ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ตามหลักโยนิโสมนสิการของผู้บริหารสถานศึกษา Creative Leadership Based on Yonisomanasikara of School Administrators
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ตามหลักโยนิโสมนสิการของผู้บริหารสถานศึกษา จากการศึกษาพบว่า ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา คือ ผู้นำที่มีการแสดงพฤติกรรมในเชิงที่สร้างสรรค์มีการคิดไตร่ตรองอย่างละเอียดถี่ถ้วนในสถานการณ์ต่างๆ และประเด็นต่างๆ มีกระบวนการแก้ปัญหาในสถานการณ์ปัจจุบันได้อย่างถูกวิธี ถูกต้องมีกระบวนการแก้ปัญหาที่ถูกต้องชัดเจน มีความเป็นผู้นำที่มีการเรียนรู้ตลอดเวลา ไม่หยุดพัฒนา มีทัศนคติเชิงเชิงบวกต่อโลกและต่อชีวิต เชื่อมั่นในคุณค่าและศักยภาพของตนเองและผู้อื่น มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ รู้จักใช้วิกฤตที่เกิดขึ้นให้เป็นโอกาสในการบริหารคน บริหารเงิน และทรัพยากรที่มีอยู่ในสถานศึกษา โดยอาศัยทั้งปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายในมาสนับสนุนซึ่งกันและกัน ซึ่งสิ่งสำคัญที่สุด คือ การมีกัลยาณมิตรที่ดีกับเพื่อนร่วมงาน หรือที่เป็นปัจจัยภายนอกที่จะมาช่วยเสริมสร้างศรัทธาให้เกิดขึ้นในทางที่ถูกต้อง และคิดในสิ่งที่ถูกต้องโดยใช้การคิดในพื้นฐานของปัญญาอย่างมีระเบียบแบบแผน และครอบคลุมในประเด็นทุกมิติที่เกี่ยวข้อง เพื่อพัฒนาสัมมาทิฐิที่จะนำคนไปสู่การประพฤติปฏิบัติตนในการทำหน้าที่โดยหลัก“โยนิโสมนสิการ”เป็นเทคนิควิธีการคิดที่มีประโยชน์ต่อการบริหารสถานศึกษา สามารถนำไปใช้ในการคิดวางแผนในการบริหารสถานศึกษา การทำงาน แก้ไขปัญหา ช่วยในการตัดสินใจ วิเคราะห์ ติดตามแผนการทำงาน โดยเน้นหลักแนวการคิด 4 ประการ คือ การคิดโดยใช้วิธีการต่างๆ (อุบายมนสิการ) การคิดที่ถูกต้องเพื่อให้ได้ความจริง, การคิดอย่างมีระเบียบเป็นขั้น เป็นตอนตามลำดับเหตุและผล ไม่ทำให้ยุ่งสับสน (ปถมนสิการ), การคิดโดยการค้นหาสาเหตุและผล หาความสัมพันธ์ของเหตุและผลที่เป็นผลต่อเนื่องแบบลูกโซ่ (การณมนิการ) และการคิดแบบกำหนดเป้าหมาย กำหนดผลล่วงหน้าเพื่อเป็นกำลังใจให้ตนเองทำงานสำเร็จตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ (อุปปาทกมนสิการ)
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรองทิพย์ นาควิเชตร. (2562). ภาวะผู้นำสร้างสรรค์เพื่อการศึกษา. สมุทรปราการ: สำนักพิมพ์ธีรสาร์นพับลิวเซอร์.
กวี วงศ์พุฒ. (2559). ภาวะผู้นำ. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ศูนย์ส่งเสริมวิชาชีพบัญชีกรุงเทพ.
กิตติ์กาญจน์ ปฏิพันธ์. (2564). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์: Creative Leadership. สืบค้นเมื่อ 14 มิถุนายน 2566. จาก http://www.academia.edu/8634471/Creative_Leadership.
จินดารัตน์ โพธิ์นอก. (2564). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์. สืบค้นเมื่อ 14 มิถุนายน 2566. จากhttps://www.academia.edu/8634471/CreativeLeadership_ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์.
เนตร์พัณณา ยาวิราช. (2556). ภาวะผู้นำและผู้นำเชิงกลยุทธ์. พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ: ทริปเพิ้ลกรุ๊ป.
บุญทัน ดอกไธสง. (2558). การจัดการองค์การ. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ปกรณ์ วงศ์รัตนพิบูลย์. (2564). ภาวะผู้นำ. สืบค้นเมื่อ 12 มิถุนายน 2566. จาก http://www. entraining.net/article06_leadership.php.
ปทุม เปียถนอม. (2561). ภาวะผู้นำเต็มรูปแบบ:ปัจจัยสำคัญในการบริหารโรงเรียนประชารัฐ.วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประเวศ วะสี. (2555). ภาวะผู้นำและความเป็นไปในสังคมไทยและวิธีการแก้ไข. กรุงเทพฯ: ธนวัชการพิมพ์.
พระครูวิจิตรปัญญาภรณ์ (2565). ภาวะผู้นําาเชิงพุทธในองค์การทางการศึกษาในยุคดิจิทัล. วารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์. 7(1), 37-45.
พระครูสุนทรปริยัติกิจ. (2560). กระบวนการโยนิโสมนสิการกับภาวะผู้นาการเปลี่ยนแปลง ของนายกเทศมนตรีในเขตพื้นที่ภาคตะวันออก. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยปทุมธานี. 9(2). 156.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2538). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). พุทธธรรม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ไพฑูรย์ สินลารัตน์. (2561). ความเป็นผู้นำทางการศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มนวิภา พวงลำเจียก, สมศักดิ์ บุญปู่,ระวิง เรืองสังข์และอิษยา สาธรสันติกุล.(2562).รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำทางความคิดสร้างสรรค์ ตามหลักโยนิโสมนสิการสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาปฐมวัย สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์. 6(6), 2988-3006.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2525). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับสฺยามรฏฺฐเตปิฏกํ 2525. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แนวทางการพัฒนาการศึกษาไทยกับการเตรียมความพร้อมสู่ศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา.
Basadur, M. (2008). Leading other to think innovatively together: Creative leadership. Journal of The Leadership Quarterly. 15(1), 103-121.
Bass, B. M. (1990). Bass & Stogdill's handbook of leadership: Theory, research, and managerial applications. 3rd ed. American: Free Press.
Halpin, A.W. (2006). Theory and research in administration. New York: Macmillan.
Harris (2009). Creative Leadership: Developing Future Leaders. Management in Education. 23(1), 9-11.
Hersey&Blanchard (2009). Management of Organizational Behavior. 7th ed. New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
Ruth Ash and Persall. (2007). The principal as Chief Learning Officer: Developing Teacher Leaders. NASSP Bulletin. 84(616), 15-22.
Zuberbühler, K., Cheney, D. L., & Seyfarth, R. M. (1999). Conceptual Semantics in a Nonhuman Primate. Journal of Comparative Psychology. 113(1), 33–42.