การบริหารหน่วยบ่มเพาะวิสาหกิจในสถาบันอุดมศึกษาสู่ความยั่งยืน: กรณีศึกษาสถาบันแม่ข่ายภูมิภาคภาคเหนือ
คำสำคัญ:
หน่วยบ่มเพาะวิสาหกิจในสถาบันอุดมศึกษา, การบริหารจัดการสู่ความยั่งยืน, กระบวนการลำดับชั้นเชิงวิเคราะห์, ปัจจัยความสำเร็จ, เศรษฐกิจฐานนวัตกรรมบทคัดย่อ
ประเทศไทยยังเผชิญความท้าทายด้านการพัฒนาเศรษฐกิจ โดยเฉพาะโครงสร้างเศรษฐกิจที่ยังไม่สามารถขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรมอย่างเต็มที่ ยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างความสามารถในการแข่งขัน ประเด็นที่ 5 เน้นการพัฒนาเศรษฐกิจบนพื้นฐานผู้ประกอบการยุคใหม่ สอดคล้องกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติที่มุ่งปรับโครงสร้างภาคการผลิตและบริการสู่เศรษฐกิจฐานนวัตกรรม สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ได้นำนโยบายสู่การปฏิบัติผ่าน “หน่วยบ่มเพาะวิสาหกิจในสถาบันอุดมศึกษา” (University Business Incubator: UBI) เพื่อยกระดับศักยภาพของหน่วยบ่มเพาะวิสาหกิจในสถาบันการศึกษา การศึกษาเรื่องการบริหารหน่วยบ่มเพาะวิสาหกิจในสถาบันอุดมศึกษาสู่ความยั่งยืน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จและความยั่งยืน รวมถึงจัดลำดับความสำคัญของปัจจัย เพื่อเสนอแนวทางพัฒนาการบริหารจัดการให้มีประสิทธิภาพและความยั่งยืนในระยะยาว งานวิจัยนี้ใช้กระบวนการลำดับชั้นเชิงวิเคราะห์ (Analytic Hierarchy Process: AHP) เป็นเครื่องมือ กลุ่มตัวอย่างใช้วิธีการสุ่มแบบกำหนดโควตาและการสุ่มแบบเจาะจง ได้แก่ ผู้จัดการโครงการหรือเจ้าหน้าที่บ่มเพาะธุรกิจจากหน่วย UBI สถาบันแม่ข่ายภูมิภาค ภาคเหนือตอนบนและตอนล่าง โดยผู้ให้ข้อมูลต้องมีประสบการณ์ทำงานเกี่ยวข้องกับการบ่มเพาะธุรกิจอย่างน้อย 5 ปี และปฏิบัติงานในหน่วย UBI ผลการศึกษา พบว่า ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จและความยั่งยืนของหน่วย UBI โดยเรียงลำดับความสำคัญได้ดังนี้ (1) ปัจจัยด้านการเงิน (2) การจัดการองค์กร (3) นวัตกรรมและเทคโนโลยี (4) ทรัพยากรมนุษย์ และ (5) เครือข่าย ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการบริหารจัดการทางการเงิน ทั้งนี้ ควรพัฒนาและปรับปรุงหน่วย UBI ด้วยการบริหารจัดการทางการเงินที่มีประสิทธิภาพ เสริมสร้างความร่วมมือกับผู้ประกอบการ ภาคเอกชน ภาครัฐ และสถาบันอื่น ๆ ส่งเสริมการสร้างเครือข่าย แลกเปลี่ยนความรู้ และการใช้ทรัพยากรร่วมกัน พร้อมศึกษาผลกระทบ และปัจจัยแห่งความสำเร็จเพื่อความยั่งยืนในบริบทไทยและสากล
เอกสารอ้างอิง
Allen, D. N., & McCluskey, R. (1991). Structure, policy, services, and performance in the business incubator industry. Entrepreneurship: Theory and Practice, 15(2), 31-54. https://doi.org/10.1177/104225879101500207
Allen, D. N., & Rahman, S. (1985). Small business incubators: A positive environment for entrepreneurship. Journal of Small Business Management, 23(3), 61-77.
Antong, P., Supakorn, S., & Piriyaaphorn, A. (2016). Economic growth under corporate governance (Research report). Chiang Mai University.
Ayatse, J. O., Ogunleye, O. S., & Ojo, S. I. (2017). Business incubation and entrepreneurial success: A systematic review. Journal of Small Business and Enterprise Development, 24(3), 538-555.
Bolton, B., & Thompson, J. (2000). Entrepreneurs: Talent, temperament, technique. Butterworth-Heinemann.
Bull, I., & Willard, G. E. (1993). Towards a theory of entrepreneurship. Journal of Business Venturing, 8(3), 183-195. https://doi.org/10.1016/0883-9026(93)90026-2
Bunnag, A., Wonglek, P., Phanarpha, W., Wonglek, W., & Sawangkan, N. (2018). Strategic Development of Southeast Bangkok College’s Business Incubator. UMT Poly Journal, 15(2), 433-440.
Campbell, C., & Rogers, J. (1985). Incubators and regional economic development. Journal of Business Venturing, 1(2), 159-175.
Chareonwongsak, K. (2000). Network Management: Strategic importance to the success of education reform. Journal of Administration and Development Mahasarakham University, 4(1), 192-207.
Drucker, P. F. (1974). Management: Tasks, responsibilities, practices. Harper & Row.
Drucker, P. F. (1985). Innovation and entrepreneurship: Practice and principles. Harper & Row.
Fayol, H. (1949). General and industrial management. Pitman.
Gulick, L., & Urwick, L. (1937). Papers on the science of administration. Institute of Public Administration.
iok2u.com. (n.d.). 8 factors in business operations in the new era (8M in business). Retrieved from https://www.iok2u.com/index.php?option=com_content&view=article&id=212&catid=13
Jaikla, S. (2018). The model of development and promotion for sustainability of social enterprises in Thailand. Journal of MCU Nakhondhat, 5(2), 342-363.
Koetsa, S., & Kamolvorade, Y. (2020). Factors administrative success of entrepreneurship incubators in vocational education under the vocational education northern region. Journal of Legal Entity Management and Local Innovation, 6(5), 215-229.
Limsuwanrot, N., Kritcharoen, T., & Homsombat, W. (2015). The path toward sustainable innovation organization development: A case study of King Mongkut’s University of Technology Thonburi. MBA-KKU Journal, 8(1), 1–18. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/mbakkujournal/article/view/64345
Mathuros, S., Wichaporn, S., & Pipitnaovarat, M. (2023). Strategic innovation for sustainable organization. Rajapark Journal, 17(53), 408-423.
McClelland, D. C. (1947). Personality. William Sloane Associates.
Ministry of Higher Education, Science, Research and Innovation. (2023). Guidelines for University Business Incubator (UBI) Projects for Fiscal Year 2023-2024. Bangkok: Ministry of Higher Education, Science, Research and Innovation.
Ministry of Higher Education, Science, Research and Innovation. (2025). Guidelines for Creating and Promoting Early-Stage Innovation Entrepreneurs: University Business Incubator (UBI) Projects for Fiscal Year 2025-2026. Bangkok: Ministry of Higher Education, Science, Research and Innovation.
Munkongsujarit, S., Mahasawat, N., Pruetkhajornchai, M., Jirawityaboon, A., & Chattrattana, S. (2016). University business incubators in Thailand: Current status and opportunities for improvement. Executive Journal, 36(2), 123–132. https://so01.tci-thaijo.org/index.php/executivejournal/article/view/81385/64735
Naphatdanai. (2023). McClelland Theory of Motivation: What is it?. National Geographic Thailand. Retrieved from https://ngthai.com/science/52049/mcclelland-theory/
National Business Incubation Association. (2017). Business incubation FAQs. https://doi.org/10.4324/9780080941042
National Economic and Social Development Council. (2018). National Strategy (2018-2037) (Abridged Version). Bangkok: National Economic and Social Development Council.
National Economic and Social Development Council. (2023). The Thirteenth National Economic and Social Development Plan (2023-2030). Bangkok: Office of the Prime Minister.
Nukulsompratana, P. (2020). Key success factors to achieve your business. Retrieved from https://www.popticles.com/business/key-success-factors-to-achieve-your-business/
Nutasarin, J. (2007). Organizational culture that enhances innovation: A case study of Thai Yamaha Motor Company. (Master’s thesis). The National Institute of Development Administration.
Office of Small and Medium Enterprises Promotion. (2023). Action plan of the Office of Small and Medium Enterprises Promotion (2023–2027): Revised edition. Office of Small and Medium Enterprises Promotion.
Patton, D., Warren, L., & Bream, D. (2009). University, industry and government collaboration: A framework to generate and commercialise radical innovation. International Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 9(5/6), 477-493.
Phra Maha Suthilak Aphakaro. (2004). Network: Nature, Knowledge and Management. Community Learning Enhancement Project (CLLP).
Pimklad, P. (2014). Factors of organizational innovation and learning organization influencing the performance of financial institutions providing automobile leasing services (Master’s thesis). Rajamangala University of Technology Isan, Nakhon Ratchasima.
Putnam, R. D. (1968). Political attitudes and the local community. American Political Science Review, 60(3), 640-654. https://doi.org/10.2307/1952976
Puvitthayaphan, A. (2015). Successful Management with Social Network of Bangnampheung Floating Market Prapadaeng, Samut Prakarn. In The 15th National Conference on Political Science and Public Administration. 4-6 November 2015. Burapha University.
Raiva, N. (2022). Factors affecting the impact of proximity on the growth of start-ups in business incubation (Doctoral dissertation). Interdisciplinary Graduate Program, Thammasat University.
Robbins, S. P., & Coulter, M. (2016). Management (13th edition). Pearson Education.
Rothwell, R., & Gardiner, P. (1985). Invention, innovation, re-innovation and the role of the user: A case study of British hovercraft development. Technovation, 3(3), 167-186. https://doi.org/10.1016/0166-4972(85)90012-4
Saaty, T. L. (1977). A scaling method for priorities in hierarchical structures. Journal of Mathematical Psychology, 15(3), 234-281. https://doi.org/10.1016/0022-2496(77)90033-5
Say, J. B. (1983). Traité d'économie politique ou simple exposition de la manière dont se forment, se distribuent et se consomment les richesses. Renouard.
Siriyan, W., Chareonsiri, W., & Posing, P. (2018). The model contributing to an organizational innovation of Rajabhat Universities in Northeast Thailand. Humanities and Social Sciences Journal, Ubon Ratchathani Rajabhat University, 9(1), 111–124. https://so01.tci-thaijo.org/index.php/humanjubru/article/view/130629
Sirthongkam, J., & Lertamornsak, G. (2021). The administration of entrepreneurship vocational educational incubator in Bangkok to be excellent center. Lampang Rajabhat University Journal, 10(2), 35-45.
Smilor, R. W. (1987). Managing the incubator system: Critical success factors to accelerate new company development. IEEE Transactions on Engineering Management, EM-34(3), 146-155. https://doi.org/10.1109/TEM.1987.6498875
Smilor, R. W., & Gill, M. D. (1986). The new business incubator: Linking talent, technology, capital, and know-how. Lexington Books.
Temali, M., & Campbell, C. (1974). Business incubator profiles: A national survey. Hubert H. Humphrey Institute.
Thaninkullaporn, C., & Mingmalairaks, P. (2018). Key Factors of Thailand University Business Incubator. Journal of Management Science Chiangrai Rajabhat University, 13(1), 129-153.
The World Commission on Environment and Development. (1987). Our common future. Oxford University Press.
Thoopkajae, B., Piyasakulkait, O., Thosuwanjinda, W., Phonsiriwatcharasin, K., Prasertsri, R., Priyakorn, P., & Yanatharo (Juntuek), P. (2021). Key success factor of entrepreneurs in university business incubator fiscal year 2019-2020. Journal of Local Governance and Innovation, 5(1), 155-172.
Todorov, V. I., & Marinova, D. (2009). Models of sustainability. Retrieved from https://www.mssanz.org.au/modsim09/D2/todorov_D2a.pdf
Ueajarapongpan, S. (2010). A development model of knowledge management competency for innovative entrepreneurs in Thailand (Doctoral dissertation, Chulalongkorn University).
Wonglimpiyarat, J., & Rotruang, W. (2017). The study of factors promoting and inhibiting the operation of university business incubators in Thailand. KMUTT Research and Development Journal, 40(4), 621-631.
Worley, C. G., & Lawler, E. E. (2010). Built to change: How to achieve sustained organizational effectiveness. Jossey-Bass.
Zedtwitz, M. (2003). Classification and management of incubators: Aligning strategic objectives and competitive scope for new business facilitation. International Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 3(1-2), 176-196. https://doi.org/10.1504/IJEIM.2003.002227
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารกลยุทธ์และความสามารถทางการแข่งขันองค์กร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อคิดเห็นที่ปรากฏและแสดงในเนื้อหาบทความต่าง ๆ ในวารสารกลยุทธ์และความสามารถทางการแข่งขันองค์กร ถือเป็นความเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้เขียนบทความนั้น ๆ มิใช่เป็นความเห็นและความรับผิดชอบใด ๆ ของศูนย์กลยุทธ์และความสามารถทางการแข่งขันองค์กร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
บทความ ข้อมูล เนื้อหา และรูปภาพ ฯลฯ ในวารสารกลยุทธ์และความสามารถทางการแข่งขันองค์กร ถือเป็นลิขสิทธิ์เฉพาะของศูนย์กลยุทธ์และความสามารถทางการแข่งขันองค์กร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากศูนย์กลยุทธ์และความสามารถทางการแข่งขันองค์กร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรีก่อนเท่านั้น
