ประชาธิปไตยกินได้ตามแนวรัฐศาสตร์เชิงพุทธ : มิติการเปลี่ยนแปลงทางสังคม Democracy can be eaten according to Buddhist political science : social change dimension

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีจุดมุ่งหมาย 1) เพื่อศึกษาประชาธิปไตย โดยผ่านมุมมองการคิดวิเคราะห์และการแสดงออกมาเป็นพฤติกรรม 2) เพื่อศึกษาหลักธรรมการปกครองแบบประชาธิปไตยแนวพระพุทธศาสนาที่ก่อให้เกิดสันติสุข สันติภาพ และภราดรภาพในสังคม และ 3) เพื่อส่งเสริมการเปลี่ยนแปลงทางสังคมในระบอบประชาธิปไตยตามแนวรัฐศาสตร์เชิงพุทธ อนึ่ง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการปกครอง เช่น หลักทศพิธราชธรรม เป็นธรรมสำหรับผู้ปกครองที่เป็นพระราชา และหลักอปริหานิยธรรม เป็นหลักธรรมสำหรับผู้ปกครองที่ปกครองระบอบประชาธิปไตย เป็นต้น แต่การปกครองที่ดีที่สุดที่พระพุทธเจ้าทรงยกย่องคือการปกครองโดยธรรมหรือการปกครองแบบธรรมาธิปไตย

ประชาธิปไตยกินได้ตามแนวรัฐศาสตร์เชิงพุทธ ต้องการให้ผู้ปกครอง และผู้อยู่ใต้ปกครองจะต้องมีคุณธรรมด้วยกัน เพื่อความเจริญของสังคม ประเทศชาติและโลก ซึ่งประชาธิปไตยในปัจจุบันนั้น มุ่งเน้นไปในเชิงปริมาณเป็นเกณฑ์ตัดสิน เช่น การหาเสียงเลือกตั้งและคะแนนที่ได้ เหล่านี้ เป็นเครื่องตัดสินความเป็นประชาธิปไตย ส่วนหลักการที่ว่าประชาธิปไตยต้องมีสิทธิ เสรีภาพ ความเสมอภาค และภราดรภาพนั้นเป็นเพียงอุดมคติ เพราะถ้าจะให้เป็นประชาธิปไตยที่แท้จริง จะต้องมีการพัฒนารากฐานของภูมิปัญญาปัจเจกชน ให้มีคุณธรรมและจริยธรรม กล่าวคือต้องมีการพัฒนาให้สามารถนำไปถึงขั้นธรรมาธิปไตย จึงจะเป็นการปกครองที่ถูกต้องตามอุดมคติการปกครองของพระพุทธศาสนา

ดังนั้น การเปลี่ยนแปลงทางสังคมในปัจจุบันและอนาคตมีแนวโน้มไปในทางที่เราจะกำหนดทิศทางการเปลี่ยนแปลงได้มากขึ้น นักคิดและนักวิทยาศาสตร์ทางสังคมได้พยายามที่จะเสนอรูปแบบในการศึกษาการเปลี่ยนแปลงทางสังคมโดยการรวบรวมข้อมูลซึ่งเราสามารถพิสูจน์และมีประสบการณ์ได้อันทำให้เราสามารถเข้าใจถึงสาเหตุและความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่ในสังคมมนุษย์