การจัดการห่วงโซ่คุณค่าของผลิตภัณฑ์แป้งกล้วย อำเภอเก้าเลี้ยว จังหวัดนครสวรรค์
คำสำคัญ:
การจัดการห่วงโซ่คุณค่า, ผลิตภัณฑ์แป้งกล้วย, ห่วงโซ่อุปทานบทคัดย่อ
กลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีผลิตภัณฑ์กล้วยที่หลากหลายและสามารถสร้างรายได้ให้กับสมาขิกในกลุ่ม ในการพัฒนาศักยภาพสินค้าให้ตอบสนองความต้องการของลูกค้านั้นพบว่าศักยภาพการแข่งขันต่ำที่กว่าคู่แข่งปัญหามาจากขาดแคลนเครื่องจักรและเทคโนโลยีสมัยใหม่และรูปแบบการจัดการห่วงโซ่คุณค่า งานวิจัยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์ความเชื่อมโยงของกิจกรรมการผลิตที่สร้างมูลค่าเพิ่มและกิจกรรมที่สูญเปล่าทั้งหมดภายในห่วงโซ่คุณค่าของผลิตภัณฑ์จากกล้วย 2) เพื่อคัดเลือกผลิตภัณฑ์จากกล้วยเพื่อการพัฒนาห่วงโซ่คุณค่า 3) เพื่อพัฒนาห่วงโซ่คุณค่าผลิตภัณฑ์จากกล้วย และ 4) เพื่อศึกษาผลกระทบของเทคโนโลยีที่มีต่อวิสาหกิจชุมชน ซึ่งใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพเพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย การวิจัยเอกสาร และการสัมภาษณ์เชิงลึกจากสมาชิกวิสาหกิจชุมชนจำนวน 25 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์แก่นสาระจากการเก็บรวบรวมข้อมูลเพื่อวิเคราะห์ปัญหา ความเชื่อมโยง และรูปแบบการปรับปรุงตามหลักแนวคิดห่วงโซ่คุณค่า
ผลการวิจัยพบว่า 1) ผลิตภัณฑ์กล้วยมีความเชื่อมโยงห่วงโซ่คุณค่าของผลิตภัณฑ์ ตั้งแต่เกษตรกร พ่อค้ารายย่อย ผู้รวบรวม วิสาหกิจชุมชน ตลาดท้องถิ่น ตลาดออนไลน์ และร้านค้าส่ง 2) ผลิตภัณฑ์แป้งกล้วยได้ถูกคัดเลือกเพื่อปรับปรุงกิจกรรมการผลิต เนื่องจากมีศักยภาพในการแข่งขันและสร้างกำไรต่อหน่วยได้สูงสุด มีกิจกรรมการแปรรูปผลิตภัณฑ์แป้งกล้วยทั้งหมด 18 กิจกรรม และกิจกรรมที่สร้างมูลค่าเพิ่ม คือ ตรวจสอบกล้วยดิบและตัดแยกผล เตรียมน้ำเกลือ ปอกเปลือก สไลด์กล้วยดิบเป็นแผ่นบาง อบ บดละเอียด ร่อนในตะแกรง และบรรจุในบรรจุภัณฑ์ 3) มีการพัฒนาเครื่องอบกล้วยด้วยลมร้อนเพื่อลดระยะเวลาการอบแห้งได้ร้อยละ 81.25 และ 4) ผลกระทบของการพัฒนากิจกรรมแปรรูปผลิตภัณฑ์ คือ ได้รับการรับรองมาตรฐานคุณภาพอาหาร ลดระยะเวลาการผลิตได้ 6 เท่าของการผลิตแบบเดิม และเพิ่มผลิตภาพแรงงานขึ้นร้อยละ 70.65
References
กานต์กนก ผุดวัฒน์, โสภณ แย้มกลิ่น และเออวดี เปรมัษเฐียร. (2566). การศึกษาห่วงโซ่คุณค่าของกล้วยหอมทองในจังหวัดเพชรบุรีภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา 2019. วารสารแก่นเกษตร, 51(2), 271-287.
กฤษณ์ชาคริตส ณ วัฒนประเสริฐ และกุสุมา ผลาพรม. (2564). การพัฒนาคุณภาพและห่วงโซ่อุปทานผลิตภัณฑ์กล้วยตาก ชุมชมบ้านหนองปลาไหล ตำบลท่าดินดำ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง. วารสารวิชาการคณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม, 16(2), 97-107.
โกศล ดีศีลธรรม. (2547). เทคนิคและการจัดการโลจิสติกส์และซัพพลายเซนในโลกธุรกิจใหม่. กรุงเทพมหานคร: อินฟอร์มีเดีย บุ๊คส์.
พักตร์ผจง วัฒนสินธุ์ และพสุ เดชะรินทร์. (2545). การจัดการเชิงกลยุทธ์และนโยบายธุรกิจ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จรูญโรจน์ สุทธนะ. (2552). ห่วงโซ่คุณค่าด้านการบริการสาธารณสุขของเทศบาลตำบลสันทรายหลวง อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่. ใน การค้นคว้าแบบอิสระ ปริญญารัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
จุฑา พีรพัชระ. (2550). การพัฒนาบรรจุภัณฑ์ขนมอบจากแป้งกล้วย. วารสารวิชาการและวิจัย มทร.พระนคร, 1(1), 67-78.
ภรณี หลาวทอง. (2560). ตัวแบบการพัฒนาเพิ่มขีดความสามารถทางการแข่งขันของวิสาหกิจชุมชนประเภทผลิตภัณฑ์ผ้าและเครื่องแต่งกายในประเทศไทย. ใน วิทยานิพนธ์การจัดการดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการธุรกิจ วิทยาลัยบัณฑิตศึกษาด้านการจัดการ. มหาวิทยาลัยศรีปทุม.
ยรรยง ศรีสม. (2553). ห่วงโซ่คุณค่าในงานโลจิสติกส์. นิตยสาร Technology, 37, 39-44.
รัญชนา สินธวาลัย. (2560). การปรับปรุงคุณภาพ. สงขลา: สำนักพิมพ์ไอคิว มีเดีย.
Chen, I.J. and Paulraj, A. (2004). Towards a theory of supply chain management: the constructs and measurements. Journal of operations management, 22(2), 119-151.
Porter, M.E. (1985). Competitive Advantage. New York: Free Press.
Kaplinsky R. and Morris M. (2000). A handbook for value chain research. Bellagio: Prepared to the IDRC meeting.
