การศึกษาการสอบสวนฟ้องร้องคดีอาญาที่เป็นเอกภาพ

บทคัดย่อ

ปัญหาการสอบสวนฟ้องร้องคดีอาญาในประเทศไทยเกิดขึ้นมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน จนกระทั่งมีปรากฎในส่วนของบทบัญญัติการปฏิรูปในกฎหมายสูงสุดของประเทศไทยคือ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พถุทธศักราช 2560 มาตรา 258 ง เป้าหมายเพื่อแก้ปัญหาการสอบสวนฟ้องร้องให้เกิดความมีเอกภาพ และประสิทธิภาพในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาตามหลักนิติธรรม อันเป็นการรักษาไว้ซึ่งสิทธิเสรีภาพของบุคคล สิทธิมนุษยชน และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ที่สำคัญยิ่ง งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ ข้อที่ 1.ศึกษาวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคของความเป็นเอกภาพของหน่วยต่างๆ ในกระบวนการการสอบสวนฟ้องร้องคดีอาญาในประเทศไทย  ข้อที่ 2.ศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบความเป็นเอกภาพของหน่วยต่างๆ ในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาของประเทศสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมณี สาธารณรัฐฝรั่งเศส และญี่ปุ่น เปรียบเทียบกับของประเทศไทย

          จากการศึกษาพบว่าการสอบสวนฟ้องร้องคดีอาญาในประเทศไทย ในทางปฏิบัติจะทำงานแยกกันระหว่างการสอบสวน กับ การฟ้องร้อง กล่าวคือ ผู้ที่รับเรื่องร้องทุกข์หรือกล่าวโทษ จะทำการสืบสวนสอบสวน เมื่อเห็นความพยานหลักฐานพอสมควรแล้วก็มีความเห็นในทางรูปคดีว่าเห็นควรฟ้องคดีหรือไม่ ไปยังพนักงานอัยการพิจารณาอีกขั้นหนึ่งว่าจะต้องนำคดีฟ้องร้องขึ้นสู่การพิจารณาในชั้นศาลหรือไม่ จุดนี้จะเห็นว่า “ผู้ฟ้องคดีมิได้ลงไปรับรู้รับทราบข้อมูลในขั้นตอนของการสอบสวนใดๆ เลย แต่พิจารณาจากสำนวนการสอบสวนที่ทำเสร็จแล้วส่งมาเป็นหลัก” ปัญหาจึงเกิดขึ้นจากการทำงานแยกส่วนนี้ โดยเฉพาะคดีสำคัญ คดีที่มีอัตราโทษประหารชีวิต หรือจำคุกตลอดชีวิต กล่าวคือ ขาดการทำงานร่วมกันของงานสอบสวนฟ้องร้อง ทำให้เกิดความผิดพลาด ความบกพร่อง และกระทบต่อสิทธิและเสรีภาพของประชาชน เป็นเหตุการณ์ที่ปรากฏมาอย่างต่อเนื่อง ผลการศึกษาตัวอย่างการสอบสวนฟ้องร้องในประเทศตัวอย่างที่ทำการศึกษา ได้แก่ สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี สาธารณรัฐฝรั่งเศส และญี่ปุ่น พบว่า การสอบสวนฟ้องร้องของทุกประเทศเป็นอำนาจเดียวกัน ทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ งานวิจัยจึงมีข้อเสนอแนะว่า ให้ปรับแก้กฎหมายและทางปฏิบัติ ให้การสอบสวนฟ้องร้องเป็นเอกภาพเดียวกัน โดยให้พนักงานอัยการ รับผิดชอบสำนวนการสอบสวนคดีอาญาทุกคดี และทำการสอบสวนคดีอาญาด้วย โดยเฉพาะคดีสำคัญ ทั้งนี้ อาจผ่อนปรนงานให้พนักงานสอบสวนสามารถทำการสอบสวนคดีอาญาบางประเภทแทนได้ในบางลักษณะคดี เช่น คดีอาญาที่มีความผิดเล็กน้อย เป็นต้น