การลดการกำหนดความผิดอาญาในประเทศไทย

บทคัดย่อ

         การกำหนดความผิดอาญาของกฎหมายอาญาในการคุ้มครองสังคม เพื่อประโยชน์ของการอยู่ร่วมกันในสังคม กฎหมายอาญาจึงเป็นเครื่องมือในการรักษาความสงบและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง ซึ่งสภาพบังคับใช้อาจได้แก่ โทษ วิธีการเพื่อความปลอดภัย และมาตรการอื่นๆ ตามกฎหมาย โดยเฉพาะโทษที่ใช้ทางอาญา ซึ่งมีผลกระทบต่อบุคคลสูงมาก การกำหนดกฎหมายอาญาจึงต้องมีนโยบายทางนิติบัญญัติที่เป็นไปตามหลักเกณฑ์ของกฎหมายอาญาอย่างมีดุลยภาพ และกำหนดเท่าที่จำเป็น ซึ่งอยู่ภายใต้หลักนิติธรรมหรือหลักนิติรัฐ ตามหลักสิทธิมนุษยชนและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สำหรับประเทศไทยเราพบว่าในระดับดุลยภาพของการกำหนดกฎหมายอาญาออกมาบังคับใช้มีมากจนเกินความจำเป็น ทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ที่เป็นผลตามมาคือ พนักงานฝ่ายปกครองและตำรวจ จะต้องรับทำคดีจำนวนมากในการบังคับใช้กฎหมายอาญาเพื่อนำคดีขึ้นสู่ศาล ซึ่งทำให้คดีอาญาเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง และผู้ต้องขังล้นเรือนจำ เป็นผลมาจากการกำหนดความผิดอาญามากเกินไป  ปัญหานี้มิได้เกิดขึ้นเฉพาะในประเทศไทยเท่านั้น ยังมีอีกหลายประเทศทีมีสถานการณ์เดียวกัน แนวทางในการแก้ไขคือ การลดทอนความผิดอาญาที่ไม่จำเป็นลง โดยมีการทบทวนกฎหมายที่มีมาก่อนหน้านี้ เพื่อปรับปรุงแก้ไขหรือยกเลิกความผิดอาญาเสีย ในเรื่องที่ไม่สมควรเป็นความผิดอาญา เช่น ความรับผิดทางอาญาบางประเภท  ตลอดทั้งการถ่ายโอนภาระงานที่ไม่ควรใช้ความผิดอาญาไปยังงานฝ่ายปกครอง หรือมาตรการทางกฎหมายปกครอง ที่เหมาะสมกว่าอันเป็นการลดการใช้กฎหมายอาญาที่ก่ออันตรายต่อบุคคลในสังคม เพื่อให้เกิดการใช้กฎหมายอาญาเท่าที่จำเป็นอย่างมีดุลภาพภายใต้หลักนิติธรรมหรือหลักนิติรัฐต่อไป