การไล่เบี้ยจากเจ้าหน้าที่ซึ่งกระทำให้เกิดความผิดพลาดตามกฎหมายว่าด้วยการชดใช้ค่าทดแทนในคดีอาญาของประเทศญี่ปุ่น

บทคัดย่อ

          ประเทศญี่ปุ่นได้ให้ความสำคัญในเรื่องของการคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องหาหรือจำเลยในคดีอาญาซึ่งถูกละเมิดสิทธิมนุษยชน โดยให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยมีสิทธิได้รับค่าทดแทนหากถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนซึ่งเกิดจากความผิดพลาดของกระบวนการยุติธรรมหรือเกิดจากการกระทำของเจ้าหน้าที่รัฐ โดยเหตุผลที่ได้มีการบัญญัติรับรองสิทธิของผู้ต้องหาหรือจำเลยขึ้นมาก็เพราะเพื่อให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยซึ่งถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนโดยที่ตนเองไม่ได้กระทำความผิดให้มีสิทธิได้รับค่าทดแทนตามกฎหมาย โดยประเทศญี่ปุ่นได้มีการบัญญัติกฎหมายเฉพาะขึ้นมาเพื่อเป็นหลักเกณฑ์ในการจ่ายค่าทดแทนให้แก่จำเลยผู้บริสุทธิ์และยังได้กำหนดให้หน่วยงานของรัฐเมื่อได้จ่ายค่าทดแทนตามกฎหมายว่าด้วยการจ่ายค่าทดแทนไปแล้วให้มีสิทธิไล่เบี้ยจากเจ้าหน้าที่รัฐผู้กระทำให้เกิดความผิดพลาดได้ ซึ่งแตกต่างจากราชอาณาจักรไทยที่ไม่ได้มีกฎหมายเฉพาะที่บัญญัติให้สิทธิกองทุนยุติธรรมเมื่อได้ใช้จ่ายให้แก่ผู้ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนซึ่งเป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่พระราชบัญญัติกองทุนยุติธรรม พ.ศ. 2558 กำหนดไว้ไปแล้วให้มีสิทธิไล่เบี้ยจากเจ้าหน้าที่รัฐที่กระทำความผิดในกระบวนการยุติธรรมได้ และแม้ว่าจะมีพระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539 ได้บัญญัติให้หน่วยงานรัฐมีสิทธิไล่เบี้ยจากเจ้าหน้าที่รัฐได้หากได้กระทำละเมิดโดยเกิดจากการจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง แต่กรณีของกองทุนยุติธรรมไม่สามารถนำพระราชบัญญัติดังกล่าวมาใช้บังคับได้ เนื่องจากพระราชบัญญัติดังกล่าวเป็นการชดใช้ค่าเสียหายหรือค่าสินไหมทดแทนหากเข้าหลักเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนดหน่วยงานรัฐก็มีสิทธิไล่เบี้ยได้ แต่กองทุนยุติธรรมเป็นเพียงกองทุนที่ดูแลช่วยเหลือเหยื่อตามพระราชบัญญัติกองทุนยุติธรรม พ.ศ. 2558 ดังนั้นการศึกษากฎหมายในเรื่องนี้อาจเป็นแนวทางเพื่อนำมาพิจารณาปรับปรุงพระราชบัญญัติกองทุนยุติธรรม พ.ศ. 2558 เพื่อให้เป็นบทบัญญัติเฉพาะในกรณีที่กองทุนยุติธรรมได้ใช้จ่ายให้แก่ผู้ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนไปแล้วให้มีสิทธิไล่เบี้ยจากเจ้าหน้าที่รัฐได้