อิทธิพลของความเครียด ความสามารถในการเผชิญปัญหาและฟันฝ่าอุปสรรค และพฤติกรรมการติดสื่อสังคมออนไลน์ที่ส่งผลต่อคุณภาพการนอนหลับของนิสิตระดับปริญญาตรี มหาวิทยาศาสตร์ บางเขน
คำสำคัญ:
ความเครียด, การเผชิญปัญหาและฝ่าฟันอุปสรรค, การติดสื่อสังคมออนไลน์, คุณภาพการนอนหลับบทคัดย่อ
การนอนหลับอย่างมีคุณภาพเป็นปัจจัยสำคัญต่อสุขภาพ โดยเฉพาะนิสิตปริญญาตรีที่มักเผชิญกับความเครียดจากการเรียนและกิจกรรมต่าง ๆ ที่สามารถกระทบต่อคุณภาพการนอนหลับ โดยปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพการนอนหลับมีทั้งปัจจัยภายในและภายนอก เช่น ความเครียด สภาพแวดล้อมขณะ
นอนหลับ กิจกรรมระหว่างวัน ฯลฯ การมีคุณภาพการนอนหลับแย่ สามารถส่งผลกระทบต่อทักษะความจำ อารมณ์ไม่มั่นคง กระทบต่อทักษะการสร้างสัมพันธภาพในสังคม และปัญหาสุขภาพกาย เช่น ความเหนื่อยล้า สุขภาพหัวใจและภูมิคุ้มกันต่ำ เป็นต้น ซึ่งมีผลต่อการดำเนินกิจกรรมในชีวิตประจำวันของกลุ่มนิสิตและบุคคลทั่วไป การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลของความเครียด ความสามารถในการเผชิญปัญหาและ
ฟันฝ่าอุปสรรค และพฤติกรรมการติดสื่อสังคมออนไลน์ที่มีต่อคุณภาพการนอนหลับในนิสิตระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน กลุ่มตัวอย่างเป็นนิสิตระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน ที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไป จำนวน 176 คน ใช้การเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบบังเอิญ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) แบบสอบถามปัจจัยส่วนบุคคล 2) แบบประเมินความเครียด 3) แบบวัดความสามารถในการเผชิญปัญหาและฟันฝ่าอุปสรรค 4) แบบสอบถามการติดสื่อสังคมออนไลน์ และ 5) แบบประเมินคุณภาพการนอนหลับ ฉบับภาษาไทย เครื่องมือวิจัยมีค่าความเชื่อมั่นอยู่ระหว่าง .883 -.964 เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถามออฟไลน์ให้ผู้ตอบด้วยตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์การถดถอยเชิงเส้นพหุคูณ (Multiple Linear Regression) แบบ Enter เพื่อทดสอบสมมุติฐานการวิจัย ผลพบว่า ความเครียดมีอิทธิพลทางบวกต่อคุณภาพการนอนหลับ (β = .366, p < .001) ส่วนความสามารถในการเผชิญปัญหาฯ (β = -.514, p < .001) และพฤติกรรมการติดสื่อสังคมออนไลน์ (β = -.204, p = .006) มีอิทธิพลทางลบต่อคุณภาพ
การนอนหลับ โดยมีค่าสัมประสิทธิ์การตัดสินใจ (R²) อยู่ที่ .503. สามารถสร้างเป็นสมการทำนายในรูปคะแนนมาตรฐานได้คือ Ẑ = .37 (ความเครียด) – .51 (ความสามารถในการเผชิญกับความยากลำบาก) - .20 (พฤติกรรมการติดสื่อสังคมออนไลน์) ตัวแปรทำนายสามารถทำนายคุณภาพการนอนหลับได้ 50.3%
ผลที่ได้เป็นไปตามสมมติฐานในส่วนของตัวแปรความเครียดและตัวแปรความสามารถในการเผชิญปัญหาฯ (AQ) ในขณะที่ตัวแปรพฤติกรรมการติดสื่อสังคมออนไลน์ ไม่เป็นไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว้ จึงควรเพิ่มการศึกษาอิทธิพลและความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมการติดสื่อสังคมออนไลน์กับตัวแปรอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพการนอนหลับเพิ่มเติม เพื่อทำความเข้าใจความสัมพันธ์ดังกล่าวในงานวิจัยครั้งต่อไป
References
เอกสารอ้างอิง
กนกรัตน์ สุขะตุงคะ. (2537). ความเครียด-คลายเครียด. วารสารจิตวิทยาคลินิก. 25 (1), 7-15.
กรมสุขภาพจิต. (2541, 2 มีนาคม). ความเครียดและสุขภาพจิตของคนไทย. กระทรวงสาธารณสุข.
https://dmh.go.th/news/view.asp?id=2301
ขวัญธิดา พิมพการ. (2564). การเปรียบเทียบปัจจัยที่มีผลต่อคุณภาพการนอนหลับของนักศึกษามหาวิทยาลัยสายสุขภาพและสายอาชีพ. วารสารการวัดผลการศึกษา. 38(104), 258-271.
คำจันทร์ ร่มเย็น และ สุทิศา โขงรัมย์. (2018). ศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อความสามารถในการเผชิญปัญหาและการฝ่าฟันอุปสรรค (AQ) ของนักศึกษาระดับปริญญาตรี ชั้นปีที่ 1 คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฎบุรีรัมย์ (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 10 (1), 47-58. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/bruj/article/view/144770
จิตรลดา สมประเสริฐ, วารุณี ผ่องแผ้ว, ดวงทิพย์ อนันต์ศุภมงคล, และ นฤมล พรหมภิบาล. (2565). ผลของ
โปรแกรมการจัดการความเครียดและคุณภาพการนอนหลับของนิสิตพยาบาล. วารสารพยาบาล, 71(2), 19-27.
จุฑารัตน์ ศราวณะวงศ์, ขจร ฝ้ายเทศ, ดวงแก้ว เงินพูนทรัพย์ และ วัลลภา จันทรดี. (2560).
พฤติกรรมการใช้สื่อสังคมออนไลน์ของนิสิตระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. วารสารบรรณศาสตร์ มศว. 10(2), 17-31.
จำลอง ดิษยวณิช, พริ่มเพรา ดิษยวณิช (2545). ความเครียด ความวิตกกังวล และสุขภาพ. คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
จรัญญา ศรีวิชัย, ฉัตรพิมล ธนูศรี, ณิชกานต์ แสงจันทร์, ธิตยา ยิ้มเป็นยวง, ปรียาภรณ์ สิมกิ่ง, สุทธิรักษ์ บุบผาวงษ์, สุพรรษา อินจำนง, และลักษ์ขณา พานิชสวรรค์ (2562). ศึกษาความสัมพันธ์ความเครียดและคุณภาพการนอนหลับของนักเรียนพยาบาลทหารอากาศ ปีการศึกษา 2561. แพทยสารทหารอากาศ.65 (3), 37-44
ชาญวิทย์ พรนภดล และ คณะ. (2556). แบบทดสอบการติดสื่อสังคมออนไลน์: Social Media Addiction. http://www.cumentalhealth.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=539909352
โชติมา วัฒนะ. (2564). พฤติกรรมการใช้สื่อสังคมออนไลน์ของนิสิตระดับปริญญาตรีมหาวิทยาลัยศรีนคริน
ทรวิโรฒ. วารสารบรรณศาสตร์ มศว. 14(2), 1-12.
ไชยรัตน์ บุตรพรหม. (2545). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการติดอินเตอร์เน็ตของวัยรุ่นในเขตกรุงเทพมหานคร
[วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตไม่ได้ตีพิมพ์] จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ดารัสนี โพธารส. (2560). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพการนอนหลับของนิสิตพยาบาล. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 25(1), 25-36
นพดล ตรีประทีปศิลป์ และ ศิริลักษณ์ ผลศิริปฐม. (16 มีนาคม 2566). 5 คุณประโยชน์ของการนอนที่ดี (Surprising Reasons to Get More Sleep). มหาวิทยาลัยมหิดล คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก. https://www.gj.mahidol.ac.th/main/knowledge-
/surprising-reasons-to-get-more-sleep/
บุญวดี เพชรรัตน์. (2532). ความเครียด ภาวะวิกฤต และการช่วยเหลือ. ภาควิชาการพยาบาลจิตเวช คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
ปริวันท์ ลำพูล. (2558). ความสามารถในการเผชิญปัญหาและฟันฝ่าอุปสรรค ความเหนื่อยหน่ายในงานและผล
การปฏิบัติงานของพนักงานวิศวกร บริษัทอสังหาริมทรัพย์แห่งหนึ่ง [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ปรีดี นุกุลสมปรารถนา. (4 มีนาคม 2567). รวมสถิติและ Insight สำคัญๆของคนไทยกับการใช้ Digital และ Social Media 2024. popticles.com. https://www.popticles.com/insight/thailand-digital-and-social-media-stats-2024/
ปาหนัน บุญหลง. (2539). สาเหตุและกลไกเจ็บป่วยทางจิต. การพยาบาลจิตเวช.กองงานวิทยาลัย สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข.
พรรณพิมล วิปุลากร. (19 เมษายน 2561). เตือนเล่นมือถือก่อนนอนทำสุขภาพแย่.
https://www.hfocus.org/content/2018/04/15690
พิชญา สุรพลชัย. (2566). โครงการสำรวจพฤติกรรมสุขภาพของนิสิตนักศึกษาในมหาวิทยาลัย. สถาบันวิจัย
สังคม จุฬาลงกรณ์
ไพลิน จันทดิษฐ, พนิดา ศกุนตนาค และ สุรชัย มีชาญ. (2564). การพัฒนาแบบวัดความสามารถในการเผชิญ
ปัญหาและฟันฝ่าอุปสรรคสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3. วารสารวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. 16(1). 39-54.
มนตรี สังข์ทอง, กานต์พิชชา แตงอ่อน และ ประภาส กลับนวล. (2013). ปัจจัยที่สัมพันธ์กับความสามารถในการเผชิญและฝ่าฟันอุปสรรคของนักศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ. วารสารสมาคมวิจัย, 18 (1), 97-108.
มณฑิรา เหมือนจันทร์. (2563). พฤติกรรมการติดโซเชียลมีเดียและความภาคภูมิใจในตนเองของนักเรียน
มัธยมศึกษาตอนปลายในอำเภอหาดใหญ่ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2542, 1 มีนาคม). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. https://dictionary.orst.go.th
โรงพยาบาลราชวิถี. (2564). 7 สาเหตุนอนไม่หลับและเคล็ดลับแก้ไข. โรงพยาบาลราชวิถี. https://www.rajavithi.go.th/rj/?p=4122#:~:text=%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%99,%E0%B8%9C%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%A2%20%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%81%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%99
สมบัติ ตาปัญญา. (2526). คู่มือคลายเครียด: ความรู้เรื่องความเครียด การป้องกันและแก้ไข. เหรียญบุญ
การพิมพ์.
ศิครินทร์. (ม.ป.ป.). Social Addition ผลกระทบชีวิตติดโซเชียล. https://www.sikarin.com/health/
social-addiction
Åkerstedt, T., Orsini, N., Petersen, H., Axelsson, J., Lekander, M., & Kecklund, G. (2012). Predicting sleep quality from stress and prior sleep – A study of day-to-day covariation across sixweeks. Sleep Medicine, 13(6), 674–679. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2011.12.013
Alonzo, R., Hussain, J., Stranges, S., & Anderson, K. K. (2021). Interplay between Social Media Use, Sleep Quality, and Mental Health in Youth: a Systematic Review. Sleep Medicine Reviews, 56(101414), 101414. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2020.101414
Andreassen, C. S., Pallesen, S., & Griffiths, M. D. (2016). The relationship between addictive use of social media, narcissism, and self-esteem: Findings from a large national survey. Addictive Behaviors, 64, 287–293.
https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2016.03.006
Bassett, S. M., Lupis, S. B., Gianferante, D., Rohleder, N., & Wolf, J. M. (2015). Sleep quality but not sleep quantity effects on cortisol responses to acute psychosocial stress. Stress, 18(6), 638–644. https://doi.org/10.3109/10253890.2015.1087503
Beck, A. T. (1976). Cognitive therapy and the emotional disorders. International Universities Press.
Charles, L. E., Slaven, J. E., Mnatsakanova, A., Ma, C., Violanti, J. M., Fekedulegn, D., Andrew, M. E., Vila, B. J., & Burchfiel, C. M. (2011). Association of perceived stress with sleep duration and sleep quality in police officers. PubMed.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22900457
Cheung, L. M., & Wong, W. S. (n.d.). The effects of insomnia and internet addiction on
depression in Hong Kong Chinese adolescents: An exploratory cross-sectional analysis.
Choompunuch, B., Suksatan, W., Sonsroem, J., Kutawan, S., & In-Udom, A. (2021). Stress, adversity quotient, and health behaviors of undergraduate students in a Thai university during COVID-19 outbreak. Belitung Nursing Journal, 7(1), 1–7.
https://doi.org/10.33546/bnj.1276
Cohen, J. (1977) Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. Revised Edition, Academic Press, New York.
Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A., & Buchner, A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39(2), 175–191. https://doi.org/10.3758/bf03193146
Garett, R., Liu, S., & Young, S. D. (2016). The relationship between social media use and sleep quality among undergraduate students. Information Communication & Society, 21(2), 163–173. https://doi.org/10.1080/1369118x.2016.1266374
Kim, J., LaRose, R., & Peng, W. (2009). Loneliness as the Cause and the Effect of Problematic Internet Use: The Relationship between Internet Use and Psychological Well-Being. CyberPsychology & Behavior, 12(4), 451–455. https://doi.org/10.1089/cpb.2008.0327
Kou, G. (2024). Longitudinal study on the impact of social media on loneliness and Psychological well-being. Lecture Notes in Education Psychology and Public Media, 41(1), 37–42. https://doi.org/10.54254/2753-7048/41/20240692
Levenson, J. C., Shensa, A., Sidani, J. E., Colditz, J. B., & Primack, B. A. (2016). The association between social media use and sleep disturbance among young adults. Preventive Medicine, 85, 36–41. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2016.01.001
Lima, R. A., De Barros, M. V. G., Santos, M. a. M. D., Machado, L., Bezerra, J., & Soares, F. C. (2019). The synergic relationship between social anxiety, depressive symptoms, poor sleep quality and body fatness in adolescents. Journal of Affective Disorders, 260, 200–205. https://doi.org/10.1016/j.jad.2019.08.074
Lin, S., Liao, W., Chen, M., & Fan, J. (2012). The impact of shift work on nurses’ job stress, sleep quality and self-perceived health status. Journal of Nursing Management, 22(5), 604–612. https://doi.org/10.1111/jonm.12020
Maithani, T., Prabhu, S., & Pant, S. (2024). Daytime-sleepiness, factors affecting sleep and sleep-quality among professional college students of South India - A correlative study. Clinical Epidemiology and Global Health, 26. https://doi.org/10.1016/j.cegh.2024.101534
Monacis, L., de Palo, V., Griffiths, M. D., & Sinatra, M. (2017). Social networking addiction, attachment style, and validation of the Italian version of the Bergen Social Media Addiction Scale. Journal of Behavioral Addictions, 6(2), 178–186. https://doi.org/10.1556/2006.6.2017.023
Weinstein, A., & Lejoyeux, M. (2010). Internet Addiction or Excessive Internet Use. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 36(5), 277–283. https://doi.org/10.3109/00952990.2010.491880
Yun, H. J. (2016). Effect of Stress and Sleep Quality on Mental Health of Adolescents. Journal of the Korean Society of School Health, 29(2), 98–106. https://doi.org/10.15434/
kssh.2016.29.2.98
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2025 สมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศไทย
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศไทย
ข้อความที่ปรากฎในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศไทย แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
