Transformation of food communication on the media
Main Article Content
Abstract
This article explores the historical context of communication about Thai cuisine. The literature on gastronomy communication is examined to comprehend food communication shift. The study is divided into four periods of food communication history: 1) Rattanakosin era - the first part of prehistory: the study revealed that communication during this period was predominantly by word-of-mouth, including communication via Siamese poetical media such as Nirat poetry, Kap, Klong, klon, and Sepha Performance; 2) The era of food and nationalism when communication shifted from word-of-mouth to the creation of cookbooks to demonstrate modernity to the Western world; 3) the Siamese Revolution, which transformed food communication through cookbooks into a form of mass communication, and 4) the transition from analog to digital food communication, which switched the role of the communication receiver to that of the sender because technology allowed people to create their food content. As a result, this study summarised the history of Thai gastronomy communication and a gap in Thai academic research surrounding food communication that may be explored in the future.
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์บทความ
References
กาญจนา แก้วเทพ และ นิคม ชัยขุนพล.(2555).คู่มือสื่อใหม่ศึกษา. ภาพพิมพ์.
เกรียงไกร วัฒนาสวัสดิ์.(2553).คำศัพท์ประกอบอาหาร: ภาพสะท้อนมรดกวัฒนธรรมการกินของชาวเวียดนาม. ปาก-ท้อง และของกิน: จริยธรรมและการเมืองเรื่องอาหารการกิน.การประชุมประจำปีทางมานุษยวิทยาครั้งที่ 9 (น 100-140). ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
ขจิตขวัญ กิจวิสาละ.(2559). การสื่อสารความหมายของอาหารไทยในร้านอาหารไทยชั้นนำ.วารสารศาสตร์, 9(3), 45-115.
ชลนรี กล่อมใจ และสมสุข หินวิมาน.(2560). การสื่อสารความหมายและรสนิยมการบริโภคซูชิในสังคมไทย.วารสารนิเทศศาสตร์และนวัตกรรม นิด้า, 4(1), 65-76.
ชาติชาย มุกสง.(2565).ปฏิวัติที่ปลายลิ้น ปรับรสแต่งชาติ อาหารการกินในสังคมไทย หลัง 2475. มติชน.
ณัชชา อาจารยุตต์. (2559). การสื่อสารกับการสร้างความหมายรสนิยมการบริโภคชาข้ามชาติในสังคมไทย.(วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต) สาขาวิชาสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ณัฐกานต์ หวานแก้ว.(2556).การสื่อสารกับรสนิยมการเสพความเป็นโลกและความเป็นท้องถิ่นผ่านวัฒนธรรมบริโภคกาแฟ.(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
โดม ไกรปกรณ์. (2013). วัฒนธรรมและการเมืองว่าด้วยอาหารการกินของคนในดินแดนไทยตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์-ต้นรัตนโกสินทร์: ข้อสังเกตบางประการ. Panyapiwat Journal, 2(2), 66–78.
โดม ไกรปกรณ์. (2013). วิถีชีวิตและความมั่นคงทางอาหาร. Panyapiwat Journal, 2(1), 145–149.
ไทม์ไลน์นิตยสารไทย. (มปป). ความเปลี่ยนแปลงของนิตยสารไทยจากอดีตจนถึงปัจจุบัน.https://workpointtoday.com/thai-magazine-timeline
ธนภัทร พิริย์โยธินกุล.(2564).อาหารกับผู้หญิงในวรรณดดีไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น. วารสารมนุษยศาสตร์วิชาการ, 25(1), 382-406.
นันทกา สุธรรมประเสริฐ (2559). การสื่อสารและรสนิยมเรื่องอาหารของนักชิมไทย.(วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต). สาขาวิชานิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปาณัสม์ ดิษฐพันธุ์ (2558).การนำเสนออัตลักษณ์อาหารไทยและการสร้างความจริงแท้ของอาหารไทยในต่างแดน กรณีศึกษา : ร้าน Pepper Tree Thai ณ เมืองพอร์ทแลนด์ รัฐโอเรกอน ประเทศสหรัฐอเมริกา.(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). ภาควิชามานุษยวิทยา คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พจมาลย์ พุดมี.(2558).ชนชั้นกลางกับการสื่อสารรสนิยมในการบริโภคส้มตำ.(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต).มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ไพลิน กิตติชัยเสรี.(2557).มหาอำนาจอาหาร.วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 40(2), 19-37.
มาโนชญ์ มูลทรัพย์. (2555). การเปลี่ยนแปลงด้านการศ฿กษาของสตรีไทยในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ.2411-2453).(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ยศ สันตสมบัติ.(2540).มนุษย์กับวัฒนธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 2).สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
รัชนก สมศักดิ์.(2561).การสื่อสารอัตลักษณ์อาหารไทยผ่านรายการโทรทัศน์. วารสารศาสตร์, 10(3), 97-152.
สุนทรีย์ อาสะไวย์. (2565, 10 กุมภาพันธ์). อาหารชาววังไม่ได้เน้นรสหวาน! อาหารชาววังที่แท้เป็นอย่างไร?. https://www.silpa-mag.com/culture/article_71328
เสาวณี จันทะพงษ์ และ นิธิสาร พงศ์ปิยะไพบูลย์.(2017). 20 ปีวิกฤตเศรษฐกิจ 2540: บทเรียนสู่เส้นทางเศรษฐกิจที่สมดุลและยั่งยืน. Focus and Quick. 115, 1-14.
อนุสรณ์ อำพันธ์ศรี.(2553).กินอยู่อย่างคนก่อนประวัติศาสตร์บนพื้นที่สูง: การตีความหลักฐานทางโบราณคดีเกี่ยวกับกระบวนการเข้าถึงทรัพยากรอาหารของกลุ่มคนล่าสัตว์-เก็บอาหารในสมัยก่อนประวัติศาสตร์. ใน ปาก-ท้อง และของกิน: จริยธรรมและการเมืองเรื่องอาหารการกิน.การประชุมประจำปีทางมานุษยวิทยาครั้งที่ 9 (น 100-140). ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
อภิลักษณ์ เกษมผลกูล.(2560).เมื่อ“ตำรากับข้าวชาววัง”ออกสู่โลกกว้าง : กำเนิดและพัฒนาการของ “ตำรากับข้าวชาววัง” ในสมัยรัชการที่ 5 จนถึงการตั้งโรงเรียนสตรี.วรรณวิทัศน์. 353-385
อริสา สาขากร(2561).การสื่อความหมายและการสร้างอัตลักษณ์ร้านคาเฟ่ขนมไทยในเขตกรุงเทพมหาน. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). สาขาวิชาการบริหารงานวัฒนธรรม วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อังฌุพร ตันติกระกูล (2558). รูปแบบการสื่อสารของผู้บริโภคอาหารเพื่อสุขภาพที่มีชื่อเสียงทางอินสตาแกรม. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). สาขานิเทศศาสตร์และนวัตกรรม คณะนิเทศศาสตร์และนวัตกรรมการจัดการ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
เอื้องอริณ สายจันทร์. (2554).บทบาทรายการอาหารทางโทรทัศน์ในการสืบทอดวัฒนธรรมอาหาร.(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). สาขาสื่อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
https://www.tnnthailand.com/news/trueinside/111131
The Standard. (27 สิงหาคม 2562). ย้อนรอย “เชลล์ชวนชิม” อทิธิพลความอร่อยของ ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิ์วัตน์.https://thestandard.co/shell-chuan-chim