การวิเคราะห์ข้อตกลงต่อท้ายสัญญาจำนอง และการเสนอข้อตกลงให้แตกต่างจากที่กฎหมายกำหนด

บทคัดย่อ

          เนื้อความในข้อตกลงต่อท้ายสัญญาจำนองโดยเฉพาะกรณีที่ผู้รับจำนองเป็นธนาคาร มีข้อตกลงบางประการที่ผิดแผกแตกต่างไปจากที่กฎหมายกำหนด  ทั้งข้อตกลงดังกล่าวเป็นการกำหนดสิทธิของผู้รับจำนองไว้เหนือกว่าผู้จำนอง ไม่ว่าจะเป็นโฉนดผู้รับจำนองเป็นผู้เก็บรักษา ห้ามนำหลักประกันไปจำนองซ้อน ผู้จำนองจะไม่โอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์ที่จำนองให้แก่บุคคลอื่น หรือข้อตกลงในการจัดลำดับสิทธิของผู้รับจำนอง ถือเป็นข้อความในข้อตกลงที่อาจขัดต่อกฎหมายตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 150 และ 151 อีกทั้งหากพิจารณาโดยนำหลักเกณฑ์ตามพระราชบัญญัติข้อสัญญาไม่เป็นธรรม พ.ศ. 2540 มาตรา 10 ในประเด็นเรื่องอำนาจต่อรอง ฐานะทางเศรษฐกิจ มาประกอบการพิจารณา เป็นการวิเคราะห์ให้เห็นถึงความเป็นธรรมของข้อตกลงต่อท้ายสัญญาตามปัญหาดังกล่าว

          จากการศึกษาพบว่า ข้อตกลงที่กำหนดโฉนดให้ผู้รับจำนองเป็นผู้เก็บรักษา ห้ามนำหลักประกันไปจำนองซ้อน ห้ามโอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์ที่จำนองแก่บุคคลอื่น ถือว่าเป็นข้อตกลงที่ไม่มีผลตามกฎหมายคือใช้บังคับไม่ได้ ส่วนข้อตกลงที่ขัดกับมาตรา 733 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ พบว่าศาลใช้ดุลยพินิจตีความว่าไม่ใช่บทบัญญัติที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน ดังนั้นคู่สัญญาจึงอาจตกลงเป็นอย่างอื่นได้ คือตกลงกันว่าถ้าบังคับจำนองแล้วไม่พอชำระหนี้ ลูกหนี้ยังคงต้องรับผิดในหนี้ที่เหลือ ข้อตกลงนี้อาจตกลงกันในข้อตกลงต่อท้ายสัญญาจำนองได้ แต่ประเด็นที่น่าสนใจคือข้อตกลงที่ให้สิทธิของผู้รับจำนองแต่ละราย เมื่อเวลาบังคับจำนองต้องเรียงตามวันเวลาจดทะเบียนจำนอง ตามบทบัญญัติในมาตรา 732 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์อาจมีข้อตกลงเป็นอย่างอื่นที่แตกต่างจากกฎหมายบัญญัติน่าจะทำได้ โดยการแก้ไขบทบัญญัติในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์บางประการ