นักสื่อสารชุมชนในยุคดิจิทัล
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามามีบทบาทสำคัญต่อการดำเนินชีวิต ส่งผลให้การสื่อสารชุมชนเปลี่ยนแปลงไปอย่างลึกซึ้ง “นักสื่อสารชุมชน” จึงมิใช่เพียงผู้ถ่ายทอดข้อมูลข่าวสารจากรัฐสู่ประชาชนอีกต่อไป หากแต่เป็นผู้ผลิตสื่อ ผู้เล่าเรื่อง และผู้นำการสื่อสารที่เชื่อมโยงระหว่างชุมชนกับภาครัฐ เอกชน และสังคมภายนอก ผ่านช่องทางดิจิทัลที่หลากหลาย ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี คิดวิเคราะห์ มีจริยธรรมและแรงจูงใจภายใน จึงกลายเป็นสมรรถนะสำคัญที่นักสื่อสารยุคใหม่ต้องมี โดยเฉพาะในสภาพแวดล้อมที่ข่าวปลอม ความเกลียดชัง และข้อมูลบิดเบือนแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว การสื่อสารชุมชนในยุคนี้ต้องอาศัยบุคคลที่มีองค์ความรู้ด้านการสื่อสารเชิงกลยุทธ์ การเข้าใจบริบทชุมชน และการมีเจตคติที่ดีต่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน บทความนี้มุ่งวิเคราะห์แนวคิดและกลไกการสร้างนักสื่อสารชุมชนยุคดิจิทัล โดยใช้กรอบแนวคิดด้านสมรรถนะ การให้คุณค่า และการตั้งเป้าหมาย ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพของนักสื่อสาร การสื่อสารชุมชนเป็นเพื่อการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาทางสังคมจึงไม่ใช่เพียงการส่งต่อสาร แต่คือกระบวนการมีส่วนร่วมที่สร้างความเข้าใจ ความร่วมมือ และการเปลี่ยนแปลงในระดับชุมชนอย่างยั่งยืน โดยมีปัจจัยความสำเร็จหลัก ได้แก่ ความพร้อมของบุคคลด้านสมรรถนะ ความรู้ ทักษะ และจริยธรรม แรงจูงใจที่มาจากทั้งภายในและภายนอก และกระบวนการสร้างนักสื่อสารอย่างเป็นระบบตั้งแต่การสรรหา พัฒนา มอบหมายภารกิจ จนถึงการประเมินผลและเสริมแรงใจ บทความนี้จึงเสนอว่า การมีนักสื่อสารชุมชนที่มีสมรรถนะและแรงจูงใจ คือกุญแจสำคัญในการขับเคลื่อนชุมชนท้องถิ่นให้สามารถรับมือกับความท้าทายของการสื่อสารในศตวรรษที่ 21 ได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กาญจนา แก้วเทพ และคณะ. (2549). ใต้ฟากฟ้าแห่งการศึกษา สื่อบุคคลและเครือข่าย การสื่อสารภาพรวมจากงานวิจัย. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
เจริญเนตร แสงดวงแข. (2563). ผลลัพธ์การสร้างนักสื่อสารชุมชนท้องถิ่นเพื่อเสริมสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน. วารสารศาสตร์, 13(1), 47-63.
ณรงค์ โพธิ์พฤกษานันท์. (2557). ระเบียบวิธีวิจัย: หลักการและแนวคิด เทคนิคการเขียนรายงานการวิจัย. (พิมพ์ครั้งที่ 9). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์เอ็กซ์เปอร์เน็ท.
ดวงพร คำนูณวัฒน์ และสุนิดา ศิวปฐมชัย. (2552). แรงจูงใจและปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานของสื่อมวลชนท้องถิ่นจังหวัดนครปฐม. วารสารภาษาและวัฒนธรรม, 28(2), 26-39.
นรินทร์ สังข์รักษา. (2549). คุณลักษณะที่พึงประสงค์และการรวมกลุ่มนักสื่อสารสุขภาพ. กรุงเทพมหานคร: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุขมหาวิทยาลัยมหิดล.
นิษฐา หรุ่นเกษม และคณะ. (2562). การพัฒนาศักยภาพด้านการสื่อสารของนักสื่อสารชุมชนริมคลอง. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 27(53), 186-199.
ปวีร์รวี อินนุพัฒน์. (2566). การสื่อสารของผู้นําองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพื่อสร้างองค์กรดิจิทัล. ใน ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชานิเทศศาสตร์. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
พระครูสุตสารบัณฑิต. (2567). ความสัมพันธ์ระหว่างการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและพฤติกรรมของเยาวชนในยุคดิจิทัล. วารสารกว๊านพะเยา, 1(1), 48-55.
รัตติกาล เจนจัด และคณะ. (2561). กระบวนการสร้างนักประชาสัมพันธ์ชุมชนแบบมีส่วนร่วม. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 26(51), 13-28.
วราพร ดำจับ. (2560). การสื่อสารในยุคดิจิทัล. วารสารสหศาสตร์ศรีปทุม ชลบุรี, 3(1), 46-50.
วิทยาธร ท่อแก้ว. (2566). การเป็นนักสี่อสารที่ทรงพลัง. สาขาวิชานิเทศศาสตร์. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
อดิพล เอื้อจรัสพันธุ์ และกฤชณัท แสนทวี. (2567). สมรรถนะผู้ผลิตสื่อในยุคดิจิทัลในบริบทสังคมไทย. วารสารสหวิทยาการเพื่อการวิจัยและนวัตกรรมทางสังคม, 3(1), 1-20.
อทิตยา เล็กประทุม และเฉลิมขวัญ สิงห์วี. (2563). แรงจูงใจในการทำงาน ความสมดุลระหว่างชีวิตกับการทำงาน และความผูกพันต่อองค์กรของพยาบาลวิชาชีพในโรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่ง. วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 46(1), 174-217.
อีนัส หะยีด๊ะ และคณะ. (2567). นวัตกรรมการสื่อสารเพื่อการเปลี่ยนแปลง: การสร้างชุมชนที่ยั่งยืนในยุคดิจิทัล. หนังสือการประชุมหาดใหญ่วิชาการระดับชาติและนานาชาติ, ครั้งที่ 16. สงขลา: สำนักวิจัยและพัฒนามหาวิทยาลัยหาดใหญ่.
Deci, E. L. & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum.
International Atomic Energy Agency. (2016). The competency framework: A guide for IAEA managers and staff. New York: IAEA.
Lawrence, B. et al. (1990). Communication: A social and career focus. (4th ed.). Fort Worth, TeXas: Rinehart and Winston.
Lister, M. et al. (2009). New media: A critical introduction. (2nd ed.). London: Routledge.
McQuail, D. (2010). McQuail's mass communication theory. (6th ed.). London: SAGE Publications.
Servaes, J. (2008). Communication for development and social change. London: SAGE Publications.
