การสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยทางถนนผ่านกลไกชุมชน: กรณีศึกษาด่านชุมชนปากหวาน ตำบลกุดเสลา อำเภอกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ Building a Road Safety Culture through Community Mechanisms: A Case Study of the Sweet-Talking (Positive communication) Community Checkpoint in Kudsalao Sub-district, Kantharalak District, Sisaket Province
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
อุบัติเหตุทางถนนเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ การสวมหมวกนิรภัยช่วยลดความรุนแรงของการบาดเจ็บทางศีรษะได้ แต่การส่งเสริมพฤติกรรมนี้ในชุมชนยังเป็นความท้าทาย งานวิจัยนี้ศึกษาประสิทธิผลของ “ด่านชุมชนปากหวาน” ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยและสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยทางถนนผ่านกลไกการมีส่วนร่วมของชุมชนในจังหวัดศรีสะเกษ ใช้การวิจัยแบบผสมผสาน ผลการศึกษาพบว่า ชุมชนสามารถดำเนินมาตรการได้ด้วยตนเอง ผ่านการสื่อสารเชิงบวกและการตักเตือนด้วยความห่วงใย โดยไม่เกิดแรงต้าน อัตราสวมหมวกนิรภัยเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ปัจจัยความสำเร็จ ได้แก่ การออกแบบมาตรการที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมชุมชน การสร้างการมีส่วนร่วม และการสนับสนุนจากผู้นำท้องถิ่นและหน่วยงานภายนอก ข้อท้าทาย คือ การรักษาความต่อเนื่องในระยะยาว และการขยายผลไปสู่พฤติกรรมเสี่ยงอื่นๆ มาตรการนี้เป็นตัวอย่างการประยุกต์ใช้กลไกชุมชนในการสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยทางถนน การศึกษาความยั่งยืนและการขยายผลในอนาคตจะช่วยพัฒนาแนวทางสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยโดยชุมชนอย่างเป็นระบบ
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2563). แผนปฏิบัติการป้องกันและลดอุบัติเหตุทางถนน ปี พ.ศ. 2564-2570 นนทบุรี: กรมควบคุมโรค.
กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย. (2563). รายงานประจำปี 2563. กรุงเทพฯ: กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย.
กาญจนา ปัญญาธร. (2563). การประเมินผลโครงการรณรงค์สวมหมวกนิรภัย 100% ในตำบลแม่สา อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารการพัฒนาชุมชนและคุณภาพชีวิต, 8(3), 363-371.
มูลนิธิไทยโรดส์. (2562). รายงานสถานการณ์อุบัติเหตุทางถนนของประเทศไทย ปี 2561. กรุงเทพฯ: มูลนิธิไทยโรดส์.
ยุวดี เกตสัมพันธ์, ประภาพร ภัทราภินันท์, ศิรินทร์ทิพย์ ศศิธรอังกูร, ประนอม แก้ววิเชียร, และจิรวรรณ เล่าพูนพัฒนะ. (2562). ประสิทธิผลของการใช้มาตรการชุมชนในการส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ในตำบลบ้านฝาง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น. วารสารควบคุมโรค, 45(1), 57-66.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2563). รายงานประเมินผลโครงการสนับสนุนการป้องกันอุบัติเหตุจราจรในระดับจังหวัด ปี 2562. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ.
Cooper, M. D. (2000). Towards a model of safety culture. Safety Science, 36(2), 111-136.
Crompton, J. L., Lue, C. C., Farnham, J., & Bae, M. (2011). A community intervention plan to increase helmet use among recreation cyclists. Journal of Park and Recreation Administration, 29(4), 64-77.
Geller, E. S. (2005). Behavior-based safety and occupational risk management. Behavior Modification, 29(3), 539-561.
Ichikawa, M., Chadbunchachai, W., & Marui, E. (2003). Effect of the helmet act for motorcyclists in Thailand. Accident Analysis & Prevention, 35(2), 183-189.
Kotler, P., & Lee, N. R. (2008). Social marketing: Influencing behaviors for good (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
McLeod, S. A. (2018, January 21). Skinner - operant conditioning. Simply Psychology. https://www.simplypsychology.org/operant-conditioning.html.
Peltzer, K., & Pengpid, S. (2014). Helmet use and associated factors among motorcyclists in the Association of Southeast Asian Nations: Prevalence and effect of interventions. African Safety Promotion Journal, 12(1), 72-86.
Pervin, A., Passmore, J., Sidik, M., McKinley, T., Thu, H. N. T., & Nam, N. P. (2009). Viet Nam's mandatory motorcycle helmet law and its impact on children. Bulletin of the World Health Organization, 87(5), 369-373.
Ratanavaraha, V., & Jomnonkwao, S. (2013). Community participation and behavioral changes to enhance road safety in Thailand. Transport Policy, 25, 111-118.
Shams, M., Shojaeizadeh, D., Majdzadeh, R., Rashidian, A., & Montazeri, A. (2011). Taxi drivers' views on risky driving behavior in Tehran: A qualitative study using a social marketing approach. Accident Analysis & Prevention, 43(3), 646-651.
Strack, R. W., Lovelace, K. A., Jordan, T. D., & Holmes, A. P. (2010). Framing photovoice using a social-ecological logic model as a guide. Health Promotion Practice, 11(5), 629-636.
Tetali, S., Lakhsmi, J. K., Gupta, S., Gururaj, G., Wadhwaniya, S., & Hyder, A. A. (2019). Qualitative study to explore stakeholder perceptions related to road safety in Hyderabad, India. Injury, 44(4), S17-S23.
The Johns Hopkins Center for Communication Programs. (2016). How to do audience segmentation. Baltimore, MD: Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health.
Ward, N. J., Linkenbach, J., Keller, S. N., & Otto, J. (2010). White paper on traffic safety culture. White Papers for “Toward zero deaths: a national strategy for highway safety” Series-White Paper No. 2. Montana State University.
World Health Organization. (2018). Global status report on road safety 2023. Geneva: World Health Organization.