บทบาทของพระนักศึกษาต่อการพัฒนาสังคม : ศึกษาเฉพาะกรณีพระนักศึกษาชั้นปีที่ 4 ปีการศึกษา 2556 มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยส่วนกลาง

บทคัดย่อ

          การวิจัยเรื่อง “บทบาทของพระนักศึกษาในการพัฒนาสังคม : ศึกษาเฉพาะกรณีพระนักศึกษาชั้นปีที่ 4 ปีการศึกษา 2556 มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยส่วนกลาง” มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาบทบาทการพัฒนาสังคมของพระนักศึกษา เพื่อศึกษาหลักธรรมของพระพุทธศาสนาที่ใช้สำหรับพัฒนาสังคมคือ ศีลพัฒนา จิตพัฒนาและปัญญาพัฒนา และเพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อบทบาทในการพัฒนาสังคมของพระธรรมวิทยากร กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ มี 68 รูป มีตอบแบบสอบถามและส่งคืน 52 รูป คิดเป็นร้อยละ 76.47
          ผลการศึกษา พบว่า พระนักศึกษากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ ร้อยละ 50.0 มีอายุระหว่าง 18 - 24 ปี และร้อยละ 76.9 มีพรรษาระหว่าง 1 - 5 พรรษา รองลงมาคือร้อยละ 34.6 มีอายุระหว่าง 25-29 ปี และร้อยละ 11.5 มีพรรษาระหว่าง 6 - 9 พรรษา การศึกษาทางโลกส่วนใหญ่ร้อยละ 75.0 จบมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.6) รองลงมาร้อยละ 11.5 จบระดับประถมศึกษาปีที่ 6 การศึกษาทางธรรมแผนกธรรม ส่วนใหญ่ร้อยละ 93.4 สอบได้นักธรรมชั้นเอก รองลงมาร้อยละ 3.8 สอบได้นักธรรมชั้นโทและตรีตามลำดับ การศึกษาแผนกบาลี ส่วนใหญ่ร้อยละ 19.2 สอบได้เปรียญธรรมระหว่าง ประโยค ป.ธ. 5 - 6 รองลงมาร้อยละ 17.3 สอบได้เปรียญธรรม 3 - 4 ประโยค นักศึกษาที่เรียนคณะศาสนาและปรัชญาร้อยละ 28.8 รองลงมาร้อยละ 26.9 เรียนคณะมนุษยศาสตร์ และร้อยละ 21.2 เรียนคณะสังคมศาสตร์ การเลือกเรียนภาควิชา ร้อยละ 23.08 เรียนภาควิชาการศึกษา รองลงมาร้อยละ 19.23 คือภาควิชาปรัชญา ร้อยละ 13.46 เรียนภาควิชารัฐศาสตร์ ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่ ร้อยละ 86.5 เคยเข้ารับการอบรมการพัฒนาสังคมในโครงการพระธรรมวิทยากรของมหาวิทยาลัย ร้อยละ 51.9 เคยเข้าร่วมอบรมโครงการพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ในวัดของตน
          จากการศึกบทบาทของพระนักศึกษาในการพัฒนาสังคมด้วยศีล 5 (ศีลพัฒนา) พบว่า กลุ่มตัวอย่างได้พัฒนาสังคมด้วยการชี้ให้เป็นคุณและโทษของการไม่เสพและเสพสิ่งเสพติด ในระดับมาก (x = 3.29) รองลงมาคือโทษของการไม่ปฏิบัติตามศีลข้อ 1 และ 5 (x = 3.21 และ 3.19) ตามลำดับ
          ส่วนการพัฒนาสังคมด้วยสมาธิหรือจิตพัฒนานั้น พบว่า พระนักศึกษากลุ่มตัวอย่างได้พัฒนาเยาวชนด้วยการสอนให้นั่งสมาธิ ในการสอนแต่ละครั้งในระดับ “มาก” (x = 3.23) รองลงมาคือแนะนำนักเรียนให้ฝึกสมาธิเพื่อจะได้เรียนเก่ง (x = 3.10
          ในขณะที่การพัฒนาสังคมด้วยปัญญาหรือปัญญาพัฒนา พบว่า พระนักศึกษากลุ่มตัวอย่างได้พัฒนาเยาวชนของชาติด้วยโลกิยปัญญา คือ ฟัง คิด ถาม เขียน และยังใช้ศีล และสมาธิเป็นฐานในการพัฒนาปัญญาในระดับ “มาก” (x = 3.00) รองลงมาคือ สอนให้หาข้อมูลด้วยการคบคนดี คิดเป็นและรู้วิธีประยุกต์ในระดับปานกลาง (x = 2.98)