ภาวะผู้นำตามหลักพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษากลุ่มโรงเรียนจตุรมิตร สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 1
คำสำคัญ:
ภาวะผู้นำตามหลักพุทธศาสนา, ผู้บริหารสถานศึกษา, กลุ่มโรงเรียนจตุรมิตรบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาภาวะผู้นำตามหลักพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา2) ศึกษาแนวปฏิบัติภาวะผู้นำตามหลักพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา ใช้การวิจัยแบบผสมผสานโดยเป็นการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามจากครูผู้สอนซึ่งเป็นกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 124 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้แบบสัมภาษณ์เก็บข้อมูลจากผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอน จำนวน 23 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
- ขั้นตอนที่ 1 ภาวะผู้นำตามหลักพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา โดยรวมและรายด้าน อยู่ในระดับ มาก
- ขั้นตอนที่ 2 แนวปฏิบัติภาวะผู้นำตามหลักพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา ที่ผู้บริหารสถานศึกษาควรนำมาเป็นแนวทางในการประพฤติปฏิบัติตน ได้ดังนี้ 2.1) ควรนำหลักอิทธิบาท 4 ได้แก่ มีความพึงพอใจในตำแหน่งหน้าที่ เอาใจใส่ในการปฏิบัติงานด้วยความมุ่งมั่นตั้งใจ ไตร่ตรองอย่างรอบคอบ และแก้ไขปัญหาอย่างมีเหตุผล 2.2) ควรนำหลักฆราวาสธรรม 4 ได้แก่ มีความจริงใจ รักษาคำพูด มีความซื่อสัตย์ อดทน อดกลั้น มีน้ำใจเสียสละ และเห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม 2.3) ควรนำหลักสังคหวัตถุ 4 ได้แก่ ให้ความช่วยเหลือทุกคนด้วยความเต็มใจ ใช้คำพูดที่สุภาพ ให้โอกาสผู้อื่น ถ่ายทอดความรู้ที่เป็นประโยชน์ และปฏิบัติตนวางตัวเสมอต้นเสมอปลาย 2.4) ควรนำหลักพรหมวิหาร 4 ได้แก่ มีน้ำใจให้เกียรติช่วยเหลือทุกคนทุกฝ่ายให้ได้รับการพัฒนาตนเอง โดยไม่เลือกปฏิบัติ ยกย่อชมเชยทุกคน และปฏิบัติกับทุกคนด้วยความเสมอภาค
References
กัญชพร ปานเพ็ชร. (2566). ภาวะผู้นำที่แท้จริงตามหลักฆราวาสธรรมสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาในยุค 4.0 (ชีวิตวิถีใหม่). วารสารวิชาการหลักสูตรและการสอน มหาวิทยาลัยราชภัฎสกลนคร, 15(43) 214-221.
คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราชฎร. (2560). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 134 ตอนที่ 40 ก ตราไว้ ณ วันที่ 6 เมษายนพุทธศักราช 2560 เป็นปีที่ 2 ในรัชกาลปัจจุบัน. กรุงเทพมหานคร: สำนักการพิมพ์ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราชฎร.
นิพนธ์ โอภาษี. (2557). การบริหารงานตามหลักอิทธิบาท 4 ขององค์การบริหารส่วนตำบลห้วยถั่วเหนือ อำเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 10). ฉบับปรับปรุงใหม่ กรุงเทพมหานคร: บริษัท สุวีริยาสาส์น จำกัด.
พระกฤศกร อัครภพเมธี. (2557). การศึกษาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดกรุงเทพมหานคร เขตคลองเตย. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา จุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระครูสุจิตตานันท์ (จำนงค์ หิตจิตฺโต). (2563). การพัฒนาภาวะผู้นำตามสถานการณ์เชิงพุทธของผู้บริหารโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกธรรมสนามหลวงในเขตปกครองคณะสงฆ์ภาค 14. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาชัยวัฒน์ จตฺตมโล (พรหมสนธิ). (2560). รูปแบบการบริหารงานบุคคลตามหลักพุทธบริหารการศึกษาของโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุ่ม 4. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาบรรจง ติสรโณ (ศรีสุข). (2560). ศึกษาการประยุกต์ใช้หลักอิทธิบาทธรรม 4 ในการจัดการเรียนการสอนของโรงเรียนปริยัติคุณรสวิทยา อำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์. วิทยานิพนธ์ปริญญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระเมธีธรรมาภรณ์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2542). คุณธรรมสำหรับนักบริหาร. กรุงเทพมหานคร: ที พี เอ็ม เพรส.
ภัทรวรรณ ประโลม. (2565). การบริหารสถานศึกษาตามหลักสังคหวัตถุ 4 ของผู้บริหารสถานศึกษากลุ่มคุณภาพการศึกษานาอ้อศรีเมืองชัย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเลย เขต 1. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
อภิสิทธิ์ วงษ์ประดิษฐ. (2564). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการตามหลักอิทธิบาท 4 ของผู้บริหารโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครสวรรค์ เขต 1. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
วัชระ คณะทรง. (2565). การบริหารงานบุคคลตามหลักพรหมวิหารธรรมของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระยอง เขต 2. ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.
สัมฤทธิ์ กางเพ็ง และพระมหาสมัย ผาสุโก. (2557). ภาวะผู้นำเชิงพุทธ. มหาสารคาม: อภิชาตการพิมพ์.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 1. (2566). ข้อมูลโรงเรียนในสังกัด / กลุ่มจตุรมิตร. เรียกใช้เมื่อ 28 มกราคม 2567 จาก https://www.takesa1.go.th/website/.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2562). ยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580). (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579. (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพมหานคร: บริษัท พริกหวานกราฟฟิค จำกัด.
