ผู้เสพยาเสพติดคือผู้ป่วยในสาธารณรัฐโปรตุเกส

บทคัดย่อ

          ประเทศไทยประสบปัญหาการป้องกันและปราบปรามยาเสพติดมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน และส่งผลให้มีการฟ้องร้องดำเนินคดีกับผู้กระทความผิดมากมาย และต้องโทษจำคุกเป็นจำนวนมากถึงร้อยละ 80 ของผู้ต้องขังทั้งหมด ส่งผลให้เกิดสภาพ “นักโทษล้นเรือนจำเรื้อรัง” ต่อเนื่องมาหลายสิบปีแล้ว ซึ่งยังคงเป็นปัญหาที่มาถึงปัจจุบัน จากการศึกษาการป้องกันและปราบปรามเกี่ยวกับยาเสพติดในสาธารณรัฐโปรตุเกสพบว่าในมิติทางนิติบัญญัติ ได้มีการลดทอนความผิดอาญาลงสำหรับผู้เสพยาเสพติด โดยได้กำหนดให้ ผู้เสพยาเสพติด มีสถานะเป็นผู้ป่วย จึงไม่เป็นความผิดอาญา ไม่ต้องถูกดำเนินคดี และยังมีมาตรการป้องกัน แก้ไขเยียวยา การบำบัดรักษาอย่างเป็นระบบ ที่เป็นกฎหมายเกี่ยวกับทางการแพทย์และสาธารณสุขที่เข้ามาดูแลในเรื่องสุขภาพ และการลดอันตรายของผู้เสพยาเสพติดและลดอันตรายของสังคมที่ได้รับผลกระทบจากการเสพยาเสพติดของผู้ใช้ยา ซึ่งส่งผลให้มีปริมาณคดีเกี่ยวกับยาเสพติดที่ถูกฟ้องร้องดำเนินคดีขึ้นสู่ศาลน้อยลง การดำเนินคดีเฉพาะอาชญากรเกี่ยวกับยาเสพติดเท่านั้น ซึ่งได้แก่ ผู้ผลิต ผู้จำหน่าย ที่ไม่ได้รับอนุญาตจากรัฐ  และยังส่งผลถึงเรือนจำในประเทศสาธารณรัฐโปรตุเกสที่มีผู้ต้องขังน้อยมาก บางแห่งต้องปิดเรือนจำ แนวคิดรูปแบบและแนวทางของสาธารณรัฐโปรตุเกสในเรื่องนี้น่าสนใจมากสมควรจะต้องนำมาประยุกต์นโยบายทางนิติบัญญัติในการลดทอนความผิดอาญาของไทย ที่กำหนดให้ผู้เสพเป็นผู้ป่วย และการสร้างกระบวนการป้องกัน บำบัดรักษาทางการแพทย์และสาธารณสุขขึ้นมารองรับอย่างมีประสิทธิภาพ อันจะเป็นผลดีต่อการจัดการกับปัญหายาเสพติดและปัญหาผู้ต้องขังล้นเรือนจำที่เป็นปัญหาของประเทศไทยได้