ศึกษาประวัติและวิวัฒนาการความศิวิไลซ์ของหนังสือพิมพ์ในสยาม

บทคัดย่อ

      บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติและวิวัฒนาการความศิวิไลซ์ของหนังสือพิมพ์ในสยาม วิเคราะห์เหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับหนังสือพิมพ์ไทยตั้งแต่ ค.ศ.1656 ถึงปัจจุบัน โดยทำความเข้าใจกับส่วนแยกย่อยก่อนที่จะสังเคราะห์ภาพรวมของสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ทั้งนี้หนังสือพิมพ์สะท้อนเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในยุคสมัยหนึ่ง ๆ ซึ่งสะท้อนโลกทัศน์ของคนในสมัยนั้น ๆ อาศัยระเบียบวิธีวิจัยทางประวัติศาสตร์ (History Research) วิธีการวิจัยทางรัฐศาสตร์ (Political Research) เข้ามาช่วยในการวิเคราะห์ การเสนอจะใช้ทั้งแบบพรรณนา (Description) ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ คือ เอกสารหลักฐานชั้นต้น (Primary Sources) หนังสือพิมพ์ และเอกสารชั้นรอง (Secondary Source) ผลจากการวิจัยแสดงให้เห็นว่า 1) ข่าวที่เขียนของหมอบรัดเลย์ในบางกอกรีคอร์เดอร์ สะท้อนแนวคิดของคนตะวันตกแห่งยุคแสงสว่าง (Enlightenment) และยุคจักรวรรดินิยม (Imperialism) ซึ่งมุ่งหวังจะเปลี่ยนสังคมสยามจากความมืดบอดไปสู่สภาวะที่ตนเข้าใจว่า คือ ความศิวิไลซ์ และ 2) หนังสือพิมพ์ของประเทศต่าง ๆ ในโลกมักเป็นกิจการที่ดำเนินการโดยเอกชน รัฐบาลไม่ได้เป็นเจ้าของหรือเป็นผู้ดำเนินการเอง หนังสือพิมพ์จึงมีโอกาสเป็นอิสระมากอย่างเสรี แต่ในทางปฏิบัติแล้วรัฐบาลพยายามเข้ามาควบคุมหนังสือพิมพ์ไม่ทางตรงก็ทางอ้อม ทางตรงคือรัฐบาลออกกฎหมายควบคุมหนังสือพิมพ์ และทางอ้อมรัฐบาลจะให้ความอุดหนุนแก่หนังสือพิมพ์ในด้านเงินทุนและเทคโนโลยี