การศึกษาสภาพและแนวทางการบริหารสถานศึกษาแบบเชิญชวน ด้านภูมิปัญญาท้องถิ่น สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาตาก
คำสำคัญ:
การบริหารสถานศึกษา, การศึกษาแบบเชิญชวน, ภูมิปัญญาท้องถิ่นบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพการบริหารสถานศึกษาแบบเชิญชวนด้านภูมิปัญญาท้องถิ่น สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาตาก และ 2) เพื่อศึกษาแนวทางการบริหารสถานศึกษาแบบเชิญชวนด้านภูมิปัญญาท้องถิ่น กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา 48 คน และข้าราชการครูผู้สอน 260 คน รวม 308 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสอบถามประมาณค่า 5 ระดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ยและค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยพบว่า สภาพการบริหารสถานศึกษาแบบเชิญชวนด้านภูมิปัญญาท้องถิ่นอยู่ในระดับมาก ( = 4.34, S.D. = 0.40) โดยด้านกระบวนการมีค่าเฉลี่ยสูงสุด ( = 4.36, S.D. = 0.41) และด้านสถานที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ( = 4.33, S.D. = 0.40) แนวทางการบริหารที่สำคัญประกอบด้วย 5 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านนโยบาย ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการออกแบบหลักสูตร 2) ด้านโปรแกรม บูรณาการแหล่งเรียนรู้ท้องถิ่นและสื่อดิจิทัล 3) ด้านกระบวนการ
เปิดพื้นที่ให้ชุมชนมีบทบาทขับเคลื่อนการเรียนรู้ 4) ด้านบุคคล ส่งเสริมเครือข่ายครู ชุมชน และปราชญ์ท้องถิ่น และ 5) ด้านสถานที่ พัฒนาโรงเรียนให้เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ร่วมกับชุมชน แนวทางดังกล่าวสะท้อนรูปแบบการบริหารที่เน้นการมีส่วนร่วม บูรณาการภูมิปัญญาท้องถิ่นกับเทคโนโลยี สืบสานอัตลักษณ์ท้องถิ่น และส่งเสริมผู้เรียนให้เป็นพลเมืองที่มีคุณภาพในสังคมพหุวัฒนธรรม
เอกสารอ้างอิง
กานต์ กาญจนาภรณ์. (2563). สิ่งแวดล้อมทางกายภาพกับการเรียนรู้ของผู้เรียน. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชลธิชา วัฒนกูล. (2565). ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการจัดการศึกษาเชิงพื้นที่. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์การศึกษาเพื่อการพัฒนา.
ชัยวัฒน์ วงศ์มาลี. (2561). การจัดสภาพแวดล้อมเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ของนักเรียน. กรุงเทพมหานคร.
นิรมล ศตวุฒิ. (2551). นโยบายและการวางแผนการศึกษา: แนวคิดและการประยุกต์ใช้. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พนมพร พรหมสุวรรณ. (2559). การนิเทศแบบเชิญชวน. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 15(2), 1–15.
วิชิต กิติยวงศ์. (2562). การบริหารสถานศึกษาในยุคการเปลี่ยนแปลง. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วีระวัฒน์ อนวัชพงศ์. (2565). การพัฒนาคุณลักษณะบุคลากรในโรงเรียนสู่ความเป็นมืออาชีพ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์การศึกษาไทย.
สถิรพร เชาวน์ชัย. (2561). การวิจัยทางการศึกษา: แนวทางการเลือกกลุ่มตัวอย่างและการใช้ตารางของ Krejcie & Morgan. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์วิชาการ.
สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดตาก. (2567). รายงานข้อมูลบุคลากรทางการศึกษา จังหวัดตาก ประจำปี พ.ศ. 2567. ตาก: สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดตาก. เรียกใช้เมื่อเมษายน 3, 2568 จาก https://www.takpeo.go.th/
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2566). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2566–2580. กระทรวงศึกษาธิการ. เรียกใช้เมื่อ เมษายน 3, 2568 https://www.onec.go.th/
สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตาก. (2565). รายงานภูมิปัญญาท้องถิ่นจังหวัดตาก. ตาก: กระทรวงวัฒนธรรม. เรียกใช้เมื่อ เมษายน 9 2568 จาก https://tak.m-culture.go.th/th/
อรนุช ลิมตศิริ. (2549). นโยบายและการวางแผนการศึกษา. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
Casey, E. S. (1997). The fate of place: A philosophical history. University of California Press.
Fullan, M. (2001). The new meaning of educational change (3rd ed.). Teachers College Press.
Fullan, M. (2007). The new meaning of educational change (4th ed.). New York, NY: Teachers College Press.
Giddens, A. (2006). Sociology (5th ed.). Polity Press.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2008). Educational administration: Theory, research, and practice (8th ed.). McGraw-Hill.
Kolb, D. A. (1984). Experiential learning: Experience as the source of learning and development. Prentice-Hall.
Satiraporn Chaowchai. (2018). Research methodology in behavioral and social sciences. Bangkok: Chulalongkorn University Press. (In Thai).
Krejcie & Morgan, (1970). as cited in Satiraporn Chaowchai, 2018.
Siemens, G. (2005). Connectivism: A learning theory for the digital age. International Journal of Instructional Technology and Distance Learning, 2(1), 3–10.
Urry, J., & Larsen, J. (2011). The Tourist Gaze 3.0. Sage Publications.
