AI ETHICS: จริยธรรมปัญญาประดิษฐ์สำหรับผู้บริหารสถานศึกษา

บทคัดย่อ

ในยุคที่เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence: AI) มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนภาคการศึกษา ทั้งในด้านการเรียนการสอน การประเมินผล และการบริหารจัดการข้อมูล ผู้บริหารการศึกษาจึงต้องมีความเข้าใจอย่างลึกซึ้งต่อประเด็นจริยธรรมของ AI เพื่อป้องกันการละเมิดสิทธิ ความไม่เป็นธรรม และผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นต่อผู้เรียนและบุคลากรทางการศึกษา บทความนี้นำเสนอกรอบแนวคิด “AI Ethics” ตามแนวปฏิบัติของสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ที่ประกอบด้วยหลักจริยธรรม 7 ประการ ได้แก่ ความเป็นส่วนตัว ความปลอดภัย ความไว้วางใจ ความเป็นธรรม ความโปร่งใส ความรับผิดชอบ และการมีมนุษย์เป็นศูนย์กลาง พร้อมทั้งจำแนกระดับความเสี่ยงของ AI ออกเป็น 4 ระดับ ได้แก่ ความเสี่ยงที่ไม่สามารถยอมรับได้ ความเสี่ยงสูง ความเสี่ยงจำกัด และความเสี่ยงต่ำ ซึ่งช่วยให้ผู้บริหารสามารถประเมินระบบ AI ก่อนนำมาใช้ในสถานศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากนี้ บทความยังนำเสนอแนวปฏิบัติสำหรับผู้บริหารการศึกษา เช่น การจัดตั้งคณะกรรมการจริยธรรมเทคโนโลยี การอบรมบุคลากร การพัฒนาเกณฑ์วิเคราะห์ความเสี่ยง และการสื่อสารกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย รวมถึงข้อเสนอเชิงนโยบายระดับชาติ เพื่อให้การนำ AI มาใช้ในภาคการศึกษาไทยเป็นไปอย่างมีจริยธรรม โปร่งใส และยั่งยืนในระยะยาว