ศึกษาอัตลักษณ์ชาวจีนแต้จิ๋วในไทยเพื่อออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ขนมมงคลกรณีศึกษาร้านขนมแสงทอง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ชาวจีนแต้จิ๋วในไทย 2) เพื่อออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ขนมมงคลกรณีศึกษาร้านขนมแสงทอง 3) เพื่อประเมินความพึงพอใจของผู้บริโภคที่มีต่อผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ขนมมงคลกรณีศึกษาร้านขนมแสงทอง โดยมีวิธีการดำเนินงานวิจัย คือ วิเคราะห์ปัญหา สร้างเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย เก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลและสรุปผลการวิจัย พบว่า ขนมมงคลจีนยังมีบทบาทสำคัญในพิธีกรรมของชาวไทยเชื้อสายจีน ผลการวิเคราะห์ "ขนมเปี๊ยะ" ได้รับความนิยมสูงสุดและมีศักยภาพสูงในการเพิ่มมูลค่าผ่านบรรจุภัณฑ์ โดยการออกแบบที่ผสานอัตลักษณ์แต้จิ๋วด้านเรื่องราวประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม โดยใช้แนวคิดของ สมชนะ กังวาลจิตต์ เน้นถ่ายทอดอัตลักษณ์วัฒนธรรมแต้จิ๋วผ่านองค์ประกอบ 8 ประการ เช่น สีแดง-ทอง ลวดลายมังกรและอักษรจีน คำว่า “潮” (Cháo) “王” (wáng) “興” (xìng) รูปทรงแปดเหลี่ยม และใช้วัสดุ   พรีเมียมเพื่อสร้างประสบการณ์ทางอารมณ์และภาพลักษณ์ร่วมสมัย โดยนำเสนอแบบร่าง 3 รูปแบบ และผ่านการประเมินจากผู้ทรงคุณวุฒิ ผลพบว่า แบบที่ 1 ซึ่งใช้รูปทรงแปดเหลี่ยม ได้รับคะแนนประเมินสูงสุด (ค่าเฉลี่ย 4.79, S.D. 0.29) มีความโดดเด่นด้านกราฟิก ความคิดสร้างสรรค์ และการสื่อความหมายวัฒนธรรมจีนได้อย่างลึกซึ้งและแตกต่างจากบรรจุภัณฑ์ทั่วไป จากการประเมินความพึงพอใจของผู้บริโภคขนมมงคลแต่จิ๋วย่านเยาวราชจำนวน 80 คน พบว่ามีความพึงพอใจในระดับมากที่สุด (เฉลี่ย = 4.68, S.D. = 0.46) มีลำดับความพึงพอใจสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ 1) ด้านความงาม 2) ด้านประโยชน์ใช้สอย 3) ด้านวัสดุที่เหมาะสม