การวิเคราะห์มาตรา 41 แห่งพระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545: บทบาทและข้อจำกัดในการเยียวยาความเสียหาย จากการรับบริการสาธารณสุข
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ความขัดแย้งระหว่างบุคลากรทางการแพทย์กับผู้รับบริการสุขภาพเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่นในระบบสาธารณสุขไทย โดยมีสาเหตุมาจากความคาดหวังที่ไม่สอดคล้องกัน การสื่อสารที่คลาดเคลื่อน ความไม่เข้าใจระหว่างกัน รวมถึงข้อผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นจากการให้บริการทางการแพทย์ ซึ่งเมื่อไม่ได้รับการจัดการอย่างเหมาะสม ความขัดแย้งเหล่านี้มักนำไปสู่การฟ้องร้องทางกฎหมาย และส่งผลกระทบต่อความไว้วางใจของประชาชนต่อระบบสาธารณสุข พระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 มาตรา 41 กำหนดให้มีการจ่ายเงินช่วยเหลือเบื้องต้นแก่ผู้ได้รับความเสียหายจากบริการทางการแพทย์โดยไม่ต้องพิสูจน์ความผิด เพื่อบรรเทาความเดือดร้อนและลดการดำเนินคดีในชั้นศาล แม้มาตราดังกล่าวจะมีเจตนารมณ์ที่ดี แต่ในทางปฏิบัติกลับประสบข้อจำกัดหลายประการ เช่น วงเงินเยียวยาที่ไม่เพียงพอต่อความเสียหายที่แท้จริง การตีความหลักฐานในกระบวนการเยียวยาที่อาจส่งผลต่อการพิจารณาในชั้นศาล และความลังเลของแพทย์ในการจ่ายเงินช่วยเหลือ ด้วยเกรงว่าจะถูกนำไปใช้ในชั้นศาล ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการพิจารณาคดีในอนาคต บทความนี้จึงเสนอแนวทางปรับปรุงกลไกการเยียวยาตามมาตรา 41 โดยเน้นการเพิ่มวงเงินเยียวยาให้เหมาะสมกับความเสียหายที่เกิดขึ้นจริง เพื่อสร้างแรงจูงใจให้ทั้งฝ่ายแพทย์และผู้เสียหายเลือกใช้กระบวนการเยียวยาแทนการฟ้องร้อง นอกจากนี้ยังเสนอให้จัดตั้ง “ศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางการแพทย์” ที่ทำหน้าที่เป็นกลไกกลางในการประสานความเข้าใจ โดยมีผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์และกฎหมายร่วมพิจารณา เพื่อแก้ไขความขัดแย้งก่อนเข้าสู่กระบวนการในชั้นศาล เพื่อลดความตึงเครียดและหลีกเลี่ยงการฟ้องร้องโดยไม่จำเป็น นำไปสู่การสร้างความไว้วางใจระหว่างผู้ให้บริการและผู้รับบริการ และสร้างระบบสุขภาพที่ยั่งยืน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กนกศักดิ์ พ่วงลาภ. (2549). ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่: ศึกษากรณีการกระทำในการปฏิบัติหน้าที่. ใน วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขากฎหมายมหาชน. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
กมลชัย รัตนสกาววงศ์. (2544). หลักกฎหมายปกครองเยอรมัน. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กระทรวงสาธารณสุข. (2545). นโยบายหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงสาธารณสุข.
__________. (2561). การจัดการคดีสำหรับแพทย์จบใหม่. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงสาธารณสุข.
คณะทำงานพัฒนานโยบายหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า. (2544). ข้อเสนอหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ฉัตรสุมน พฤฒิภิญโญ. (2558). ระบบการชดเชยความเสียหายจากการรับบริการสาธารณสุขโดยไม่พิสูจน์ความผิด. วารสารกฎหมายสุขภาพและสาธารณสุข, 1(1), 60-75.
ชาญชัย แสวงศักดิ์. (2544). ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมายปกครอง. (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์เดือนตุลา.
__________. (2554). คำอธิบายกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่และความรับผิดชอบของรัฐโดยปราศจากความผิด. (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพมหานคร: วิญญูชน.
ธารินี ปกาสิทธิ์. (2546). การคุ้มครองสิทธิผู้ป่วยตามพระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 ที่มีผลกระทบต่อการปฏิบัติงานของบุคลากรสาธารณสุข. ใน วิทยานิพนธ์สังคมสงเคราะห์มหาบัณฑิต สาขาการบริหารและนโยบายสวัสดิการสังคม. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ธิดารัตน์ ขาวเงินยวง. (2558). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ กับการพิจารณาการจ่ายเงินช่วยเหลือเบื้องต้น กรณีผู้รับบริการได้รับความเสียหายจากการรับบริการสาธารณสุข. วารสารกฎหมายสุขภาพและสาธารณสุข, 1(3), 196-207.
มีนวรา ตันติภาคย์. (2551). ระบบการชดเชยความเสียหายจากการใช้บริการทางการแพทย์โดยไม่ต้องรับผิด. ใน วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานิติศาสตร์. มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข. (2544). ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงสาธารณสุข.
สมิหรา ศักดิ์รัตน์. (2556). ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองสิทธิผู้รับและผู้ให้บริการสาธารณสุข. ใน วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานิติศาสตร์. มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (2550). คู่มือการดำเนินงานจ่ายเงินช่วยเหลือเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพมหานคร: กระทรวงสาธารณสุข.
__________. (2557). คู่มือประชาชนระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าเพื่อความเป็นธรรมของระบบสุขภาพ. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงสาธารณสุข.
สิทธิพร ขันธพร. (2556). ปัญหาเกี่ยวกับการจ่ายเงินช่วยเหลือเบื้องต้น กรณีผู้รับความเสียหายจากการรักษาพยาบาลตามกฎหมายว่าด้วยหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. ใน วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานิติศาสตร์. มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
สุจารี ตั้งเสงี่ยมวิสัย และคณะ. (2556). การศึกษาเปรียบเทียบการบริการสุขภาพของไทยตามพระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 กับการบริการสุขภาพตามกฎหมายอื่น. วารสารพยาบาล, 62(3), 52-58.
Elliott, T. (2024). How The Bolitho Test Changed the Understanding of Medical Negligence. Retrieved April 17, 2025, from https://www.ukcmls.co.uk/articles/tony-elliott/how-the-bolitho-test-changed-the-understanding-of-medical-negligence
Lauren Sutherland. (2020). Canterbury v Spence - the birth of “informed consent”. Retrieved April 18, 2025, from https://laurensutherlandqc-lawandethics.com/cases/canterbury-v-spence-the-birth-of-informed-consent/
Légifrance. (2002). Code de la santé publique. Retrieved April 17, 2025, from https://www.legifrance.gouv.fr/codes/texte_lc/LEGITEXT000006072665/
Mlindsey. (2013). German Patients' Rights Act. (2013). Retrieved April 17, 2025, from https://iall.org/german-patients-rights-act/
The Legal Quorum. (2024). Bolam v. Friern Hospital Management Committee (1957). Retrieved April 16, 2025, from https://thelegalquorum.com/bolam-v-friern-hospital-management-committee-1957/
