ลักษณะเฉพาะในงานกราฟิกญี่ปุ่นสมัยใหม่ ทศวรรษที่ 1950–1960
DOI:
https://doi.org/10.69598/decjournalartanddesign.4.10-53คำสำคัญ:
ลักษณะเฉพาะญี่ปุ่น, กราฟิกญี่ปุ่น, สมัยใหม่, โปสเตอร์, 1950–1960, ศิลปะแบบประเพณีบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาลักษณะเฉพาะญี่ปุ่นในงานออกแบบกราฟิกสมัยใหม่ช่วงทศวรรษ 1950–1960 โดยตั้งคำถามถึงบริบทแวดล้อมที่เอื้อต่อการสร้างอัตลักษณ์ และแนวทางที่นักออกแบบนำองค์ประกอบจากศิลปะแบบประเพณี มาใช้ในกระบวนการออกแบบ โดยใช้วิธีศึกษาข้อมูลทางประวัติศาสตร์ ทั้งด้านสังคม เศรษฐกิจ การพัฒนาของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เทคโนโลยีการพิมพ์และการผลิตสื่อสิ่งพิมพ์ ควบคู่กับการวิเคราะห์เปรียบเทียบผลงานกราฟิกในช่วงเวลาดังกล่าวกับงานจิตรกรรมและภาพพิมพ์แบบประเพณีในเชิงทัศนศิลป์ ผลการศึกษาพบว่า นักออกแบบกราฟิกญี่ปุ่นในช่วงนั้นพยายามสร้างลักษณะเฉพาะของตนเอง โดยดึงแนวคิดจากศิลปะประเพณีมาสู่การออกแบบผ่าน 6 แนวทาง ได้แก่ (1) การใช้พื้่นที่ว่างเป็นแก่นขององค์ประกอบ โดยมีรูปทรงเป็นเพียงตัวบ่งชี้ (2) การใช้สีเรียบแบนปราศจากแสงเงา ซึ่งเป็นลักษณะที่โลกตะวันตกรับรู้เกี่ยวกับศิลปะญี่ปุ่นมาตั้งแต่ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 (3) ความสมดุลแบบอสมมาตร สะท้อนแนวคิดความไม่สมบูรณ์ตามธรรมชาติ (4) การจับช่วงเวลาเฉพาะผ่านการตัดตกภาพ ซึ่งให้ผลลัพธ์ที่ต่างจากกรอบคิดแบบตะวันตก (5) การออกแบบให้ภาพและตัวอักษรทำงานร่วมกัน โดยตัวอักษรมีบทบาทในฐานะภาพมากกว่าข้อความ (ดูมากกว่าอ่าน) (6) การตัดทอนรูปทรงให้เรียบง่ายแต่สื่อสารได้ชัดเจน ผ่านการใช้สัญลักษณ์และรูปทรงเรขาคณิตซึ่งได้รับความนิยมในช่วงนั้น แนวทางเหล่านี้สะท้อนความพยายามในการสร้างรูปแบบเฉพาะในงานกราฟิกญี่ปุ่นสมัยใหม่ที่มีรากจากศิลปะแบบประเพณี
เอกสารอ้างอิง
โกโต-โจนส์, ค. (2554). Modern Japan : A very short introduction [ญี่ปุ่นสมัยใหม่: ความรู้ฉบับพกพา]. (พิมพ์ครั้งที่ 1). โอเพ่นเวิลด์ส.
จิรายุ พงส์วรุตม์. (2558). ความงามแบบประเพณีญี่ปุ่นในงานออกแบบกราฟิกโปสเตอร์สมัยใหม่และร่วมสมัย. วารสารศิลป์ พีระศรี, 3(1), 63–159. https://doi.org/10.69598/sbjfa240955
ริวสึเคะ คิโด, พิษณุ ศุภนิมิตร, ปรีชา เถาทอง, ยุสะคุ อิมามุระ และ ชัยยศ อิษฏ์วรพันธุ์. (2566). สาระของวัตถุในศิลปะสมัยใหม่ญี่ปุ่น ทศวรรษที่ 1970 กับพื้นฐานทางวัฒนธรรม กรณีศึกษากลุ่มโมโนฮะ. วารสารศิลป์ พีระศรี, 11(2), 181–206. https://doi.org/10.14456/sbjfa.2023.13
อัจฉราพร แสนอาทิตย์. (2556). อุดมการณ์ชาตินิยมของนักศึกษาไทยกับการต่อต้านสินค้าญี่ปุ่นใน พ.ศ. 2515. วารสารญี่ปุ่นศึกษา, 30(2), 107–127.
DNP Foundation for Cultural Promotion. (2010). DNP gurafikku dezain âkibu shûzôhin ten 2: Tanaka Ikkô posutâ 1953–1979 [DNP Graphic Design Archives Collection II Ikko Tanaka Posters 1953–1979]. DNP Foundation for Cultural Promotion.
Kamekura, Y. (1983). The works of Yusaku Kamekura. Rikuyo-sha.
Nobel Prize. (1968). The nobel prize in literature 1968 – award ceremony speech. NobelPrize.org. https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1968/ceremony-speech/
Printing Museum Tokyo. (2002). 1960-Nendai gurafizumu = 1960s graphism: Insatsu Hakubutsukan kikakuten [1960s Graphism]. Printing Museum, Tokyo.
Printing Museum Tokyo. (2008). 1950-Nendai Nihon no Gurafikku: Dezainâ Tanjô [Japanese graphic design in the '50s: The designer is born]. Kokusho Kankôkai.
Segi, S., Tanaka, I., & Sano, H. (2000). Nissenshi no jidai: Nihon no graphic design 1951–70 [The epoch of the Japan Advertising Artists Club: Japanese Graphic Design 1951–70]. TransArt.
Tanaka, I. (2007). Tanaka Ikkô dentô to kyô no dezain [Tanaka Ikko: Design of tradition and today]. TransArt.
The Niigata Bandaijima Art Museum. (2015). The 100th anniversary of the birth: Yusaku Kamekura exhibition. [Seitan 100-nen Kamekura Yûsaku ten: Gurafikku dezainâ no zenbô]. The Niigata Bandaijima Art Museum.
Vardaman, J. M. (2009). Contemporary Japanese history: since 1945. IBC Publishing.
Yamagata, T. (2018). Nihon no gurafikku 100-nen [100 years of Japanese graphic design]. PIE International.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 DEC Journal : Art and Design
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
จัดทำโดย ฝ่ายวิชาการ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ลิขสิทธิ์ของบทความเป็นของเจ้าของบทความ บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นทรรศนะของผู้เขียน กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยและไม่รับผิดชอบต่อบทความนั้น
