa, M. E. et al. (2002). Communication for social change: An integrated model for measuring the process and its outcomes. New York: The Rockefeller Foundation.
Fraser, C. & Restrepo-Estrada, S. (2002). Communication for Development: Human Change for Survival. Paris: UNESCO.
Habermas, J. (1984). The theory of communicative action. (Vol. 1). Boston: Beacon Press.
Hall, S. (1997). Representation: Cultural representations and signifying practices. London: SAGE Publications.
Kolb, D. A. (1984). Experiential learning: Experience as the source of learning and development. United States of America: Prentice-Hall.
Lennie, J. & Tacchi, J. A. (2013). Evaluating communication for development: A framework for social change. London: Routledge.
Mc Quail, D. (2010). Mc Quail’s Mass Communication Theory. (6th ed.). London: SAGE Publications.
Patton, M. Q. (2012). Developmental evaluation: Applying complexity concepts to enhance innovation and use. New York: Guilford Press.
Putnam, R. D. (1993). Making democracy work: Civic traditions in modern Italy. New Jersey: Princeton University Press.
Rice, R. E. & Atkin, C. K. (2001). Public communication campaigns. (3rd ed.). London: SAGE Publications.
Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovations. (5th ed.). New York: Free Press.
Servaes, J. (2008). Communication for Development and Social Change. Los Angeles: Sage Publications.
Shirky, C. (2010). Cognitive surplus: Creativity and generosity in a connected age. London: Penguin Press.
Thomas, P. & Fliert, E. (2014). Interrogating the theory and practice of communication for social change. London: Palgrave Macmillan.