เหตุยกเว้นโทษในคดีอาญา: กรณีใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ ของพระภิกษุในพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

          ในปัจจุบันพระภิกษุใช้สื่อเทคโนโลยีเป็นไปตามยุคสมัยที่เจริญขึ้น เพื่อปรับตัวให้เข้ายุคคลดิจิทัลเต็มรูปแบบในอนาคตซึ่งมีทั้งด้านบวกและด้านลบในตัวเอง สิ่งสำคัญการใช้สื่อเทคโนโลยีสาระสนเทศ พระภิกษุต้องระมัดระวังเพราะมีผลในความรับผิดแบบฆราวาสด้วย ในเหตุยกเว้นโทษนี้เอง เมื่อพระภิกษุไปละเมิดผู้อื่น และเข้าองค์ประกอบความผิดทางอาญา ตามประมวลกฎหมายอาญา ฐานดูหมิ่นตามมาตรา 393 และหมิ่นประมาทตามมาตรา 326 แล้วนั้น ความรับผิดแม้ว่าเป็นพระภิกษุต้องได้รับโทษในทางอาญาเช่นเดียวกันกับประชาชนทั่วไป พระภิกษุในพระพุทธศาสนาต้องให้ความสำคัญกับการใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศให้มาก เพื่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนาและป้องกันบุคคลากรสำคัญของศาสนาในการที่ไม่สำรวมระวังทำให้ศาสนา มัวหมองและต้องตกเป็นจำเลยของสังคม

          ส่วนเรื่องเหตุยกเว้นโทษตามพระวินัยมีเหตุ 4 อย่าง ที่ผู้กระทำผิดไม่ต้องรับโทษทางพระวินัยพอสรุปได้ดังนี้  

1. 1. ภิกษุเป็นบ้าจนไม่มีสติสัมปชัญญะหรือเป็นบ้าเพราะดีกำเริบ


2. 2. ภิกษุผู้เพ้อถึงไม่รู้สึกตัว หรือเป็นบ้าเพราะสัญญาวิปลาส


3. 3. ภิกษุผู้กระสับกระส่ายเพราะเวทนากล้า ถึงไม่มีสติ หรือเป็นบ้าเพราะจิตฟุ้งซ่าน


4. 4. ภิกษุผู้ก่อให้ทรงบัญญัติสิกขาบท ที่เรียกว่าต้นบัญญัติ

          พระวินัย ไม่ได้รับรองสิทธิหรืออำนาจอันชอบธรรมเหมือนในเหตุยกเว้นโทษในคดีอาญา ฉะนั้นพระภิกษุจะอ้างว่าทำเพื่อป้องกันสิทธิของตนหรือทำเพราะความจำเป็นไม่ได้ เพราะหลักของพระพุทธศาสนาสอนให้ละให้ปล่อยวาง ไม่ให้ยึดมั่นถือมั่นในสิ่งทั้งปวงว่านั่นเป็นเรา หรือทำเพราะความจำเป็นเพื่อให้พ้นอาบัติไม่ได้ (ปลื้ม โชติษฐยางกูร, 2559) กรณีใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศก็เช่นกันเมื่อไปละเมิดสิทธิของผู้อื่น ในทางอาญาจะอ้างเหตุเพราะไม่รู้กฎหมายไม่ได้เช่นกัน