“ผู้หญิงนุ่งซิ่น-ผู้ชายคาดเป๋า” จากผืนผ้าสู่เก้าอี้ ผลิตภัณฑ์ใหม่ในมิติของผืนผ้าทอจก

บทคัดย่อ

“ผู้หญิงนุ่งซิ่น-ผู้ชายคาดเป๋า” จากผืนผ้าสู่เก้าอี้ ผลิตภัณฑ์ใหม่ในมิติของผืนผ้าทอจก ผลงานสร้างสรรค์ ศิลปะสิ่งทอร่วมสมัยเพื่อเป็นงานเคหะสิ่งทอสำหรับบุเก้าอี้ ผลผลิตที่ได้เป็นเก้าอี้ตีนจก 2 ชุด ใน 1ชุดเก้าอี้จะประกอบด้วยหมอนอิงต่างขนาดกัน ในโครงการ “การพัฒนาศิลปะกับชุมชนและการพัฒนาผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นเพื่อราชบุรีเศรษฐกิจสร้างสรรค์” ² เป็นการนำเสนอผลงานสร้างสรรค์จากผืนผ้าทอตีนจกในมิติใหม่ ที่มุ่งเน้นประโยชน์ใช้สอยเข้ามาเป็นแรงขับเคลื่อนในการสร้างงานจากงานหัตถกรรม สู่งานหัตถศิลป์ที่มีมูลค่าเพิ่ม แต่ยังคงรักษาไว้ซึ่งคุณค่าทางจิตวิญญาณของผืนผ้าทอตีนจกได้เป็นอย่างดี การวิจัยสร้างสรรค์ได้ตอบสนองวัตถุประสงค์ของโครงการ ได้แก่ 1) ศึกษาองค์ความรู้ของทุนวัฒนธรรมในด้านผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น เฉพาะเจาะจง ผ้าซิ่นตีนจกและผ้าขาวม้าบ้านคูบัว กระแสของศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัยที่เชื่อมโยงกับวิถีชีวิตและชุมชนในจังหวัดราชบุรี 2) วิเคราะห์ จุดอ่อน จุดแข็ง คุณสมบัติ คุณลักษณะ อัตลักษณ์ทางศิลปวัฒนธรรม กระบวนการผลิต รวมถึงความเป็นไปได้ในการสร้างสรรค์ผลงานบูรณาการข้ามศาสตร์ระหว่างหัตถศิลป์ 3) สร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์สิ่งทอจากผืนผ้าจกในภาพลักษณ์ใหม่ในรูปแบบของเคหะสิ่งทอ 4)สร้างสรรค์ต่อยอดผลิตภัณฑ์ผ่านความร่วมมือกับสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด ภาคการศึกษา และภาคเอกชน จากการศึกษาองค์ความรู้ตามวัตถุประสงค์และผลสัมฤทธิ์ของการวิจัย คือ 1) เข้าใจและเข้าถึงวัฒนธรรมดั้งเดิมในด้านผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น กระแสของศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัยที่เชื่อมโยงกับวิถีชีวิตและชุมชนในจังหวัดราชบุรี เฉพาะเจาะจงที่ผ้าตีนจกกลุ่มชาติพันธุ์ไทยวน ตำบลคูบัว 2)  แลกเปลี่ยนเรียนรู้ข้อมูลต่างๆ ทั้งด้านแนวความคิดและกระบวนการผลิตดึงจุดเด่นของวัฒนธรรมการทอผ้าตีนจก รวมถึงความเป็นไปได้ในการทดลองทอจกสร้างสรรค์ผลงานในมิติใหม่ สิ่งที่สังเคราะห์ได้จากความต้องการคือ ความแปลกใหม่ และรูปแบบของการใช้สอยที่แตกต่าง แต่ยังคงความเป็นผ้าจกไท-ยวน คูบัว จังหวัดราชบุรีได้เป็นอย่างดี นำกรอบความคิดจากชุมชน จากรากวัฒนธรรมการทอผ้าต่อยอดสู่การออกแบบ 3) ได้ผลิตภัณฑ์ “เก้าอี้” จากผืนผ้าทอตีนจกร่วมสมัย แรงบันดาลใจจากครอบครัว “ผู้หญิงนุ่งซิ่น” ตัวแทนของผู้เป็นแม่ และ “ผู้ชายคาดเป๋า” ตัวแทนของผู้เป็นพ่อ ผสมผสานกับ การใช้โครงสร้างของเก้าอี้เป็นเหล็กแบบเรียบง่าย มีพนักพิง และที่วางแขน แทนค่าความแข็งของเหล็กด้วยเบาะรองนั่งที่หุ้มจากผ้าทอจกสีสันและลวดลายทอยังคงไว้ซึ่งรูปแบบจกไทยวนจากภูมิปัญญาเดิม เพิ่มเติมคุณค่าในมิติใหม่ และ 4) สร้างเรื่องราวและองค์ความรู้ใหม่ สร้างภาพลักษณ์และภาพจำในมิติใหม่ให้กับความเป็นผ้าตีนจกที่มีความร่วมสมัย เจาะกลุ่มผู้บริโภคที่แตกต่างไปจากเดิม เกิดการเรียนรู้ร่วมกันกับชุมชนและนำไปสู่การทดลองพัฒนาผลิตภัณฑ์ต้นแบบเพื่อราชบุรีเศรษฐกิจสร้างสรรค์อย่างยั่งยืน

จากการศึกษาองค์ความรู้ของทุนวัฒนธรรมในด้านผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น กระแสของศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัยที่เชื่อมโยงกับวิถีชีวิตและชุมชนในจังหวัดราชบุรี เฉพาะเจาะจงที่ผ้าตีนจกกลุ่มชาติพันธุ์ไทยวน ตำบลคูบัว  วิเคราะห์  และการแลกเปลี่ยนข้อมูลต่างๆ ทั้งด้านแนวความคิดและกระบวนการผลิต รวมถึงความเป็นไปได้ในการทดลองทอจกสร้างสรรค์ผลงานในมิติใหม่     สิ่งที่สังเคราะห์ได้จากความต้องการคือ ความแปลกใหม่ และรูปแบบของการใช้สอยที่แตกต่าง แต่ยังคงความเป็นผ้าจกไทยวน       คูบัว จังหวัดราชบุรีได้เป็นอย่างดี นำกรอบความคิดจากชุมชน จากรากวัฒนธรรมการทอผ้าต่อยอดสู่การออกแบบ เป็นผลิตภัณฑ์ “เก้าอี้” จากผืนผ้าทอตีนจกร่วมสมัย แรงบันดาลใจจากครอบครัว “ผู้หญิงนุ่งซิ่น” ตัวแทนของผู้เป็นแม่ และ “ผู้ชายคาดเป๋า” ตัวแทนของผู้เป็นพ่อ ผสมผสานกับ การใช้โครงสร้างของเก้าอี้เป็นเหล็กแบบเรียบง่าย มีพนักพิง และที่วางแขน แทนค่าความแข็งของเหล็กด้วยเบาะรองนั่งที่หุ้มจากผ้าทอจกสีสันและลวดลายทอยังคงไว้ซึ่งรูปแบบจกไทยวนจากภูมิปัญญาเดิม เพิ่มเติมคุณค่าในมิติใหม่ สร้างเรื่องราวและองค์ความรู้ที่เข้าถึงได้ สร้างภาพลักษณ์และภาพจำในมิติใหม่ให้กับความเป็นผ้าตีนจกที่มีความร่วมสมัย เจาะกลุ่มผู้บริโภคที่แตกต่างไปจากเดิม เกิดการเรียนรู้และนำไปสู่การทดลองพัฒนาผลิตภัณฑ์ต้นแบบเพื่อราชบุรีเศรษฐกิจสร้างสรรค์อย่างยั่งยืน