การบริหารงานบุคคลตามหลักพรหมวิหาร 4 ในสถานศึกษา Personnel Management According to the Four Brahmavihāra Principles in Educational Institutions

Main Article Content

นิตยา แสงวุธ
สุทธิลักษณ์ ด้วงโพนแร้ง
กชภัทร์ สงวนเครือ

บทคัดย่อ

          การบริหารงานบุคคล เป็นกระบวนการทางสังคมที่อาศัยกลุ่มคนที่รวมกันทำงานเพื่อบรรลุเป้าหมายขององค์การ จุดมุ่งหมายสำคัญอยู่ที่การทำให้งานได้บรรลุตามวัตถุประสงค์ขององค์การอย่างมีประสิทธิภาพ และมีการพัฒนาอยู่เสมอ และทฤษฎีเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลนั้นมีหลายทฤษฎี ในบทความนี้ได้นำเสนอทฤษฎีลำดับขั้นของความต้องการของ Maslow มี 5 ขั้น ได้แก่ 1) ความต้องการทางร่างกาย เช่น ความต้องการด้านปัจจัยสี่ ความต้องการทางเพศ เป็นต้น 2) ความต้องการความปลอดภัยและความมั่นคง เช่น การได้รับความคุ้มครองปกป้อง การดูแลรักษาเมื่อเจ็บไข้ได้ป่วยและการทำงานที่มั่นคง 3) ความต้องการทางสังคม การมีส่วนร่วมและการได้รับการยอมรับจากสังคม 4) ความต้องการยอมรับนับถือจากคนอื่นและความต้องการยอมรับนับถือตนเอง 5) ความต้องการความสำเร็จสูงสุดแห่งตนเป็นความต้องการพัฒนาตนเองตามศักยภาพสูงสุด คือเมื่อจุดหมายปลายทางสุดท้ายแล้วก็จะมีเป้าหมายต่อไปตามศักยภาพของตนส่วนการบริหารงานบุคคลตามหลักพรหมวิหาร 4 ในสถานศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาสามารถนำหลักพรหมวิหาร 4 ได้แก่ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ไปปรับใช้คือ 1) การปรับใช้เมตตาในการบริหารงานบุคคล 2) การปรับใช้กรุณาในการบริหารงานบุคคล 3) การปรับใช้มุทิตาในการบริหารงานบุคคล และ 4) การปรับใช้อุเบกขาในการบริหารงานบุคคล เช่น การจัดการความขัดแย้ง ควรรับฟังทุกฝ่ายอย่างเป็นกลาง เมื่อเกิดปัญหาหรือความขัดแย้ง ผู้บริหารที่ใช้อุเบกขาจะสามารถพิจารณาข้อเท็จจริงอย่างรอบคอบ ไม่ยึดติดกับความรู้สึกส่วนตัวและตัดสินใจอย่างยุติธรรม ดังนั้น ผู้บริหารสถานศึกษาที่สามารถควบคุมอารมณ์และตัดสินใจได้อย่างยุติธรรม จะได้รับความเคารพและความเชื่อมั่นจากบุคลากร และสามารถนำพาสถานศึกษาไปสู่ความสำเร็จได้

Article Details

How to Cite
แสงวุธ น., ด้วงโพนแร้ง . ส. ., & สงวนเครือ ก. . (2025). การบริหารงานบุคคลตามหลักพรหมวิหาร 4 ในสถานศึกษา: Personnel Management According to the Four Brahmavihāra Principles in Educational Institutions. วารสารวิชาการรัตนบุศย์, 7(1), 568–581. สืบค้น จาก https://so07.tci-thaijo.org/index.php/rtnb/article/view/6414
บท
บทความวิชาการ

References

แก้ว ชิดตะขบ. (2547). รวมวิชาธรรมศึกษา ชั้นตรี (ตามหลักสูตรของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ. 2546). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การศาสนา.

ทิพาวดี เมฆสวรรค์. (2556). เอกสารการสอนชุดวิชาการบริหารงานบุคคลภาครัฐ. นนทบุรี: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

ธงชัย สันติวงษ์. (2542). การบริหารงานบุคคล (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพมหานคร: ไทยวัฒนาพานิช.

บุญมี แท่นแก้ว. (2539). จริยศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: โอเดียนสโตร์.

ปัญญานันทภิกขุ (ปั่น ปญานนฺโท). (2541). หน้าที่ของคน (ฉบับสมบูรณ์). กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา.

พระเทพโสภณ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2539). มณีแห่งปัญญา. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภาและสถาบันบันลือธรรม.

พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช). (2541). พระในบ้าน. กรุงเทพมหานคร: คาธาวรรณการพิมพ์.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2542). พุทธธรรม. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 16). กรุงเทพมหานคร: เอส.อาร์.พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด.

พระสัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยปรมัตถโชติกะ. (2540). มหาอภิธัมมัตถสังคหกฎีกา (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. (2536). แนวการศึกษาชุดวิชาการวิจัยการบริหารการศึกษาหน่วยที่ 1–7. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2544. กรุงเทพมหานคร: ราชบัณฑิตยสถาน.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2548). พจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากล อังกฤษ–ไทย ฉบับบัณฑิตยสถาน (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: ห้างหุ้นส่วนจำกัด อรุณการพิมพ์.

วิจิตร ศรีสอ้าน. (2532). เอกสารการสอนชุดวิชาหลักและระบบการบริหารการศึกษา เล่ม 1 หน่วยที่ 1–5. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

วิชัย โถสุวรรณจินดา. (2551). การบริหารทรัพยากรมนุษย์ (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพมหานคร: โฟร์เพซ.

ศิริวรรณ เสรีรัตน์, สมชาย หิรัญกิตติ, และ สมศักดิ์ วาณิชยากรณ์. (2545). ทฤษฎีองค์การ. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสาร จำกัด.

สุภาภรณ์ หาญณรงชัยกิจ. (2561). การศึกษาปัญหาและแนวทางการพัฒนาการบริหารงานบุคคลในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชุมพร เขต 1.วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต. สุราษฎร์ธานี: มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี.

สมพงษ์ เกษมสิน. (2556). การบริหารงานบุคคลแผนใหม่ (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพมหานคร: ไทยวัฒนาพานิช.

สมาน รังสิโยกฤษฎ์. (2535). ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคล (พิมพ์ครั้งที่ 17). กรุงเทพมหานคร: นำกังการพิมพ์.

สมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวัฑฒนมหาเถร) สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก. (2544). ทศบารมีทศพิธราชธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย.

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสภมหาเถระ). (2548). หนังสือวิสุทธิมรรค (แปล) (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพมหานคร: บริษัท ธนาเพรส จำกัด.

สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส. (2529). สารานุกรมพระพุทธศาสนา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.

อุทัย หิรัญโต. (2547). หลักการบริหารงานบุคคล. กรุงเทพมหานคร: ไทยวัฒนาพานิช.

อำนวย แสงสว่าง. (2544). การจัดการทรัพยากรมนุษย์. กรุงเทพมหานคร: อักษรพิพัฒน์การพิมพ์.

อำภา บุญช่วย. (2549). เอกสารคำสอน 260-617 พฤติกรรมองค์การ. ปัตตานี: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี.

Owens, R. G. (2001). Organization behavior in education (7th ed.). Boston: Allyn & Bacon.