การส่งเสริมความรอบรู้ทางสุขภาพเพื่อป้องกันการติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19): แนวคิดและแนวทางปฏิบัติ
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ทางสุขภาพ, การรับรู้ความสามารถของตนเอง, การป้องกันการติดเชื้อ, ไวรัสโคโรน่า2019บทคัดย่อ
สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 ที่อยู่ในภาวะวิกฤตและยังคงมีการติดเชื้ออย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ประชาชนทั่วโลกต่างต้องปรับตัวในการดูแลตนเองและตระหนักถึงการดูแลสุขภาพของตนเองมากขึ้นเพื่อป้องกันการติดเชื้อ ดังนั้นจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งที่จะต้องส่งเสริมให้ประชาชนมีความรอบรู้ทางสุขภาพ เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจที่แท้จริงในการดูแลตนเอง สามารถหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเชื้อ รู้จักวิธีดูแลป้องกันตัวเอง และสามารถปฏิบัติตนได้เป็นอย่างดีตามคำแนะนำของแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์ บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อนำเสนอแนวคิดและแนวทางการปฏิบัติในการเสริมสร้างความรอบรู้ทางสุขภาพโดยใช้วิธีศึกษาทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ และพบว่าการป้องกันการติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 ควรนำแนวคิดการรับรู้ความสามารถของตนเอง มาประยุกต์ใช้ เพื่อให้บุคคลเกิดประสบการณ์ในการดูแลตนเอง และในขณะเดียวกันต้องส่งเสริมให้บุคคลได้เรียนรู้จากประสบการณ์ผู้อื่น ได้เห็นแนวทางที่ประสบความสำเร็จ สำหรับแนวทางปฏิบัติควรเน้นการจัดการเรียนรู้ในรูปแบบกิจกรรม อาทิเช่น การเรียนรู้จากการปฏิบัติ การฝึกปฏิบัติ ที่สอดคล้องกับระดับ ความรู้ ทักษะ ความสามารถ ของบุคคล เพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 มากที่สุด
References
กรมควบคุมโรค. (2564). ข้อมูลเกี่ยวกับ COVID-19 – ไวรัสโคโรนาในประเทศไทย รายงานสถานการณ์รายวัน.
สืบค้น 17 พฤษภาคม 2564 จาก https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/index.php
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. การประเมินและการสร้างเสริม ความรอบรู้ด้าน
สุขภาพ. สืบค้น 17 เมษายน 2564 จาก http://www.hed.go.th/linkHed/index/315
กานต์ณิพิชญ์ ปัญญธนชัยกุล และ สุทธีพร มูลศาสตร์. (2563)”ประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้
ด้านสุขภาพ ในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่เสี่ยงต่อโรคไตเรื้อรัง. วารสารวิจัยการพยาบาลและสุขภาพ,
(1), 41–54.
วัชราพร เชยสุวรรณ. (2560). ความรอบรู้ด้านสุขภาพ: แนวคิดและการประยุกต์สู่การปฏิบัติการพยาบาล. วารสาร
แพทย์นาวี, 44 (3),183–197.
ธานี กล่อมใจ , จรรยา แก้วใจบุญ และ ทักษิกา ชัชวรัตน์. (2563). ความรู้และพฤติกรรมของประชาชนเรื่องการ
ป้องกันตนเอง จากการติดเชื้อไวรัสโคโรนา สายพันธุ์ใหม่ 2019. วารสารวิจัยการพยาบาลและสุขภาพ, 21
(2), 29–39.
บุญฤทธิ์ ประสิทธิ์นราพันธุ์, อดุลย์ วุฒิจูรีพันธ์, กันตวิชญ์ จูเปรมปรี, สายฝน วรรณขาว. (2563). ความสัมพันธ์
ระหว่างความฉลาดทางสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตนกับ พฤติกรรมการป้องกันโรคอ้วนในนักเรียนประถม
ศึกษาชั้นปีที่ 4-6. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์, 12(2), 216-228.
ปิยมนต์ รัตนผ่องใส, สุนีย์ ละกำปั่น, ปาหนัน พิชยภิญโญ. (2559). ผลของโปรแกรมการให้ความรู้ในการใช้ยาต่อ
ความฉลาดทางสุขภาพด้าน การใช้ยาและความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ไม่สามารถ
ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้. วารสารสภาการพยาบาล, 31(4), 50–62.
พีรพล ไชยชาติ และ เกศินี สราญฤทธิชัย. (2562). ผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพร่วมกับแรง
สนับสนุนทางสังคม ต่อพฤติกรรมการป้องกันการตั้งครรภ์ของวัยรุ่นตอนต้น. Journal of Nursing and
Health Care, 37(4), 42–51.
ภาสิต สิริเทศ และ ณพวิทย์ ธรรมสีเทา. (2562). ทฤษฎีการรับรู้ความสามารถของตนเองกับพฤติกรรมการดูแล
สุขภาพของผู้สูงอายุ. วารสารพยาบาลทหารบก, 20(2), 58–65.
รุ่งนภา อาระหัง, สุธีรา ฮุ่นตระกูล, ศศิธร รุจนเวช. (2561). ผลของโปรแกรมการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อ
พฤติกรรมการป้องกันโรคความดันโลหิตสูง สำหรับกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง ที่ชุมชนแห่งหนึ่งใน
จังหวัดนครปฐม. วารสารแพทย์นาวี, 45(3), 509-526.
สิรินันท์ ชูเชิด, นภาพร วาณิชย์กุล, สุพร ดนัยดุษฎีกุล, ชัยวุฒิ ยศดาสุโรดม.(2559). ความสัมพันธ์ระหว่าง ความ
แตกฉานทางสุขภาพ ความรุนแรงของโรค ความรับผิดชอบของผู้ป่วย และการรับรู้การดูแลแบบบุคคลเป็น
ศูนย์กลางกับคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยภายหลังผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ. Journal of Nursing
Science, 34(2) Suppl1:94-106.
เสาวลักษณ์ ศรีดาเกษ และ ธีรศักดิ์ พาจันทร์. (2562). ผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพของ
นักศึกษา วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดขอนแก่น สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข.
วารสารวิจัยการพยาบาลและสุขภาพ, 20 (3), 144–155.
แสงเดือน กิ่งแก้ว, นุสรา ประเสริฐศรี.(2558). ความสัมพันธ์ระหว่างความฉลาดทางสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ
ของผู้สูงอายุที่เป็นโรคเรื้อรังหลายโรค. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข, 25 (3), 43-54.
หทัยกานต์ ห้องกระจก, นฤมล ปทุมารักษ์ และ เขมารดี มาสิงบุญ. (2561). อิทธิพลของความแตกฉานด้าน
สุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน และการสื่อสารระหว่างผู้ป่วยกับบุคลากรสุขภาพ ต่อพฤติกรรมการดูแล
ตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงปฐมภูมิ. วารสารแพทย์นาวี, 43 (2), 39 -54.
อดุล ฉายพงษ์ และ ปริมล อ่อนมะเสน. (2563). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อการป้องกัน
โรคไข้เลือดออกของเด็กวัยเรียน อำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี. วารสารควบคุมโรค, 46(2), 152-161.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological
Review, 84 (2), 191-215.
Bektas, İ., Kudubeş, A. A., Ayar, D., & Bektas, M. (2021). Predicting the healthy lifestyle
behaviors of Turkish adolescents based on their health literacy and self-efficacy levels.
Journal of Pediatric Nursing. Retrieved May 15, 2021 from
https://doi.org/10.1016/j.pedn.2021.01.016
Breyer, C., Wilfling, K., Leitenbauer, C., & Gasteiger-Klicpera, B. (2019). The self-efficacy of
learning and support assistants in the Austrian inclusive education context. European
Journal of Special Needs Education, 35(4), 451–465. Retrieved May 20, 2021 from
https://doi.org/10.1080/08856257.2019.1706255
He, D., Zhao, S., Lin, Q., Zhuang, Z., Cao, P., Wang, M. H., & Yang, L. (2020). The relative
transmissibility of asymptomatic COVID-19 infections among close contacts. International
Journal of Infectious Diseases: IJID: Official Publication of the International Society for
Infectious Diseases, 94, 145–147. Retrieved May 15, 2021 from
https://doi.org/10.1016/j.ijid.2020.04.034
Lee, E.-H., Lee, Y. W., & Moon, S. H. (2016). A Structural Equation Model Linking Health Literacy
to Self-efficacy, Self-care Activities, and Health-related Quality of Life in Patients with Type
Diabetes. Asian Nursing Research, 10 (1), 82–87. Retrieved April 23, 2021 from
https://doi.org/10.1016/j.anr.2016.01.005
Mancuso, J. M. (2008). Health literacy: A concept/dimensional analysis. Nursing & Health
Sciences, 10 (3), 248–255. Retrieved May 13, 2021 from https://doi.org/10.1111/j.1442-
2008.00394.x
Nilnate, W., Hengpraprom, S., & Hanvoravongchai, P. (2016). Level of Health Literacy in Thai
Elders, Bangkok, Thailand. Journal of Health Research, 30 (5), 315–321.
Nutbeam, D. (2008). The evolving concept of health literacy. Socialscience & Medicine, 67(12),
-2078.
Office of DOH 4.0 and Health Literacy. (2017). Health Literacy. Retrieved February 14, 2020,
from https://dohhl.anamai.moph.go.th/main.php?filename=index. (in Thai)
Supphakityothin, T., & Hongsanun, W. (2020). Guidance for promoting health literacy in health
region 3. Journal of Public Health Naresuan University, 2 (1), 1–13.
van Doremalen, N., Bushmaker, T., Morris, D. H., Holbrook, M. G., Gamble, A., Williamson, B. N.,
Tamin, A., Harcourt, J. L., Thornburg, N. J., Gerber, S. I., Lloyd-Smith, J. O., de Wit, E., &
Munster, V. J. (2020). Aerosol and Surface Stability of SARS-CoV-2 as Compared with SARS-
CoV-1. New England Journal of Medicine, 382(16), 1564–1567. Retrieved May 15, 2021 from
https://doi.org/10.1056/NEJMc2004973
Wang, D., Hu, B., Hu, C., Zhu, F., Liu, X., Zhang, J., Wang, B., Xiang, H., Cheng, Z., Xiong, Y., Zhao,
Y., Li, Y., Wang, X., & Peng, Z. (2020). Clinical Characteristics of 138 Hospitalized Patients
With 2019 Novel Coronavirus-Infected Pneumonia in Wuhan, China. JAMA, 323(11), 1061–
Retrieved May 15, 2021 from https://doi.org/10.1001/jama.2020.1585
World Health Organization (WHO). (2020). COVID-19 Clinical management: living guidance.
Retrieved May 20, 2021 from https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-
clinical-2021-1
Zhu, N., Zhang, D., Wang, W., Li, X., Yang, B., Song, J., Zhao, X., Huang, B., Shi, W., Lu, R., Niu, P.,
Zhan, F., Ma, X., Wang, D., Xu, W., Wu, G., Gao, G. F., Tan, W., & China Novel Coronavirus
Investigating and Research Team. (2020). A Novel Coronavirus from Patients with
Pneumonia in China, 2019. The New England Journal of Medicine, 382(8), 727–733.
Retrieved May 15, 2021 from https://doi.org/10.1056/NEJMoa2001017
Zuercher, E., Diatta, I. D., Burnand, B., & Peytremann-Bridevaux, I. (2017). Health literacy and
quality of care of patients with diabetes: A cross-sectional analysis. Primary Care Diabetes,
(3), 233–240. Retrieved May 20, 2021 from https://doi.org/10.1016/j.pcd.2017.02.003
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2021 สมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศไทย
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศไทย
ข้อความที่ปรากฎในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศไทย แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
