บทบาทตังเคากับการละเล่นเรือมตรษในจังหวัดสุรินทร์

Main Article Content

กานต์ กาญจนพิมาย
อรนุช แสงสุข
คนึงนิตย์ อริยะธุกันต์
พีรวัส อินทวี

บทคัดย่อ

เรือมตรษ เป็นประเพณีการละเล่นประเพณีสงกรานต์ในจังหวัดสุรินทร์ ของชาวไทยเชื้อสายเขมร ในพื้นที่ บ้านปรือ อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ โดยมีการละเล่น ช่วงระหว่างวันขึ้น 1 ค่ำ ถึงวัน แรม 14 ค่ำ เดือน 5 ตรง กับ เดือนเมษายน เรียกเป็นภาษาไทยเขมร ว่า “งานบุญแคแจ๊ต” ตรงกับตรุษไทย (วันขึ้นปีใหม่ไทย 13-15 เมษายน ของทุกปี) มีการละเล่นคือการตั้งขบวนออกมาเพื่อสร้างความสนุกสนานแก่คนในชุมชน โดยมี “ผู้นำ” ขบวนในงานประเพณีเรือมตรษ เรียกว่า ตังเคา  มีบทบาทเชื่อมโยงคนในชุมชนกับวัด คติความเชื่อท้องถิ่นกับคติความเชื่อในพระพุทธศาสนา และระหว่างคนในชุมชนเดียวกัน ทำให้ตังเคาอยู่ในฐานะผู้นำด้านจิตใจของชุมชน โดยเป็นการสะท้อนความสำคัญของเอกลักษณ์วัฒนธรรมท้องถิ่น (อีสานใต้) เพื่อการสืบทอดคุณค่าและความสำคัญของการอนุรักษ์วัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่นต่อไปในอนาคต

Downloads

Article Details

How to Cite
กาญจนพิมาย ก., แสงสุข อ., อริยะธุกันต์ ค., & อินทวี พ. (2022). บทบาทตังเคากับการละเล่นเรือมตรษในจังหวัดสุรินทร์. วารสารศิลปะและวัฒนธรรมลุ่มแม่น้ำมูล, 11(2), 24–34. https://doi.org/10.14456/acj.2022.9
บท
บทความวิชาการ
Bookmark and Share

References

กฤษฏา ศรีธรรมา. (2558). ภูมิปัญญาท้องถิ่นอีสาน. (พิมพ์ครั้งที่ 4). มหาสารคาม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ. (2544). วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดสุรินทร์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คพับลิเคชั่น.

ราศี ชัยมูล. (2542). วิเคราะห์นิทานพื้นบ้านของชาวไทยเขมรบ้านพลวง ตำบลพลวง อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์. วิทยานิพนธ์. ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาไทยคดีศึกษา. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

ศิริ ผาสุก, อัจฉรา ภาณุรัตน์, เครือจิต ศรีบุญนาค. (2536). สุรินทร์มรดกโลกทางวัฒนธรรมในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : เอส เอนด์ จี กราฟฟิค,

สัทธา อริยะธุกันต์. (2532). “ประเพณีลอยกระทงของเขมร” ในวัฒนธรรม. บุรีรัมย์ : วิทยาลัยครูบุรีรัมย์.

อรนุช แสงสุข. (2561ก). ประเพณีเรือมตรษ มรดกวัฒนธรรมของชุมชนบ้านปรือ จังหวัดสุรินทร์. รายงานการวิจัย. สุรินทร์ : มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์.

อรนุช แสงสุข. (2561ข). โครงการศึกษาบทบาทตังเคากับการละเล่นเรือมตรษในจังหวัดสุรินทร์ [ภาพถ่าย]. 13 พฤษภาคม 2561. สุรินทร์ : บ้านปรือ ตำบลปรือ อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์.

อารีย์ ทองแก้ว. (2549). วัฒนธรรมท้องถิ่นสุรินทร์. สุรินทร์ : มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์.

บุคลานุกรม

เยียน กลุ่มยา (ผู้ให้สัมภาษณ์). อรนุช แสงสุข (ผู้สัมภาษณ์). ที่ บ้านปรือ อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ 32140. เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2561.