ข้อคิดว่าด้วยความเป็นครูแห่งยุคสมัย

บทคัดย่อ

บทความนี้ เป็นปาฐกถานำในการสัมมนาทางวิชาการว่าด้วย “ครูในฐานะนักขับเคลื่อนการเรียนรู้บนความแตกต่างหลากหลาย” ผู้เขียนจึงมุ่งตอบโจทย์ที่ว่าด้วยการเรียนรู้ โดยพยายามแสวงหาหลักการและหลักวิชาจากการวิเคราะห์ตัวอย่างอันหลากหลายที่เป็นรูปธรรม เริ่มต้นด้วยความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านในสาขาวรรณคดีศึกษา ผู้เขียนชี้ให้เห็นว่าประสบการณ์ไทยกับตะวันตกพ้องกันในด้านความสำนึกเชิงประวัติศาสตร์ ในขณะเดียวกันครูในยุคปัจจุบันจำเป็นต้องเข้าใจบริบททางวัฒนธรรม สังคม เศรษฐกิจ และการเมืองในระดับนานาชาติที่มีความหลากหลายและซับซ้อน รวมทั้งต้องติดตามความเปลี่ยนแปลงที่ถาโถมเข้ามาอย่างรวดเร็วด้วยอิทธิพลของโลกเสมือน แม้ว่าโดยทั่วไปสังคมร่วมสมัยอาจไม่ให้ความหวังมากนักในระดับมหภาค แต่ความลึกซึ้งทางวัฒนธรรมที่แฝงอยู่ในชีวิตของคนธรรมดาสามัญอาจให้แสงสว่างแก่เราได้ ถ้าผู้ที่อยู่ในระบบการศึกษาตั้งสติให้มั่นบนรากฐานของการตื่นรู้ทางจริยธรรม ในท้ายที่สุดแล้วการเรียนรู้ย่อมดำเนินไปในรูปของจราจรสองทาง คือ ครูเรียนรู้จากศิษย์เท่า ๆ กับที่ศิษย์เรียนรู้จากครู ตามแนวคิดแบบประเพณี