การพัฒนากิจกรรมทดสอบความร่วมรู้สึกโดยใช้ ความสามารถในการเข้าใจความคิดของผู้อื่นสำหรับวัยรุ่น

ผู้แต่ง

  • พีรพณธ์ เทพประสิทธิ์ นิสิตปริญญาเอก สาขาการวิจัยและสถิติทางวิทยาการปัญญา วิทยาลัยวิทยาการวิจัยและวิทยาการปัญญา มหาวิทยาลัยบูรพา
  • กนก พานทอง ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ประจำภาควิชาวิจัยและจิตวิทยาประยุกต์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
  • พีร วงศ์อุปราช ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ประจำแขนงวิชาการวิจัยจิตวิทยาประยุกต์ คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

กิจกรรมทดสอบความร่วมรู้สึก, ทฤษฎีจิต, วัยรุ่น

บทคัดย่อ

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนากิจกรรมทดสอบความร่วมรู้สึกโดยใช้ความสามารถในการเข้าใจความคิดของผู้อื่นสำหรับวัยรุ่นที่มีอายุระหว่าง 15 ถึง 19 ปี กิจกรรมทดสอบดำเนินการผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์
ที่พัฒนาด้วยโปรแกรม SuperLab 4.5 โดยประยุกต์รูปแบบกิจกรรมทดสอบที่ใช้ภาพการแสดงออกทางสีหน้า
จากฐานข้อมูล The Averaged Karolinska Directed Emotional Faces Database (AKDEF) เป็นภาพสิ่งเร้า รวมทั้งสิ้น 56 สิ่งเร้า ซึ่งผู้ทดสอบจะต้องพิจารณาการแสดงออกทางสีหน้าที่ปรากฏผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์
ในเวลาที่จำกัดและระบุประเภทของการแสดงอารมณ์ทางสีหน้าของสิ่งเร้า โดยมีเกณฑ์การให้คะแนนความถูกต้องในการตอบสนองและเวลาในการตอบสนอง ผลการตรวจสอบคุณภาพของกิจกรรมทดสอบผ่านรายการประเมินโดยผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ราย พบว่า มีค่าดัชนีความตรงเชิงเนื้อหารายข้อ (I-CVI) เท่ากับ 1.00 และมีค่าดัชนี
ความตรงเนื้อหาทั้งฉบับ (S-CVI) เท่ากับ 1.00 และเมื่อนำไปศึกษานำร่องกับกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 30 คน เพื่อหาค่าความเที่ยงด้วยวิธีสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค พบว่า มีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค เท่ากับ .85  (a = .85)

เอกสารอ้างอิง

ฐิติพงษ์ รักษาริกรณ์. (2562). การจำแนกอารมณ์จากใบหน้าแบบ Real-Time ด้วยการเรียนรู้เชิงลึก. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 38(5), 559–567.

ธนรัตน์ ทรงสมบูรณ์. (2562). การพัฒนาเครื่องมือประเมินพัฒนาการด้านอารมณ์สำหรับวัยเด็กตอนต้น. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี, 14(1), 1-12.

ศราวุธ ราชมณี, สุชาดา กรเพชรปาณี, และ พีร วงศ์อุปราช. (2561). การพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ประเมินภาวะซึมเศร้าแบบพหุกิจกรรมกับการวัดคลื่นไฟฟ้าสมอง สำหรับวัยรุ่นไทย. วารสารวิทยาการวิจัยและวิทยาการปัญญา, 1(1), 122-137.

Arbel, E. K., Shamay-Tsoory, S. G., & Hertz, U. (2021). Adaptive empathy: empathic response selection as a dynamic, feedback-based learning process. Frontiers in Psychiatry, 12(4), 1-11.

Bowman, L. C., Dodell-Feder, D., Saxe, R., & Sabbagh, M. A. (2019). Continuity in the neural system supporting children’s theory of mind development: longitudinal links between task-independent EEG and task-dependent fMRI. Developmental Cognitive Neuroscience, 40(4), 104-113.

Calvo, M. G., & Lundqvist, D. (2008). Facial expressions of emotion: Identification under different display-duration conditions. Behavior Research Methods, 40(1), 109–115.

Carr, L., Iacoboni, M., Dubeau, M., & Lenzi, G. L. (2003). Neural mechanisms of empathy in humans: a relay from neural systems for imitation to limbic areas. National Academic Sciences, 100(5), 497-502.

Charernboon, T., & Patjanasoontorn, N. (2017). Thai version of the Faces test: A validity and reliability study. Asian Journal of Psychiatry, 28, 96-100.

Chen, C., Garrod, O. G. B., Ince, R. A. A., Schyns, P. G., & Jack, R. E. (2021). Facial Expressions Reveal Cross-Cultural Variance in Emotion Signaling. Journal of Vision, 21(9), 2500.

Dumas, D., McNeish, D., & Greene, J. A. (2020). Dynamic measurement: A theoretical– psychometric paradigm for modern educational psychology. Educational Psychologist, 55(2), 88–105.

Ensenberg, N. S., Perry, A., & Aviezer, H. (2016). Are you looking at me? Mu suppression modulation by facial expression direction. Cognitive, Affective and Behavioral Neuroscience, 17(2), 174-184.

Farman, H. (2023). Facial Emotion Recognition in Smart Education Systems: A Review. 2023 IEEE International Smart Cities Conference (ISC2).

Gallant, C. M. M., Lavis, L., & Mahy, C. E. V. (2020). Relations among affective theory of mind and empathy measures in early childhood. British Journal of Developmental Psychology, 38(4), 542–558.

Garrido, M. V., Prada, M., & Rodrigues, D. L. (2017). Valence, Emotional Intensity, Familiarity and Attractiveness Ratings of Angry, Neutral, and Happy Faces. Frontiers in Psychology, 8, 2181.

Gaspar, A., & Esteves, F. (2022). Empathy development from adolescence to adulthood and its consistency across targets. Frontiers in Psychology, 13(8), 1-7.

Glas, G. (2018). Conceptual issues in neuroscientific research on empathy. International Journal of Law and Psychiatry, 53(9), 195-199.

Gómez-Tabares, A. S., & Narváez, M. (2019). Links Among Cognitive Empathy, Theory of Mind, and Affective Perspective Taking by Young Children. Journal of Genetic Psychology, 180(6), 274-286.

Imai, A. (2020). Meta-analysis data concerning popularity theory of mind and interaction in experiments. Data in Brief, 21(1), 1-4.

Karos, K., Meulders, A., Goubert, L., & Vlaeyen, J. W. S. (2018). The influence of social threat on pain, aggression, and empathy in women. Pain, 19(3), 291-300.

Kanske, P., Böckler, A., & Singer, T. (2015). Models, Mechanisms and Moderators Dissociating Empathy and Theory of Mind. In Current Topics in Behavioral Neurosciences (Vol. 30, pp. 193–206). Springer.

Király, O., Potenza, M. N., Stein, D. J., King, D. L., Hodgins, D. C., Saunders, J. B., & Demetrovics, Z. (2019). Mental Health and Addictive Behaviors in Young People: A Systematic Review of Clinical and Neurobiological Findings. Journal of Behavioral Addictions, 8(3), 537-553.

Krumhuber, E. G., Skora, L., Küster, D., & Fou, L. (2018). KDEF-dyn Database Validation. Frontiers in Psychology, 9, 2532.

Laillier, R., Viard, A., Caillaud, M., Duclos, H., Bejanin, A., de La Sayette, V., Eustache, F., Desgranges, B., & Laisney, M. (2019). Neurocognitive determinants of theory of mind across the adult lifespan. Brain and Cognition, 136(6), 283-293.

Lundqvist, D., & Litton, J. (1998). The Averaged Karolinska Directed Emotional Faces – AKDEF. Karolinska Instituted.

Miller, S., & Eisenberg, N. (2021). Measures of empathy in children and adolescents: A systematic review of questionnaires. PMC, 8546775.

Neumann, D. L., Chan, R. C., Boyle, G. J., Wang, Y., & Westbury, H. R. (2015). Measure of Personality and Social Psychological Constructs. Elsevier Publishing.

Ong, D. C., Zaki, J., & Goodman, N. D. (2018). Computational models of emption inference in theory of mind: a review and roadmap. Cognitive Science, 11(2), 338-357

Ouverson, K. M., Stonewall, J., Gilbert, S. B., & Dorneich, M. (2018). Toward strategic training on reading the mind in the eyes. Human Factors and Ergonomics Society, 62(1), 1562-1566.

Overgaauw, S., Rieffe, C., Broekhof, E., Crone, E. A., & Güroğlu, B. (2017). Assessing empathy across childhood and adolescence: Validation of the Empathy Questionnaire for Children and Adolescents (EmQue-CA). Frontiers in Psychology, 8, 870.

Pijpers, F. W. (2017). Loneliness in Adolescence: A Systematic Review. Journal of Adolescent Health, 61(3), 281-288.

Powell, J. L., Grossi, D., Corcoran, R., Gobet, F., & Garcia-Finana, M. (2017). The neural correlates of theory of mind and their role during empathy and the game of chess: a functional magnetic resonance imaging study. Neuroscience, 355(11), 149-160.

Reimers, M., & Oakley, B. (2017). Empathy, theory of mind, cognition, morality and altruism. On Human Nature, 5(1), 355-363.

Riess, H. (2017). The Science of Empathy. Journal of Patient Experience, 4(2), 74–77.

Riess, H. (2022). Empathy can be taught and learned with evidence-based education. Emergency Medicine Journal, 39(6), 418-429.

Schurz, M., Radua, J., Aichhorn, M., Richlan, F., & Perner, J. (2014). Fractionating theory of mind: A meta-analysis of functional brain imaging studies. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 42, 9-34.

Shuna, P., Yang, D., Weisha, W., Jieyi, H., & Weiyang, D. (2019). The affective facial recognition task: the influence of cognitive styles and exposure times. Journal Visual Communication Image Review, 65(3), 1108-1116.

Singer, T., & Tusche, A. (2014). Understanding others: brain mechanisms of theory of mind and empathy. In P.W. Glimcher, C.F. Cameror, & R.A. Poldrack (Eds.), Neuroeconomic: Decision Making and the Brain. Academic Press.

Surcinelli, P., Andrei, F., Montebarocci, O., & Grandi, S. (2022). Emotion Recognition of Facial Expressions Presented in Profile. Psychological Reports, 125(5), 2616–2636.

Tamhane, A. H., & Dunlop, D. D. (2000). Statistics and data analysis: From elementary to intermediate. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

Timmers, I., Park, A. L., Fischer, M. D., Kronman, C. A., Heathcote, L. C., Hernandez, J. M., & Simons, L. E. (2018). Is empathy for pain unique in its neural correlates? A meta-analysis of neuroimaging studies of empathy. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 12(6), 169-180.

Tsikandilakis, M., Kausel, L., Boncompte, G., Yu, Z., Oxner, M., Lanfranco, R., Bali, P., Urale, P., Peirce, J., López, V., Tong, E. M. W., William, H., Carmel, D., Derrfuss, J., & Chapman, P. (2019). “There Is No Face Like Home”: Ratings for Cultural Familiarity to Own and Other Facial Dialects of Emotion With and Without Conscious Awareness in a British Sample. Perception, 48(10), 932–953.

Turner, I. N., Foster, J. D., & Webster, G. D. (2019). The dark triad’s inverse relations with cognitive and emotional empathy: high-powered tests with multiple measures. Personality and Individual Differences, 139(3), 1-6.

van der Donck, S., Dzhelyova, M., Vettori, S., Thielen, H., Steyaert, J., Rossion, B., & Boets, B. (2019). Fast periodic visual stimulation EEG reveals reduced neural sensitivity to fearful faces. Journal of Autism and Developmental Disorders, 49(3), 4658-4673.

van der Graaff, J., Branje, S., de Wied, M., Hawk, S., & van Lier, P. (2014). Perspective taking and empathic concern in adolescence: Gender differences in developmental changes. Developmental Psychology, 50(3), 881–888.

Yan, X., Young, A. W., & Andrews, T. J. (2017). Cross-Cultural Similarities and Differences in the Perception and Recognition of Facial Expressions. In The Science of Facial Expression (pp. 3–19). Oxford University Press.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-01

รูปแบบการอ้างอิง

เทพประสิทธิ์ พ., พานทอง ก., & วงศ์อุปราช พ. (2025). การพัฒนากิจกรรมทดสอบความร่วมรู้สึกโดยใช้ ความสามารถในการเข้าใจความคิดของผู้อื่นสำหรับวัยรุ่น. วารสารจิตวิทยาแห่งประเทศไทย, 23(2), 1–21. สืบค้น จาก https://so07.tci-thaijo.org/index.php/JPsychol/article/view/7353

ฉบับ

ปีที่ 23 ฉบับที่ 2 (2025): กรกฎาคม - ธันวาคม

ประเภทบทความ

บทความวิจัย

สัญญาอนุญาต

ลิขสิทธิ์ (c) 2025 สมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศไทย

Creative Commons License

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศไทย

 

ข้อความที่ปรากฎในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสมาคมจิตวิทยาแห่งประเทศไทย แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว