การวิเคราะห์ตัวละครนางที่เกี่ยวข้องกับไฟพิธีกรรมในการแสดงนาฏศิลป์ไทย โดยใช้ทฤษฎีกงล้อสัตว์ 4 ทิศ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์ตัวละครนางที่เกี่ยวข้องกับไฟพิธีกรรมในการแสดงนาฏศิลป์ไทยโดยใช้ทฤษฎีกงล้อสัตว์ 4 ทิศ โดยศึกษาจากเอกสาร ตำรา และสังเกตการณ์จากการแสดงของตัวละครนางที่มีการใช้ไฟพิธีกรรมในการแสดงโขน ละคร พบว่า สามารถจำแนกประเด็นการวิเคราะห์ได้ 2 ประเด็น คือ 1) ความเป็นมาของตัวละครนางที่เกี่ยวข้องกับไฟพิธีกรรม คือ นางสีดา นางศรีมาลา นางมโนห์รา และนางดรสา ที่มีจุดประสงค์การใช้ไฟพิธีกรรมที่เหมือน หรือแตกต่างกันออกไปขึ้นอยู่กับโครงเรื่อง ศาสนาและวัฒนธรรมของการแสดงแต่ละเรื่อง 2) การวิเคราะห์ตัวละครนางที่ใช้ไฟพิธีกรรมประกอบการแสดงโดยใช้ทฤษฎีกงล้อสัตว์ 4 ทิศ เพื่อเปรียบเทียบตัวละครนางกับสัตว์แต่ละทิศ คือ กระทิง อินทรี หนู และหมี ว่ามีลักษณะนิสัยแบบใดเมื่อต้องอยู่ในสถานการณ์ที่มีไฟพิธีกรรมในการแสดงแต่ละเรื่อง จากการศึกษาพบว่า นางสีดา จะมีความเป็นหนูมากที่สุด เนื่องจากเป็นคนที่มีจิตใจดี ซื่อสัตย์ ใส่ใจความรู้สึกของผู้อื่นมากกว่าความรู้สึกของตัวเอง นางศรีมาลา จะมีความเป็นกระทิงมากที่สุด เนื่องจากเป็นคนที่กล้าได้ กล้าเสีย กล้าเสี่ยงที่จะกระทำสิ่งที่ตนตั้งใจไว้ให้สำเร็จ นางมโนห์รา จะมีความเป็นอินทรีมากที่สุด เนื่องจากเป็นคนที่ไม่ชอบให้ใครมาบังคับ ชอบวางแผนในการหาทางหนีจากสิ่งที่ตนไม่อยากทำ และนางดรสา จะมีความเป็นกระทิงมากที่สุด เนื่องจากเป็นคนที่มีความเด็ดเดี่ยวและกล้าหาญที่จะฆ่าตัวตามสามีตามประเพณีที่ต้องปฏิบัติอย่างเคร่งครัด จากที่กล่าวมาจะเห็นได้ว่าตัวละครนางทั้ง 4 ตัวมีความเหมือนและแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับภูมิหลัง สภาพแวดล้อม สังคม และศาสนาของแต่ละตัวละคร จึงทำให้ต้องแสดงออกในลักษณะนิสัยหรือบุคลิกแบบนั้น และทำให้เราเข้าใจในตัวละครนางทั้ง 4 ตัวมากยิ่งขึ้น