นวัตกรรมทางสังคมเพื่อขับเคลื่อนกลไกสวัสดิการเกื้อกูลพื้นที่จังหวัดสุรินทร์
บทคัดย่อ
การออกแบบโครงการช่วยเหลือคนจนกลุ่มอยู่ยาก และกลุ่มอยู่ลำบาก จากการวิเคราะห์และใช้ประโยชน์จากฐานข้อมูล PPPConnext และศูนย์อำนวยการขจัดความยากจนและพัฒนาคนทุกช่วงวัยอย่างยั่งยืนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงจังหวัด (ศจพ.) ด้วยวิธีการวิจัยและพัฒนา มีวัตถุประสงค์เพื่อขับเคลื่อนกลไกสวัสดิการเกื้อกูลพื้นที่จังหวัดสุรินทร์ด้วยนวัตกรรมทางสังคมกับคนจนเป้าหมายจำนวน 1,400 คน จาก 17 อำเภอในจังหวัดสุรินทร์ โดยนำแนวคิดนวัตกรรมทางสังคมมาเป็นกระบวนการที่ใช้ในการขับเคลื่อนกลไกสวัสดิการเกื้อกูลที่เหมาะสมกับบริบทพื้นที่จังหวัดสุรินทร์ภายใต้หลักพุทธธรรมกับแนวคิดพลัง “บวร” จำนวน 6 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การเกิดแรงบันดาลใจและแรงขับเคลื่อนจากภายใน 2) การระดมความคิดเห็น 3) การสร้างต้นแบบและทดลองใช้ 4) การทำให้เกิดความยั่งยืน 5) การขยายผลในวงที่กว้างขึ้น และ 6) การสร้างการเปลี่ยนแปลงระบบ ผลการวิจัยพบว่า 1) ด้านจิตใจ คนที่เข้าร่วมการพัฒนาจิตใจได้รับการเสริมพลังความมั่นคงในชีวิตให้มีภูมิคุ้มกันและได้แนวทางในการปรับตัวให้อยู่ในสังคมปัจจุบันได้อย่างมีความสุขโดยเน้นการพึ่งตนเองเป็นหลัก 2) ด้านปัจจัย 4 ในการดำรงชีพ จากการสงเคราะห์และส่งต่อข้อมูลความต้องการจำเป็นไปยังภาคีเครือข่าย ทำให้ได้รับซ่อม/ สร้างที่อยู่อาศัย จำนวน 23 หลัง ข้าวสารอาหารแห้ง จำนวน 1,550 ครัวเรือน ยารักษาโรค/ กายอุปกรณ์ จำนวน 938 ครัวเรือน เครื่องนุ่งห่ม จำนวน 228 ครัวเรือน และทุนการศึกษา จำนวน 51 ครัวเรือน 3) ด้านปัจจัยในการประกอบสัมมาชีพ ได้รับการสงเคราะห์วัสดุ เครื่องมือ วัตถุดิบ เพื่อหนุนเสริมให้เกิดอาชีพ และสร้างรายได้ จำนวน 100 ครัว และเกิดผลกระทบด้านสังคม โดยคนจนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในมิติด้านการเกื้อกูลกันสังคม ด้านสุขภาพ และด้านที่อยู่อาศัยจากการส่งเสริมสนับสนุนให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาความยากจนในท้องถิ่นของตนเอง
Downloads
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
ประเภทบทความ
บทความวิจัย
Copyright & License
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารศิลปะและวัฒนธรรมลุ่มแม่น้ำมูล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกเรื่องที่ตีพิมพ์ในรูปแบบ เปิดให้เข้าถึง (Open Access) ภายใต้สัญญาอนุญาต CC BY-NC-ND 4.0 จะสามารถเข้าถึงได้ฟรีทันทีและอย่างถาวรสำหรับทุกคน โดยผู้อ่านสามารถอ่าน ดาวน์โหลด ทำสำเนา แจกจ่าย พิมพ์ ค้นหา หรือเชื่อมโยงไปยังบทความได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย การใช้งานอนุญาตเฉพาะเพื่อวัตถุประสงค์ที่ไม่แสวงหากำไร (ไม่อนุญาตการใช้เพื่อการค้า) และต้องไม่ทำการดัดแปลงแก้ไขผลงาน (ไม่อนุญาตการดัดแปลง) การเข้าถึงไม่จำเป็นต้องขออนุญาตล่วงหน้าจากสำนักพิมพ์หรือผู้แต่ง ทั้งนี้ต้องมีการอ้างอิงถึงแหล่งตีพิมพ์ต้นฉบับอย่างถูกต้องและเหมาะสม
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2563). สมุดปกขาว อววน. กับการขจัดความยากจนอย่างตรงจุด. https://www.nxpo.or.th/th/wp-content/uploads/2021/01/2020.10.16-Poverty-to-prosperity_V2.0.pdf.
กระทรวงวัฒนธรรม. (2562). แนวทางการเสริมสร้างความเข้มแข็งของ “บวร” เพื่อความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืนของชุมชน ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง. กระทรวงวัฒนธรรม.
ชนินทร์ วะสีนนท์, นันทกาญจน์ เกิดมาลัย, ปทุมทิพย์ ม่านโคกสูง,มาลี ศรีพรหม, กาญจนา วงษ์สวัสดิ์, ภาวิณี แสนชนม์, นิรมล เนื่องสิทธะ, ปริฉัตร ภูจิตร, และ รจิตรา กาญบุตร. (2567). การสร้างต้นแบบนโยบายการแก้ไขปัญหาความยากจนในพื้นที่นําร่อง ตําบลกุดบาก อําเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร. วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 4(1), 13 - 28.
ชลวิทย์ เจียรจิตต์, ชัยวัชร พรหมจิตติพงศ์, ธันนิกานต์ สูญสิ้นภัย, สายชล ปัญญชิต, และ ภูเบศ วณิชชานนท์. (2565). นวัตกรรมทางสังคมกับแนวทางการพัฒนาเครือข่ายสัมมาชีพชุมชนอย่างยั่งยืน. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 11(2), 1 - 14.
นภาพรรณ พัฒนฉัตรชัย, อุบลวรรณ สุวรรณภูสิทธิ์, นิศานาถ แก้ววินัด, ลดาวัลย์ ปัญตะยัง, และ พิสชานันท์ สนธิธรรม. (2565). การยกระดับระบบบริหารจัดการเพื่อแก้ไขปัญหาความยากจนจังหวัดสุรินทร์สู่การดำรงชีพอย่างยั่งยืน. รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์.
พระมหาถาวร ขนฺติวิชฺโช. (2566). การบูรณาการศีล 5 กับการแก้ไขปัญหาความยากจนในสังคมไทย. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 6(5), 144 – 157.
พิมพ์ประภา อมรกิจภิญโญ, ธัญธรณ์ อมรกิจภิญโญ, นเรศ สถิตยพงศ์, สมสมร วงศ์รจิต, และ ชวกิจ ทองนุ้ยพราหมณ์. (2565). นวัตกรรมทางสังคมเพื่อคุณภาพชีวิต. วารสารนวัตกรรมการจัดการศึกษาและการวิจัย, 4(2), 279 - 286.
ระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า. (2568). ภาพรวมคนจนเป้าหมายในปี 2567 สุรินทร์. https://www.tpmap.in.th/2567/32.
ศูนย์สื่อสารวาระทางสังคมและนโยบายสาธารณะ. (2564). ความจริงของคนจน : นโยบายแก้จน 5 ทศวรรษ. https://theactive.thaipbs.or.th/data/truth-about-poverty-poor
สำนักข่าวอิศรา. (2565). สภาพัฒน์เผยความเหลื่อมล้ำยังสูง – 10% ของคนรวยครอบครองทรัพย์สินถึง 1 ใน 3. https://www.isranews.org/article/isranews-news/108803-gov-NESDC-National-Economic-and-Social-Development-Plan-12-news.html.
สำนักงานจังหวัดสุรินทร์. (2568). แผนพัฒนาจังหวัดสุรินทร์ (พ.ศ.2566 - 2570) ฉบับทบทวนปี 2569. กลุ่มงานยุทธศาสตร์และข้อมูลเพื่อการพัฒนาจังหวัด.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2565). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ. 2566–2570). https://www.nesdc.go.th/download/Plan13/Doc/Plan13_Final.pdf.
สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ. (2565). “เอนก” แนะติดอาวุธวิชาชีพให้กลุ่มฐานราก สร้างแรงบันดาลใจพัฒนาตนเอง เสนอตั้ง “สมาคมคนเคยลำบาก” เป็นพี่เลี้ยงแนะแนวทางดึงคนฐานรากขยับสถานะพ้นความยากจน. https://www.nxpo.or.th/th/10169. (in Thai).
Murray, R., Caulier-Grice, J., & Mulgan, G. (2010). The Open Book of Social Innovation. http://temp.uefiscdi.ro/edigiregion_v2/the_open_book_of_social_innovationNESTA.pdf.
Ungkleng, S. (2020). On the Human Learning and Social Movement with Social Innovation. Journal of Development Studies, 3(2), 113 - 142.
