การรื้อฟื้นและการพัฒนาการออกแบบผ้าล้อด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านใหม่ศาลาเฟือง อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการรื้อฟื้นผ้าล้อกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านใหม่ศาลาเฟือง อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย  และ 2) ศึกษากระบวนการมีส่วนร่วมในการพัฒนาการออกแบบของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านใหม่ศาลาเฟือง อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย  กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย สมาชิกกลุ่ม ปราชญ์ท้องถิ่น นักวัฒนธรรม ตัวแทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้ประกอบการ ปราชญ์ด้านการทอผ้า นักวิชาการด้านออกแบบ จำนวน 22 คน วิธีการและเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล ประกอบด้วย การศึกษาเอกสาร การสนทนากลุ่ม การประชุม การสังเกตและการประเมินผล วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา  ผลการศึกษาพบว่า

            1) ผ้าล้อหรือผ้ารองบ่อนเป็นผ้าสำหรับการปูที่นอนที่ทอขึ้นมาเพื่อใช้ในโอกาสพิเศษ เช่น การแต่งงาน การต้อนรับแขกที่มานอนพักแรมที่บ้าน ผ้าทอยาว 180 ซ.ม. กว้าง 70 ซ.ม. ด้วยเทคนิคทอแบบขิด ผ้า 1 ผืนมี 5 ลวดลาย เดิมมีการทอทุกครัวเรือนแต่ปัจจุบันไม่ได้มีการทอมากว่า 80 ปี เพราะว่าทำยากและใช้ช่างทอผ้า 3-4 คนต่อ 1 กี่ทอผ้า การทอผ้าจึงจะสำเร็จได้โดยเร็ว  เมื่อทอเสร็จแล้วจึงนำมาตกแต่งด้วยการขลิบที่ขอบผ้าทุกด้านด้วยผ้าฝ้ายทอมือสีพื้นที่ย้อมสีธรรมชาติ

            2) กระบวนการมีส่วนร่วมในการออกแบบและพัฒนาผ้าล้อ ได้ผ่านแนวคิดการมีส่วนร่วมของสมาชิกกลุ่ม ประกอบด้วย ร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมตัดสินใจ ร่วมดำเนินการและร่วมประเมินผลของสมาชิกกลุ่ม มีรายละเอียดดังนี้               (1) การเรียนรู้ถึงความเป็นไปได้ในการรื้อฟื้นและการพัฒนาการออกแบบ (2) การวิเคราะห์ลวดลายผ้าล้อและการสร้างความคิดในการออกแบบและการพัฒนา (3) การปฏิบัติการ (4) การวิเคราะห์เพื่อการพัฒนาการออกแบบ และ (5) การประเมินผลการออกแบบและพัฒนา

            1) ผ้าล้อหรือผ้ารองบ่อนเป็นผ้าสำหรับการปูที่นอนที่ทอขึ้นมาเพื่อใช้ในโอกาสพิเศษ เช่น การแต่งงาน การค้อยหรับแขกที่มานอนพักแรมที่บ้าน ผ้าทอยาว 180 ซ.ม. กว้าง 70 ซ.ม. ด้วยเทคนิคทอแบบขิด ผ้า 1 ผืนมี 5 ลวดลาย เดิมมีการทอทุกครัวเรือนปัจจุบันไม่ได้มีการทอมากว่า 80 ปี โดยการทอยากและใช้ผู้ทอ 3-4 คนต่อ 1 กี่ทอผ้า การทอผ้าจึงจะสำเร็จได้โดยเร็ว  เมื่อทอเสร็จแล้วจะนำมาตกแต่งด้วยการขลิบที่ขอบผ้าทุกด้านด้วยผ้าฝ้ายทอมือสีพื้นที่ย้อมสีธรรมชาติ

            2) กระบวนการมีส่วนร่วมในการออกแบบและพัฒนาผ้าล้อจะผ่านแนวคิดการมีส่วนร่วมของสมาชิกกลุม ประกอบด้วย ร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมตัดสินใจ ร่วมดำเนินการและร่วมประเมินผลของสมาชิกกลุ่ม มีรายละเอียดดังนี้ (1)การเรียนรู้ถึงความเป็นไปได้ในการรื้อฟื้นและการพัฒนาการออกแบบ (2) การวิเคราะห์ลวดลายผ้าล้อและการสร้างความคิดในการออกแบบและการพัฒนา (3) การปฎิบัติการ (4)  การวิเคราะห์เพื่อการพัฒนาการออกแบบ  และ(5) การประเมินผลการออกแบบและพัฒนา