การสืบสานสกุลช่างทองเมืองเพชรผ่านการออกแบบเครื่องประดับร่วมสมัย

บทคัดย่อ

จังหวัดเพชรบุรีถูกกล่าวขานว่าเป็นถิ่นช่างฝีมือมาช้านาน นับตั้งแต่ครั้งสมัยกรุงศรีอยุธยา มีการสืบสานงานฝีมือแขนงต่าง ๆ ซึ่งผลงานการสร้างสรรค์ศิลปวัฒนธรรมของ “สกุลช่างเมืองเพชร” ถือเป็นมรดกของชาติที่มีเอกลักษณ์ ผลงานได้รับการเผยแพร่จนเป็นที่ยอมรับ มีการพัฒนาสืบทอดมายังรุ่นลูกหลาน กระทั่งได้รับการยกย่องว่าจังหวัดเพชรบุรีเป็นเสมือนกรุงศรีอยุธยาที่ยังมีชีวิต ซึ่งหนึ่งในงานสกุลช่างเพชรบุรี คือ “งานช่างทอง” กำเนิดขึ้นจากการผสมผสานระหว่างความงดงามทางธรรมชาติกับประโยชน์ใช้สอยไว้อย่างกลมกลืน มีความประณีต งดงาม และสมบูรณ์แบบ แสดงถึงเอกลักษณ์แห่งภูมิปัญญาด้านฝีมือ ซึ่งปัจจุบันหาคนทำยากขึ้นเรื่อย ๆ เพราะครูช่างส่วนใหญ่อายุมากแล้ว องค์ความรู้ที่มีก็ได้ถ่ายทอดให้กับบุตรหลาน ญาติพี่น้อง หรือคนคุ้นเคยของตนเองเท่านั้น แต่ปัจจุบันราคาทองคำสูงขึ้นมากเมื่อเทียบกับอดีต ส่งผลให้ช่างทำทองหลายคนต้องหันไปประกอบอาชีพอื่น ๆ เพื่อเลี้ยงครอบครัวแทน ดังนั้นวัตถุประสงค์ของงานวิจัยนี้คือการร่วมอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมที่มีมาช้านานนี้ให้คงอยู่สืบไปในเชิงเครื่องประดับเพชรบุรีร่วมสมัย โดยเริ่มจากการศึกษา ค้นคว้า รวบรวมข้อมูล และวิเคราะห์เกี่ยวกับรูปแบบ ลวดลาย เทคนิคที่สามารถลดทอนลงได้ รวมทั้งวิเคราะห์รูปแบบการสวมใส่ของกลุ่มคนต่าง ๆ และกำลังการซื้อเครื่องประดับของกลุ่มเป้าหมาย เพื่อสรุปประเภท รูปแบบ วัสดุ และขนาดของเครื่องประดับ พร้อมร่างแบบ 2 มิติ จนกระทั่งผลิตเป็นชิ้นงานเครื่องประดับที่มีราคาย่อมเยา ทำให้คนทั่วไปเข้าถึงง่ายขึ้น แต่ยังคงแสดงความเป็นเอกลักษณ์และคุณค่าความเป็นเครื่องประดับ “สกุลช่างเพชรบุรี” ดังเดิม