การเปลี่ยนผ่านการสื่อสารอาหารในสื่อ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความเรื่อง “การเปลี่ยนผ่านการสื่อสารอาหารในสื่อ” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาของการสื่อสารเกี่ยวกับอาหารในประเทศไทย ในช่วงตั้งแต่ยุคประวัติศาสตร์จนถึงปัจจุบัน ตลอดจนตัวอย่างงานวิจัยที่ศึกษาเรื่องดังกล่าว โดยบทความนี้จะแบ่งการนำเสนอ การสื่อสารอาหารออกเป็น 4 ยุค ได้แก่ 1) อาหารในยุคก่อนประวัติศาสตร์ถึงต้นรัตนโกสินทร์ โดยพบว่ายุคนี้เป็นการสื่อสารโดยการบอกกันปากต่อปาก รวมทั้งรูปแบบผ่านนิราศ กาพย์ โคลง กลอน เสภา 2) ยุคการสื่อสารอาหารผ่านความเป็นชาติ เกิดจากผลพวงความต้องการสร้างความเป็นอารยะให้เทียบเท่ากับชาติตะวันตก การสื่อสารเริ่มถูกปรับเปลี่ยนจากปากต่อปากเป็นการบันทึกผ่านตำราอาหาร 3) ยุคการเปลี่ยนแปลงการปกครองสู่การเปลี่ยนแปลงการสื่อสารอาหาร การสื่อสารผ่านตำราและพัฒนาเข้าสู่การสื่อสารมวลชน และ 4) การเปลี่ยนแปลงการสื่อสารอาหารจากยุค Analog สู่ยุค Digital ซึ่งเป็นการปรับเปลี่ยนบทบาทการสื่อสารอาหารที่ผู้รับสารพลิกบทบาทกลายมาเป็นผู้ส่งสาร โดยอาศัยเทคโนโลยีที่ทุกคนสามารถผลิตเนื้อหาเกี่ยวกับอาหารได้ด้วยตนเอง และสุดท้ายคือบทสรุปของการสื่อสารอาหารตลอดจนช่องว่างการศึกษาวิจัยในอนาคต
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์บทความ
References
กาญจนา แก้วเทพ และ นิคม ชัยขุนพล.(2555).คู่มือสื่อใหม่ศึกษา. ภาพพิมพ์.
เกรียงไกร วัฒนาสวัสดิ์.(2553).คำศัพท์ประกอบอาหาร: ภาพสะท้อนมรดกวัฒนธรรมการกินของชาวเวียดนาม. ปาก-ท้อง และของกิน: จริยธรรมและการเมืองเรื่องอาหารการกิน.การประชุมประจำปีทางมานุษยวิทยาครั้งที่ 9 (น 100-140). ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
ขจิตขวัญ กิจวิสาละ.(2559). การสื่อสารความหมายของอาหารไทยในร้านอาหารไทยชั้นนำ.วารสารศาสตร์, 9(3), 45-115.
ชลนรี กล่อมใจ และสมสุข หินวิมาน.(2560). การสื่อสารความหมายและรสนิยมการบริโภคซูชิในสังคมไทย.วารสารนิเทศศาสตร์และนวัตกรรม นิด้า, 4(1), 65-76.
ชาติชาย มุกสง.(2565).ปฏิวัติที่ปลายลิ้น ปรับรสแต่งชาติ อาหารการกินในสังคมไทย หลัง 2475. มติชน.
ณัชชา อาจารยุตต์. (2559). การสื่อสารกับการสร้างความหมายรสนิยมการบริโภคชาข้ามชาติในสังคมไทย.(วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต) สาขาวิชาสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ณัฐกานต์ หวานแก้ว.(2556).การสื่อสารกับรสนิยมการเสพความเป็นโลกและความเป็นท้องถิ่นผ่านวัฒนธรรมบริโภคกาแฟ.(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
โดม ไกรปกรณ์. (2013). วัฒนธรรมและการเมืองว่าด้วยอาหารการกินของคนในดินแดนไทยตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์-ต้นรัตนโกสินทร์: ข้อสังเกตบางประการ. Panyapiwat Journal, 2(2), 66–78.
โดม ไกรปกรณ์. (2013). วิถีชีวิตและความมั่นคงทางอาหาร. Panyapiwat Journal, 2(1), 145–149.
ไทม์ไลน์นิตยสารไทย. (มปป). ความเปลี่ยนแปลงของนิตยสารไทยจากอดีตจนถึงปัจจุบัน.https://workpointtoday.com/thai-magazine-timeline
ธนภัทร พิริย์โยธินกุล.(2564).อาหารกับผู้หญิงในวรรณดดีไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น. วารสารมนุษยศาสตร์วิชาการ, 25(1), 382-406.
นันทกา สุธรรมประเสริฐ (2559). การสื่อสารและรสนิยมเรื่องอาหารของนักชิมไทย.(วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต). สาขาวิชานิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปาณัสม์ ดิษฐพันธุ์ (2558).การนำเสนออัตลักษณ์อาหารไทยและการสร้างความจริงแท้ของอาหารไทยในต่างแดน กรณีศึกษา : ร้าน Pepper Tree Thai ณ เมืองพอร์ทแลนด์ รัฐโอเรกอน ประเทศสหรัฐอเมริกา.(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). ภาควิชามานุษยวิทยา คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พจมาลย์ พุดมี.(2558).ชนชั้นกลางกับการสื่อสารรสนิยมในการบริโภคส้มตำ.(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต).มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ไพลิน กิตติชัยเสรี.(2557).มหาอำนาจอาหาร.วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 40(2), 19-37.
มาโนชญ์ มูลทรัพย์. (2555). การเปลี่ยนแปลงด้านการศ฿กษาของสตรีไทยในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ.2411-2453).(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ยศ สันตสมบัติ.(2540).มนุษย์กับวัฒนธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 2).สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
รัชนก สมศักดิ์.(2561).การสื่อสารอัตลักษณ์อาหารไทยผ่านรายการโทรทัศน์. วารสารศาสตร์, 10(3), 97-152.
สุนทรีย์ อาสะไวย์. (2565, 10 กุมภาพันธ์). อาหารชาววังไม่ได้เน้นรสหวาน! อาหารชาววังที่แท้เป็นอย่างไร?. https://www.silpa-mag.com/culture/article_71328
เสาวณี จันทะพงษ์ และ นิธิสาร พงศ์ปิยะไพบูลย์.(2017). 20 ปีวิกฤตเศรษฐกิจ 2540: บทเรียนสู่เส้นทางเศรษฐกิจที่สมดุลและยั่งยืน. Focus and Quick. 115, 1-14.
อนุสรณ์ อำพันธ์ศรี.(2553).กินอยู่อย่างคนก่อนประวัติศาสตร์บนพื้นที่สูง: การตีความหลักฐานทางโบราณคดีเกี่ยวกับกระบวนการเข้าถึงทรัพยากรอาหารของกลุ่มคนล่าสัตว์-เก็บอาหารในสมัยก่อนประวัติศาสตร์. ใน ปาก-ท้อง และของกิน: จริยธรรมและการเมืองเรื่องอาหารการกิน.การประชุมประจำปีทางมานุษยวิทยาครั้งที่ 9 (น 100-140). ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
อภิลักษณ์ เกษมผลกูล.(2560).เมื่อ“ตำรากับข้าวชาววัง”ออกสู่โลกกว้าง : กำเนิดและพัฒนาการของ “ตำรากับข้าวชาววัง” ในสมัยรัชการที่ 5 จนถึงการตั้งโรงเรียนสตรี.วรรณวิทัศน์. 353-385
อริสา สาขากร(2561).การสื่อความหมายและการสร้างอัตลักษณ์ร้านคาเฟ่ขนมไทยในเขตกรุงเทพมหาน. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). สาขาวิชาการบริหารงานวัฒนธรรม วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อังฌุพร ตันติกระกูล (2558). รูปแบบการสื่อสารของผู้บริโภคอาหารเพื่อสุขภาพที่มีชื่อเสียงทางอินสตาแกรม. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). สาขานิเทศศาสตร์และนวัตกรรม คณะนิเทศศาสตร์และนวัตกรรมการจัดการ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
เอื้องอริณ สายจันทร์. (2554).บทบาทรายการอาหารทางโทรทัศน์ในการสืบทอดวัฒนธรรมอาหาร.(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). สาขาสื่อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
https://www.tnnthailand.com/news/trueinside/111131
The Standard. (27 สิงหาคม 2562). ย้อนรอย “เชลล์ชวนชิม” อทิธิพลความอร่อยของ ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิ์วัตน์.https://thestandard.co/shell-chuan-chim