การออกแบบของที่ระลึกจากแนวคิดอาคารเก่าชุมชนตรอกบ้านจีน จังหวัดตาก

บทคัดย่อ

การออกแบบของที่ระลึกแนวคิดจากอาคารเก่าชุมชนตรอกบ้านจีน จังหวัดตาก มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมา รวมไปถึงศิลปะต่าง ๆ และวัฒนธรรมท้องถิ่น 2) เพื่อออกแบบของที่ระลึกจากแนวคิดจากอาคารเก่าชุมชนตรอกบ้านจีน จังหวัดตาก ได้ดำเนินการวิจัยโดยทำการศึกษารวบรวมข้อมูลภาคเอกสาร และสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของชุมชนตรอกบ้านจีน จังหวัดตาก แล้วนำข้อมูลที่ได้มากำหนดแนวทางในการออกแบบของที่ระลึกจากแนวคิดจากอาคารเก่าชุมชนตรอกบ้านจีน

ผลการวิจัยพบว่า 1) เอกลักษณ์เฉพาะตัวของบ้านแต่ละหลังทำให้เป็นจุดท่องเที่ยวที่น่าสนใจและเป็นที่ประทับใจสำหรับผู้ที่สนใจด้านประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของชุมชนนี้ ผู้วิจัยเลือกบ้านในชุมชนตรอกบ้านจีนที่มีนักท่องเที่ยวมาถ่ายรูปมากที่สุด 4 อันดับ ดังนี้  1.1) บ้านโสภโณดร (ใต้) เป็นเรือนไม้ทรงไทยขนาดใหญ่ ประกอบด้วยเรือนหลายหลัง ได้แก่ เรือนนอนแฝดมีทางเดินผ่านกลางทั้งสองเรือน เรือนครัวและเรือนทาส สร้างด้วยไม้สักและยึดองค์ประกอบต่าง ๆ เข้าด้วยกันตามเทคนิคโบราณ คือ ใช้เดือยสลัก หลังคาทรงจั่วสูง มุงกระเบื้องดินเผา หน้าจั่วและปั้นลมเป็นไม้แกะสลักทั้งหลัง มีซุ้มประตูโค้งใช้เป็นทางขึ้นลงไปยังท่าน้ำ ลักษณะการวางผังเรือนขนานตามแนวแกนถนนซอยตรอกบ้านจีนและแม่น้ำปิง 1.2) บ้านตระกูลอยู่สวัสดิ์ ประกอบด้วย เรือนใหญ่และเรือนครัว ที่มีชานเชื่อมเรือนทั้งสองไว้ด้วยกัน เรือนทั้งหมดสร้างด้วยไม้สัก และยึดองค์ประกอบต่าง ๆ เข้าด้วยตามเทคนิคโบราณ ใช้เดือยสลัก หลังคาทรงจั่วสูง มุงกระเบื้องดินเผา ประดับลวดลายฉลุไม้ตกแต่งแบบตะวันตก ตั้งแต่เครื่องยอดจั่ว หน้าจั่ว ปั้นลม ช่องลมระบายอากาศ และชายคา รวมทั้งมีข้อสันนิษฐานว่าผนังที่เอียงโค้งใต้ชายคามีลักษณะร่วมบางอย่างคล้ายคลึงสถาปัตยกรรมสมัยอาณานิคมของอังกฤษในประเทศพม่า 1.3) บ้านตระกูลวงศ์เสรี เป็นเรือนไทยชั้นเดียวยกใต้ถุน ตัวเรือนใหญ่วางขนานตรอก ด้านหน้าเรือนเป็นส่วนค้าขายพบปะผู้คน ประตูจึงเป็นแบบบานเฟี้ยมสามารถเปิดด้านหน้าได้ตลอดในช่วงเวลาค้าขาย ส่วนภายในเรือนจะเป็นที่อยู่อาศัยของสมาชิกในครอบครัว ด้านหลังเป็นยุ้งข้าวขนาดใหญ่และห้องน้ำซึ่งเป็นเรือนหลังแรก ๆ ที่มีห้องน้ำ และ1.4) บ้านตระกูลสุวรรณเพ็ญเป็นเรือนแถวค้าขายชั้นเดียว ยกใต้ถุนหลังคาทรงจั่วสูง มุงกระเบื้องดินเผา องค์ประกอบของอาคารส่วนต่าง ๆ เป็นไม้สัก ตั้งแต่ฐานราก เสาคาน พื้นผนัง ประตู หน้าต่าง และยึดองค์ประกอบต่าง ๆ เข้าด้วยกันตามเทคนิคโบราณ คือ ใช้เดือยสลัก ลักษณะการใช้งานด้านหน้าถนนตรอกเรือนจีนเป็นส่วนค้าขาย พบปะผู้คน จึงมีประตูเป็นบานเฟี้ยมแบบลูกฟัก สามารถเปิดได้ตลอดแนวเพื่อทำการค้าขายและปิดในเวลากลางคืน มีชานไว้วางของขาย พื้นส่วนใหญ่จะยกระดับจากชาน เจ้าของเรือนสามารถนั่งเล่นนอนเล่นได้ ผู้วิจัยนำข้อมูลที่ได้จากการศึกษามาจัดทำหุ่นจำลองเรือนทั้ง 5 หลัง ในอัตราส่วน 1:125 ให้มีรายละเอียดใกล้เคียงกับของจริง 2) จากการวิเคราะห์พฤติกรรมผู้บริโภค จึงได้ออกแบบตราสัญลักษณ์ของชุมชนตรอกบ้านจีน 1 รูปแบบ  แผ่นพับให้ความรู้เกี่ยวกับบ้านทั้ง 4 หลัง โมเดลของที่ระลึก จำนวน 4 ชิ้นงาน

ผลการวิจัยพบว่า 1) เอกลักษณ์เฉพาะตัว รวมไปถึงศิลปะต่างๆ ของบ้านแต่ละหลัง จัดทำต้นแบบโมเดลผลิตภัณฑ์ของที่ระลึก ดังนี้  บ้านโสภโณดร ท่าเรือบ้านจีนทองอยู่ บ้านตระกูลอยู่สวัสดิ์ บ้านตระกูลวงศ์เสรี และบ้านตระกูลสุวรรณเพ็ญ 2) จากการวิเคราะห์พฤติกรรมผู้บริโภค จึงได้ออกแบบตราสัญลักษณ์ของชุมชนตรอกบ้านจีน 1 รูปแบบ, แผ่นพับให้ความรู้เกี่ยวกับบ้านทั้ง 5 หลัง, โมเดลของที่ระลึก จำนวน 5 ชิ้นงาน