การศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ตำบลบ้านใหม่ อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว
คำสำคัญ:
ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น, ตำบลบ้านใหม่, ทุ่งมะขามหย่องบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาพัฒนาการประวัติศาสตร์ท้องถิ่น 2) เพื่อสำรวจโบราณสถานและสถานที่สำคัญในชุมชน และ 3) เพื่อศึกษาประวัติบุคคลสำคัญในชุมชน ตำบลบ้านใหม่ อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา งานวิจัยเรื่องนี้เป็นงานวิจัยเชิงเอกสารมีการรวบรวมหลักฐานทางด้านประวัติศาสตร์ ทั้งเอกสารชั้นต้นและเอกสารชั้นรอง จากหอสมุดแห่งชาติและหอจดหมายเหตุแห่งชาติ เพื่อวิเคราะห์เชิงเนื้อหาของพื้นที่ศึกษา
ผลการศึกษาพบว่า 1) ตำบลบ้านใหม่ เดิมเรียกว่า “ตำบลบ้านใหม่มะขามหย่อง” ปรากฏนามในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา และยังเป็นพื้นที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ครั้งสงครามคราวสมเด็จพระสุริโยทัยขาดคอช้าง และวีรกรรมพระแสงดาบคาบค่ายของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ภายหลังเสียกรุงศรีอยุธยาแก่พม่า ตำบลบ้านใหม่ถูกทิ้งร้างไประยะเวลาหนึ่ง จนกระทั่งมีการฟื้นกรุงในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น เริ่มมีผู้คนกลับเข้ามาอาศัยในชุมชน และภายหลังการปฏิรูปการปกครองในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตำบลบ้านใหม่มะขามหย่องกลายเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอรอบกรุง หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ได้ชื่อเปลี่ยนเป็น “ตำบลบ้านใหม่” 2) โบราณสถานและสถานที่สำคัญ ประกอบด้วย พระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระสุริโยทัย วัดโพธิ์เผือก วัดบำรุงธรรม วัดบัวขาว วัดกุฎีลาย วัดสามจีน วัดเกตุ และวัดจันทร์ประเทศ และ 3) ประวัติบุคคลสำคัญในชุมชน ได้แก่ นายสำราญ เกิดผล ศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง นายสไว เดชศรี และนายทวีป ดวงนิมิตร ช่างแกะสลักไม้ลายไทยที่มีชื่อเสียงระดับประเทศผู้ส่งต่อความรู้แก่ชาวตำบลบ้านใหม่จนกลายเป็นอาชีพอันเป็นเอกลักษณ์อันส่งผลดีต่อการพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชนในอนาคต
เอกสารอ้างอิง
กรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ. (2528). ประวัติวัดทั่วราชอาณาจักร เล่ม 4. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์การศาสนา.
กรมศิลปากร. (2547). เสด็จประพาสมณฑลราชบุรี ในประกา ร.ศ. 128 (พ.ศ. 2452). รวมบทความประวัติศาสตร์ ฉบับพิเศษ, (26), 183 – 214.
ณรงค์ชัย ปิฎกรัชต. (2556). นายสำราญเกิดผล ศิลปินแห่งชาติกับองค์ความรู้ดนตรีไทย. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 5(1),60-82.
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา, 2405-2486 .(2494). ไทยรบพม่า. คลังวิทยา.
ธนรัตน์ รัตนพงศ์ธระ เสรี วงษ์มณฑา ชุษณา เตชคณา และณัฐพล ประดิษฐผลเลิศ. (2559). แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงมรดกวัฒนธรรมในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารวิชาการนวัตกรรมเพื่อสื่อสารสังคม, 4(2),34-45.
ธรรมรัตน์ ศรีสุนทรพาณิชย์ และ ธรรม์มยุรา สุรัติสุพพัต. (2560). ทวีป ดวงนิมิต : ปราชญ์ชาวบ้านด้านงานแกะสลักไม้ลายไทยกับการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น. วารสารวิชาการอยุธยาศึกษา, 9(2),51-62.
น. ณ ปากน้ำ. (2558). ห้าเดือนกลางซากอิฐปูนที่อยุธยา. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพมหานคร: เมืองโบราณ. ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง. (2553). กรุงเทพฯ : แสงดาว.
พเยาว์ เข็มนาค. (2538). โครงการสำรวจขึ้นทะเบียนโบราณสถาน กองโบราณคดี แผนที่แสดงตำแหน่งโบราณสถานในเกาะเมืองและรอบเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยา. กรุงเทพมหานคร: ม.ป.พ.
พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม). (2542). ประชุมพงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม 3. (หน้า 213-452). กรุงเทพมหานคร: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร.
พระมหากวินท์ ยสินฺทวํโส (วงศ์อินทร์อยู่), ธัชชนันท์ อิศรเดช และ สุริยา รักษาเมือง. (2561). การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 7(1), 145-156.
เพชรรุ่ง เทียนปิ๋วโรจน์ และคณะ. (2566). ช่างศิลป์อยุธยา. สมุทรปราการฯ ม.ป.พ.ประกาศล่วงหน้าบอกจะแจกโฉนดสำหรับที่ดิน ในทุ่งบ้านสวนพริก ทุ่งบ้านหางกระเบน ทุ่งบ้านใหม่มะขามหย่อง.
อำเภอรอบกรุง แขวงเมืองกรุงเก่า. (2447). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 20 น่า 859 (20 มีนาคม 122).
ประกาศลดหย่อนเงินอากรค่านาคู่โค ตำบลบ้านใหม่ ท้องที่อำเภอกรุงเก่า จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. (2471). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 45 หน้า 152 (14 ตุลาคม 2471).
มงเซนเญอร์ ปาลเลกัวซ์. (2552). เล่าเรื่องกรุงสยาม. แปลโดย สันต์ท.โกมลบุตร, กรุงเทพมหานคร: ศรีปัญญา.
ศักดิ์ชาย สายสิงห์. (2564). คู่มือนำชมศิลปกรรมโบราณอยุธยา. นนทบุรี : เมืองโบราณ.
สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา. (2566). การฟื้นฟูทุนทางวัฒนธรรมทุ่งภูเขาทอง ตอนเทศกาลทุนทางวัฒนธรรม ตอนทุนทางวัฒนธรรม : ตักบาตรน้ำผึ้ง. เรียกใช้เมื่อ 9 มีนาคม 2568. จาก https://www.aru.ac.th/rdi.
หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. (2583). มท 5.3.7/50 เรื่อง คณะกรรมการอำเภอกับราษฎรได้ร่วมมือกันปิดทำนบกั้นน้ำที่คลองหางกระเบนช่วยเหลือการทำนา ตำบลบ้านใหม่ อำเภอกรุงเก่า.
หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. (2524). (8) มท 5.4.1.31/82 รายงานการสำรวจข้อมูลเขตพัฒนาตำบลบ้านใหม่ อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา.
องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านใหม่. (2567). สภาพทั่วไปและข้อมูลพื้นฐาน. เรียกใช้เมื่อ 25 เมษายน 2567.
