สภาวะความทรงจำสู่การรับรู้สุนทรียภาพของศิลปะพิกเซล ในบริบทอัตลักษณ์ของพื้นที่ชุมชนพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี

บทคัดย่อ

ในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในทุกมิติของสังคม กระบวนการสร้างสรรค์ศิลปะและการออกแบบได้รับอิทธิพลจากความเปลี่ยนแปลงดังกล่าวอย่างมาก ศิลปะพิกเซล (Pixel Art) เป็นรูปแบบศิลปะดิจิทัลที่มีโครงสร้างเรียบง่ายสามารถถ่ายทอดเรื่องราวและบริบททางวัฒนธรรมได้อย่างน่าสนใจ เหมาะแก่การประยุกต์ใช้เพื่ออนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมในรูปแบบร่วมสมัยของชุมชนพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี พื้นที่ที่มีอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมโดดเด่น โดยเฉพาะงานจักสานไม้ไผ่และวิถีชีวิตท้องถิ่น แต่กำลังเผชิญความท้าทายจากความเปลี่ยนแปลงของยุคสมัย งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และพัฒนางานศิลปะพิกเซลที่ผสานลวดลายและเรื่องราว สะท้อนอัตลักษณ์ของชุมชนพนัสนิคม เพื่อถ่ายทอดความเชื่อมโยงระหว่างอดีตกับปัจจุบันสู่งานออกแบบร่วมสมัย การดำเนินการวิจัยประกอบด้วยการรวบรวมข้อมูลภูมิหลังทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของชุมชนผ่านการวิจัยเอกสาร การสัมภาษณ์ และการสำรวจภาคสนาม จากนั้นได้วางแผนการออกแบบและวาดภาพร่าง (sketch) ผลงานศิลปะพิกเซลโดยเลือกองค์ประกอบที่เป็นตัวแทนอัตลักษณ์ชุมชน กำหนดมุมมองภาพและจัดองค์ประกอบที่เหมาะสม เลือกใช้ชุดสีที่สะท้อนบรรยากาศและเอกลักษณ์ท้องถิ่น แล้วสร้างสรรค์ผลงานศิลปะพิกเซลด้วยซอฟต์แวร์กราฟิก ตลอดจนจัดแสดงผลงานเพื่อเก็บความคิดเห็นจากผู้ชม ผลการศึกษา พบว่าศิลปะพิกเซลที่พัฒนาขึ้นสามารถถ่ายทอดอัตลักษณ์และมรดกทางวัฒนธรรมของชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผู้ชมรับรู้ถึงความงามและคุณค่าของลวดลายดั้งเดิมผ่านรูปแบบดิจิทัลร่วมสมัย อีกทั้งเกิดความรู้สึกหวนรำลึกถึงอดีตควบคู่กับความประทับใจใหม่ในงานศิลปะ นอกจากนี้ การทดลองยังชี้ให้เห็นว่าปัจจัยด้านความละเอียดของกริดพิกเซล (ขนาดภาพ) และโทนสีมีผลต่อการรับรู้สุนทรียภาพของผู้ชม เช่น ภาพที่มีขนาดกริดใหญ่จะเผยรายละเอียดและความงามที่ยิ่งใหญ่ชัดเจน ขณะที่ภาพกริดขนาดเล็กสร้างบรรยากาศที่ใกล้ชิดเป็นส่วนตัวมากขึ้น ข้ออภิปราย ระบุว่าการผสานแนวคิดความทรงจำทางวัฒนธรรมเข้ากับการออกแบบที่คำนึงถึงการรับรู้สุนทรียภาพช่วยให้ผลงานมีความลึกซึ้งทั้งเชิงเนื้อหาและอารมณ์ความรู้สึก บทสรุป ยืนยันว่าแนวทางการออกแบบศิลปะพิกเซลที่สะท้อนความทรงจำและอัตลักษณ์ชุมชนในครั้งนี้เป็นวิธีการบูรณาการในการอนุรักษ์และส่งเสริมคุณค่ามรดกวัฒนธรรมท้องถิ่นในยุคดิจิทัล ทั้งยังเปิดโอกาสให้นำแนวทางดังกล่าวไปปรับใช้กับงานออกแบบอื่น ๆ เช่น การออกแบบผลิตภัณฑ์ การสื่อสารอัตลักษณ์พื้นที่ หรือสื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม อันจะช่วยสร้างคุณค่าเพิ่มแก่ภูมิปัญญาท้องถิ่นได้อย่างกว้างขวางยิ่งขึ้น