แนวทางการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานสำหรับโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 1
คำสำคัญ:
แนวทาง, การบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน, โรงเรียนขนาดเล็กบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์ และความต้องการจําเป็นในบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานสำหรับโรงเรียนขนาดเล็ก 2) ออกแบบแนวทางการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน และ 3) ประเมินแนวทางทางการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาเป็น ผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้สอน ในโรงเรียนขนาดเล็กสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา อุดรธานี เขต 1 จํานวน 242 คน ได้มาโดยกำหนดขนาดแบบการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็น เป็นแบบสอบถามแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ ทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติพื้นฐาน ด้านสภาพปัจจุบันมีค่าอำนาจจำแนก อยู่ระหว่าง 0.24 ถึง 0.86 มีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ เท่ากับ 0.98 ด้านสภาพที่พึ่งประสงค์มีค่าอำนาจจำแนก อยู่ระหว่าง 0. 22 ถึง 0.78 มีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ เท่ากับ 0.97 ระยะที่ 2 การศึกษาแนวทางการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลโดย หาความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และความต้องการจําเป็น (PNImodified) ระยะที่ 3 การประเมินแนวทางการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็น เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบประเมินแนวทาง 3 ด้าน ได้แก่ ด้านความเป็นประโยชน์ ด้านความเหมาะสม และด้านความเป็นไปได้
ผลการวิจัย พบว่า 1) สภาพปัจจุบันของการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน โดยรวมอยู่ในระดับมาก และสภาพที่พึงประสงค์ โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด 2) แนวทางการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ที่มีความต้องการจำเป็นมากที่สุดคือ การบริหารแบบมีส่วนร่วม แนวทางที่สำคัญที่สุดมีดังนี้ โรงเรียนจัดตั้งคณะกรรมการพัฒนาหลักสูตรที่มีตัวแทนจากทุกฝ่าย สำรวจความต้องการของผู้เรียนและชุมชน บูรณาการภูมิปัญญาท้องถิ่น และมีระบบติดตามประเมินผลการใช้หลักสูตรอย่างเป็นระบบ 3) ผลการประเมินแนวการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
References
ถวิล มาตรเลี่ยม. (2545). การปฏิรูปการศึกษา: โรงเรียนเป็นฐานการบริหารจัดการ. กรุงเทพมหานคร: เสนาธรรม.
ธีระ รุญเจริญ. (2560). ความเป็นเลิศทางการบริหารการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: ข้าวฟ่าง.
ธีระ รุญเจริญ. (2562). การบริหารโรงเรียนยุคใหม่. กรุงเทพมหานคร: ข้าวฟ่าง.
บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น (ฉบับปรับปรุงใหม่). (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพมหานคร: สุวีริยาสาส์น.
รุ่ง แก้วแดง. (2546). โรงเรียนนิติบุคคล: หนังสือสำหรับผู้เกี่ยวข้องกับการศึกษาทุกคนต้องอ่าน. กรุงเทพมหานคร: วัฒนาพานิช.
รัตนาภรณ์ คำเผ่า. (2558). การบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3. ใน วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย.
วสันต์ ปรีดานันต์. (2563). การบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน: แนวคิดและแนวทางการปฏิบัติ. วารสารวิชาการ, 13(1), 22-33.
วิโรจน์ สารรัตนะ. (2555). การบริหารการศึกษา: นโยบายและยุทธศาสตร์เพื่อการบรรลุผล. กรุงเทพมหานคร: ทิพยวิสุทธิ์.
สมคิด บางโม. (2563). การบริหารโรงเรียนขนาดเล็ก: ความท้าทายและแนวทางแก้ไข. วารสารวิชาการศึกษา, 21(1), 56-65.
สมชาย วรกิจเกษมสกุล. (2567). ระเบียบวิธีวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สมศักดิ์ สินธุระเวชญ์. (2552). การประกันคุณภาพการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: วัฒนาพานิช.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 1. (2567). รายงานผลการดำเนินงานประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566. เรียกใช้เมื่อ 19 ตุลาคม 2567 จาก https://udn1.go.th/.
สุรินทร์ ภูสิงห์. (2562). ปัญหาและแนวทางการพัฒนาโรงเรียนขนาดเล็กในประเทศไทย. วารสารศึกษาศาสตร์, 27(4), 124-130.
สุวิมล ว่องวาณิช. (2550). การประเมินผลการเรียนรู้แนวใหม่. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อมรรัตน์ สว่างอารมณ์. (2561). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการศึกษาโรงเรียนขนาดเล็ก. วารสารวิจัยทางการศึกษา, 16(2), 75-82.
อุทัย บุญประเสริฐ. (2553). การบริหารจัดการสถานศึกษาโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อุทัย บุญประเสริฐ. (2561). การกระจายอำนาจสู่โรงเรียนขนาดเล็ก: แนวคิดและแนวปฏิบัติ. วารสารบริหารการศึกษา, 10(1), 25-32.
Cheng, Y. C. (1996). School effectiveness and school-based management: A mechanism for development. London: Falmer Press.
Murphy, J., & Beck, L. G. (1995). School-based management as school reform: Taking stock. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
Wohlstetter, P., & Mohrman, S. A. (1996). Assessment of school-based management. Washington, DC: US Department of Education, Office of Educational Research and Improvement.