พฤติกรรมของผู้บริโภคในจังหวัดเชียงใหม่ในการจัดการบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่มหลังการใช้งาน

บทคัดย่อ

ปัญหาขยะจากบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่มนับเป็นหนึ่งในประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมที่สำคัญ โดยเฉพาะในจังหวัดเชียงใหม่ซึ่งมีระดับกิจกรรมด้านการท่องเที่ยวที่สูง ส่งผลให้ปริมาณขยะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมของผู้บริโภคในการจัดการบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่มหลังการบริโภค โดยใช้ทฤษฎีพฤติกรรมตามแบบแผนเป็นกรอบในการวิเคราะห์ โดยเน้นพิจารณาปัจจัยหลัก 3 ประการ ได้แก่ ทัศนคติต่อพฤติกรรม การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิง และการรับรู้ความสามารถในการควบคุมพฤติกรรม ที่มีอิทธิพลต่อเจตนาและการกระทำของผู้บริโภค งานวิจัยนี้ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้บริโภคจำนวน 30 รายในจังหวัดเชียงใหม่ และนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์โดยใช้วิธี Thematic Analysis ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า ผู้บริโภคที่มีทัศนคติเชิงบวกและได้รับแรงสนับสนุนจากสังคมมีแนวโน้มที่จะปฏิบัติตามแนวทางการจัดการขยะอย่างเหมาะสมมากขึ้น อีกทั้งปัจจัยด้านความสะดวกและการรับรู้ว่าตนเองสามารถควบคุมพฤติกรรมได้ ก็มีอิทธิพลอย่างมีนัยสำคัญต่อการกระทำจริงของผู้บริโภค อย่างไรก็ตาม ปัญหาหลักที่พบ ได้แก่ ความซับซ้อนของกระบวนการแยกขยะ ความรู้ที่จำกัดเกี่ยวกับการรีไซเคิล และความไม่มั่นใจในระบบการจัดการขยะของภาครัฐ ซึ่งส่งผลให้ผู้บริโภคบางส่วนเลือกที่จะไม่แยกขยะ ผลการศึกษาชี้ให้เห็นถึงโอกาสในการส่งเสริมการจัดการบรรจุภัณฑ์อย่างยั่งยืนผ่านการให้ความรู้เรื่อง 3Rs (Reduce, Reuse, Recycle) การปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานด้านการจัดการขยะ และการส่งเสริมให้ภาคธุรกิจหันมาใช้บรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ข้อมูลเชิงลึกจากงานวิจัยนี้สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการกำหนดนโยบายสาธารณะและกลยุทธ์ทางการตลาดเพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของผู้บริโภคในการลดปัญหาขยะจากบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่ม